Η εαρινή σύνοδος του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον έδωσε την ευκαιρία όχι στην κύρια φυσικά συνέντευξη που ακολούθησε το πέρας της (κατά πάγια τακτική δεν υπήρχε καμία αναφορά στο «ελληνικό ζήτημα» και σε κανένα συγκεκριμένο «ζήτημα») αλλά κατά τη διάρκειά της και… περιφερειακά της συνόδου να τεθούν τα θέματα που αφορούν τη διάσταση γύρω από το ελληνικό δημόσιο χρέους. Κρίσιμο ζήτημα η συμμετοχή ή όχι του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα «διάσωσης», στο επόμενο διαρκές δηλαδή μνημόνιο που αναγκάζεται να υπογράψει η χώρα με τους δανειστές.
Να ειπωθούν και κάποιες αλήθειες
Η μεγάλη αλήθεια δεν είναι αυτή που βγήκε από το στόμα του Τόμσεν, ότι η χώρα μπορεί να παράγει… πλεονάσματα και ότι κάθε φορά το Ταμείο ακολουθούσε λάθος συνταγή. Αυτή η «μεταστροφή», που μάλλον είναι ένδειξη της προσπάθειας να βρεθεί κάποια λύση με τη δεύτερη αξιολόγηση και να μην οδηγηθεί η «διαπραγμάτευση» σε μια κορύφωση αδιεξόδων τον Ιούλιο, ενόψει μάλιστα ανοικτών μεγάλων οικονομικών, πολιτικών και γεωστρατηγικών διακυβευμένων αντιπαραθέσεων για όλους τους ιμπεριαλιστές-δανειστές και από τη σκοπιά –φυσικά- του καθενός, δεν έμεινε… ασυμπλήρωτη εξάλλου.
Στην ίδια συνέντευξη ο Τόμσεν αμφισβήτησε τώρα όχι την ικανότητα της χώρας να παράγει πλεονάσματα αλλά τη δυνατότητα να έχει τους ρυθμούς… ανάπτυξης που απαιτούνται γι” αυτά! Και αυτό γιατί ο ανταγωνισμός είναι ενεργός και πρέπει να μπαίνουν κάποιες… τρικλοποδιές εξ αρχής ώστε ο ένας να «κρατάει» τον άλλο. Ομοίως η «μεταστροφή» Σόιμπλε για τους Έλληνες «που είχαν πιο ρεαλιστική εκτίμηση από το ΔΝΤ» ακολουθήθηκε από «διαρροές» σχετικά με τη θέση του για ένα ευρωπαϊκό Ταμείο που θα έπαιρνε τη θέση του ΔΝΤ.
Οι αντιφατικές σε μεγάλο βαθμό δηλώσεις ένθεν κακείθεν του Ατλαντικού (ο Ράις, για παράδειγμα, εκπρόσωπος του ΔΝΤ, δεν έβλεπε διάσταση μέσα στο ΔΝΤ για το ελληνικό δημόσιο χρέος, τη στιγμή που η Λαγκάρντ το θεωρούσε «υπαρξιακό ζήτημα» για το ΔΝΤ!) δεν υποκρύπτουν μόνο πολιτικές τακτικές. Που σαφώς υπάρχουν ως σχεδιασμοί. Είναι όμως και απότοκοι πραγματικών αντιφάσεων που δημιουργούνται στα επιτελεία των δύο «πλευρών» και τροφοδοτούνται από το άλυτο κουβάρι της όξυνσης του παγκόσμιου ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού. Αλλά, όπως λέει και ο λαός, «η αλήθεια είναι μία και ο… μπακλαβάς γωνία», στη συγκεκριμένη περίπτωση η «γωνία του μπακλαβά» είναι το γεγονός ότι μέχρι στιγμής και χωρίς να έχουν εξοφληθεί τα 3,5 δισ. του δανείου του ΔΝΤ που απομένουν, μόνον από τους τόκους το ΔΝΤ έχει ωφεληθεί δανείζοντας το ελληνικό δημόσιο χρέος να… υπάρχει (γιατί περί αυτού πρόκειται) περί τα 4 δισ. Ευρώ, που αποτελούν το 118% των πρόσφατων εσόδων του!
