Βαρύς είναι ο φόρος αίματος που πληρώνουν στο κεφάλαιο οι εργαζόμενοι και στην Ελλάδα. Τα εργατικά «ατυχήματα», αυτά τα εργοδοτικά εγκλήματα για τα οποία η κυριαρχία του κεφαλαίου έχει επιβάλει ακόμα και την ορολογία που το συμφέρει, είναι καθημερινά. Οι συνέπειες τραγικές: χιλιάδες εργαζόμενοι έχουν χάσει τη ζωή τους, έχουν ακρωτηριαστεί, έχουν μείνει ανάπηροι, πληρώνουν για την υπόλοιπη ζωή τους την «ατυχία» τους να είναι αναγκασμένοι να δουλέψουν χωρίς καμία προστασία της σωματικής τους ακεραιότητας. Ακόμα και τα περιστατικά που στις στατιστικές δεν καταχωρούνται ως σημαντικά συχνά προκαλούν μεγάλο πόνο, απαιτούν πολύμηνες και πανάκριβες θεραπείες και καταλήγουν σε χρόνια προβλήματα.
Ο πρόσφατος θάνατος της εργαζόμενης στα Έβερεστ στην πλατεία Βικτωρίας, στην Αθήνα, προστέθηκε στους δεκάδες εργαζόμενους που έχασαν τη ζωή τους στη δουλειά φέτος. Σύμφωνα με δήλωση του ειδικού γραμματέα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2016, καταγράφηκαν δύο χιλιάδες εργατικά ατυχήματα, με τα 29 από αυτά θανατηφόρα. Ένας 49χρονος εργάτης σκοτώθηκε από ηλεκτροπληξία σε σταθμό του προαστιακού σιδηρόδρομου στο Ζεφύρι, ένας 39χρονος οικοδόμος από πτώση σε οικοδομή στη Σάμο, τέσσερις εργάτες σε διαφορετικά συμβάντα σε λατομεία μαρμάρου στη Δράμα. Ένας 61χρονος οδηγός καταπλακώθηκε από φορτηγό σε έργο βελτίωσης δασικού δρόμου στη Λιβαδειά, ένας 39χρονος εργάτης από όχημα σε εργοτάξιο της Ολυμπίας Οδού στο Αίγιο, ένας χειριστής από σκαπτικό μηχάνημα στην Κέρκυρα, ένας 34χρονος χειριστής από εκσκαφέα στα σμυριδωρυχεία της Νάξου, ένας 56χρονος μεταλλωρύχος από βράχο σε στοά στην Άμφισσα. Δύο εργάτες διαμελίστηκαν από μηχάνημα σε διάνοιξη δρόμου στην Ικαρία. Ένας 41χρονος έπεσε στο κενό από στύλο της ΔΕΗ στο Αγρίνιο και ένας τεχνικός του ΔΕΔΔΗΕ από καλαθοφόρο όχημα στη Νέα Μάκρη. Ένας εργαζόμενος έχασε τη ζωή του σε εκκοκκιστήριο βαμβακιού στην Καρδίτσα και δύο άλλοι σε ελαιοτριβείο στο Βόλο. Ένας 28χρονος εργάτης πέθανε μετά από σχεδόν ένα μήνα στην εντατική, ύστερα από έκρηξη σε επιχείρηση στη ΒΙ.ΠΕ. Πατρών. 10 εργαζόμενοι και εργαζόμενες, μόνιμοι και συμβασιούχοι, κατά κανόνα σε υπηρεσίες καθαριότητας σε ΟΤΑ, σκοτώθηκαν συνολικά, σε ολόκληρη τη χώρα. Και τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα φετινά θανατηφόρα περιστατικά.
Παρά τη γενική μείωση της παραγωγής, την κατακόρυφη μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας, τη διόγκωση του τριτογενή τομέα και τη μεγάλη ανεργία, τα εργατικά «ατυχήματα» στη χώρα μας αυξάνονται τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τα σκόρπια στοιχεία που κυκλοφορούν. Επίσημα στοιχεία στην ουσία δεν υπάρχουν, καθώς η καταγραφή αυτών των εγκλημάτων, που βολικά διαχωρίζεται σε διάφορους κρατικούς μηχανισμούς (ΣΕΠΕ, ΙΚΑ, Επιθεωρήσεις Μεταλλείων, Υπουργείο Ναυτιλίας κ.ά.), είναι τόσο ελλιπής που ακόμα και η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO), σε έκθεσή της για την Ελλάδα, αναφέρει πως στατιστικά διαχρονικά δεν υπάρχουν, ενώ εκτιμά ότι τα πραγματικά περιστατικά είναι τουλάχιστον τα διπλάσια από όσα καταγγέλλονται. Τα εργατικά «ατυχήματα» αφορούν πάρα πολλούς τομείς και ειδικότητες: εργάτες, χειριστές μηχανημάτων, οικοδόμοι, εργαζόμενοι σε απορριμματοφόρα και χωματερές, λιμενεργάτες, ναυτικοί, ηλεκτρολόγοι, ντελιβεράδες, εργάτες γης κ.ά. τραυματίζονται καθημερινά, ακόμα και θανάσιμα, σε βιομηχανίες, βιοτεχνίες, εργοτάξια, οικοδομές, μεταλλεία, ορυχεία, λιμάνια, δρόμους και χωράφια, ακόμα και επιχειρήσεις εστίασης. Μόνιμοι, συμβασιούχοι, εργολαβικοί, ενοικιαζόμενοι, ελαστικά εργαζόμενοι, εργαζόμενοι με μπλοκάκι, ανασφάλιστοι, ντόπιοι και μετανάστες, κανείς δεν εξαιρείται. Με δεδομένο, που επιβεβαιώνουν τα στοιχεία, ότι οι εργάτες και ειδικά οι μετανάστες αντιμετωπίζουν τους μεγαλύτερους κινδύνους στη δουλειά, το φαινόμενο παίρνει τέτοιες διαστάσεις που απειλεί τη ζωή ολοένα και περισσότερων εργαζομένων και κανένας χώρος δεν μπορεί να θεωρείται «ακίνδυνος».
Η τάση αυτή είναι αποτέλεσμα του συσχετισμού που βαραίνει την εργατική τάξη και τους εργαζόμενους απέναντι στο ντόπιο και ξένο κεφάλαιο. Η απαξίωση της εργατικής δύναμης συνοδεύεται από την απαξίωση της ζωής των εργαζομένων, τόσο μέσα στον χώρο εργασίας όσο και γενικά, μέσω της χειροτέρευσης της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, της πρόνοιας, της εκπαίδευσης κτλ. Χαρακτηριστικές της επιθετικότητας αλλά και της «άνεσης» που νιώθουν οι δυνάμεις του συστήματος στη βάση της αποσυγκρότησης της εργατικής τάξης και της αδυναμίας απάντησης από τη μεριά του εργατικού κινήματος είναι οι δύο αποφάσεις του Αρείου Πάγου, τον περασμένο Μάρτη. Η πρώτη αφορά περίπτωση οδηγού μεγάλης νταλίκας που σώθηκε τελευταία στιγμή από ατύχημα, αφού έχασε τον έλεγχο σε αυτοκινητόδρομο στην Ιταλία, με αποτέλεσμα αυτή να χτυπήσει στο διάζωμα, να αναφλεγεί και να καταστραφεί, μαζί με το φορτίο γαλακτοκομικών που μετέφερε. Οι ανώτατοι δικαστικοί απέρριψαν τη μαρτυρία του οδηγού, ότι τα λάστιχα που είχαν τοποθετηθεί στην νταλίκα ήταν προβληματικά εξαρχής, και αποφάσισαν συνυπαιτιότητά του κατά 99%, επιτρέποντας στον εργοδότη να αξιώσει αποζημίωση από τον εργαζόμενο. Η δεύτερη περίπτωση, ακόμα πιο σοβαρή, αφορά 41χρονο οδηγό βυτιοφόρου γάλακτος που καταπλακώθηκε από το όχημα που οδηγούσε, αφού έπεσε σε γκρεμό, και πέθανε ακαριαία. Η αρχική απόφαση του εφετείου καταλόγιζε ευθύνη κατά 40% στο νεκρό εργαζόμενο επειδή ίσως δεν φορούσε ζώνη και κατά 60% στην εργοδοσία, συνυπολογίζοντας πως αποδείχτηκε ότι ανάγκαζε τον υπάλληλο να δουλεύει κατ’ εξακολούθηση πέρα από το κανονικό ωράριο. Ο Άρειος Πάγος, σε ένα όργιο αντιδραστικής στάσης, ανέτρεψε την απόφαση του εφετείου, αποφάσισε ότι ο οδηγός ήταν «ξεκούραστος» και ότι έφταιγε εξ ολοκλήρου για το θάνατό του, απαλλάσσοντας τον εργοδότη από υποχρέωση οποιασδήποτε αποζημίωσης!
Η δουλειά με ασφάλεια είναι πρώτα και κύρια δικαίωμα των εργαζομένων. Είναι επομένως και απαίτηση των εργαζομένων από τον εργοδότη να διασφαλίζει ότι η παραγωγή, οι εργασίες κοκ. θα γίνονται με τέτοιους όρους (χρονικούς και όχι μόνο), με τέτοια μέτρα προστασίας, με τέτοια υλικά και διεργασίες που η υγιεινή και η ασφάλεια των εργαζομένων και του περιβάλλοντος θα είναι απόλυτα σίγουρες. Αυτό το δικαίωμα των εργαζομένων έρχεται σε σύγκρουση με την απαίτηση της εργοδοσίας για μέγιστο κέρδος και αυτός είναι ο λόγος που, τελικά, αυτό που καθορίζει την ασφάλεια στη δουλειά είναι ο συσχετισμός μεταξύ εργαζομένων και εργοδοσίας. Το δικαίωμα στην υγιεινή και την ασφάλεια, το δικαίωμα των εργαζομένων να φεύγουν ζωντανοί και ακέραιοι μετά τη δουλειά είναι υπόθεση αγώνα της ίδιας της εργατικής τάξης. Είναι ζήτημα προς κατάκτηση, που δεν πρόκειται να χαριστεί από καμία κυβέρνηση και κανένα κρατικό μηχανισμό, αλλά μπορεί μόνο να κερδηθεί μέσα από την οργάνωση και τη συλλογική διεκδίκηση των εργαζομένων.