Ομοίως οι ευρωπαϊκές τράπεζες έχουν κερδίσει από το ξεπούλημα –προ του κουρέματος- των ελληνικών ομολόγων περί τα 8 δισ. ευρώ! «Ζεστό», πραγματικό ετήσιο χρήμα του παρόντος που έχει δοθεί στους δανειστές έναντι ονομαστικών απαιτήσεων στο… βαθύ μέλλον. Αυτή είναι η αλήθεια. Ποσοστό αυτών των κερδών θα χρηματοδοτήσει το… πιθανολογούμενο πρόγραμμα-γέφυρα με το ΔΝΤ και θα εγγυηθεί την αποπληρωμή των υπόλοιπων δανειακών υποχρεώσεων της χώρας απέναντί του.
Θα υπάρξει η μεσοπρόθεσμη «γέφυρα»;
Θα υπάρξει αυτό το πρόγραμμα-γέφυρα, που αναζητείται –υπενθυμίζουμε- από την εποχή Σαμαρά, ώστε μέσα από ένα σύστημα εγγύησης χρηματοοικονομικής (από τα κέρδη στα οποία αναφερθήκαμε αλλά και από τα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών που δεν χρησιμοποιήθηκαν συν κάποιες ρυθμίσεις-πάγωμα με τα επιτόκια) να ικανοποιηθεί το ΔΝΤ; Να παρθούν δηλαδή κάποια ουσιαστικά μεσοπρόθεσμα μέτρα και μάλιστα πριν το 2018 ώστε το Ταμείο να… δεχτεί την αποπληρωμή των δανείων του; Γιατί περί αυτού πρόκειται ακριβώς. Να δεχτεί και να αποδεχτεί. Η τοποθέτηση του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ στους G20 έδωσε τον τόνο ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν την παραμονή του ΔΝΤ στο πρόγραμμα στα πλαίσια μίας άλλης… μεταστροφής και προσαρμογής γενικότερης της αμερικάνικης εξωτερικής πολιτικής επί το ρεαλιστικότερο.
Βέβαια, την ίδια περίοδο έρευνα ευρωπαίων οικονομολόγων αποδεικνύει το μη… ρεαλιστικό της βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους, που δεν μπορεί να στηριχτεί σε αέναα πλεονάσματα (και στατιστικά έχει αποδειχτεί, σύμφωνα με άλλη έρευνα, ότι αν και η Ελλάδα είναι πρωταθλήτρια στα προγράμματα ΕΣΠΑ, η μείωση του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων συμβάλλει στη χαμηλή απορρόφησή τους). Η αποδοχή ή όχι όμως του μεσοπρόθεσμου προγράμματος (σύμφωνα με τις πληροφορίες της εφημερίδας «Κεφάλαιο» στις οποίες αναφερθήκαμε στο προηγούμενο φύλλο και στο οποίο επίσης αναφέρθηκε αυτοπροσώπως ο Τόμσεν κατά τη συνέντευξή του στα περιθώρια της συνόδου) συνδέεται με πολιτικές αποφάσεις και όχι σε –αυτονόητα και λογικά- οικονομικά επιχειρήματα. Επιμένουμε σε αυτή την ανάγνωση.
Μία θετική έκβαση της δεύτερης αξιολόγησης, συμπληρωμένη από μια συμφωνία για επάνοδο του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα με αποπληρωμή των χρεών του μεσοπρόθεσμα ίσως έχει και ως θετικό για την αστική τάξη και τη σημερινή της κυβέρνηση αντίκτυπο την πολυπόθητη συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, αν και εφόσον συνεχίζει αυτό να υπάρχει. Σε ένα ακόμη αντάλλαγμα προς τη μεριά του το ΔΝΤ θα κάνει την επόμενη έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού δημόσιου χρέους. Το ερώτημα τώρα είναι αν και κατά πόσο το ΔΝΤ στα πλαίσια αυτής της υποτιθέμενης «μεταστροφής» θα συνδέσει την αποδοχή σε τεχνικό επίπεδο της δεύτερης αξιολόγησης με αυτό το μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα και τη δική του παραμονή όχι ως τεχνικού συμβούλου αλλά χρηματοοικονομικά στο πρόγραμμα. Και φυσικά, ακόμα και σε αυτή την περίπτωση, αν θα πάψει -που δεν θα πάψει- το ίδιο (και οι Αμερικάνοι που βρίσκονται από πίσω) να επιμένει να θεωρεί το ελληνικό δημόσιο χρέος ως μέρος του ενιαίου χρέους της ευρωζώνης. Ούτε φυσικά θα πάψουν οι τελευταίοι να θέλουν να στριμώξουν τους Γερμανούς σε όλα τα επίπεδα.
Πολύ απλά θέλουμε να πούμε πως ακόμη και αν υπάρξει, όπως διαφαίνεται, ένας προσωρινός –μέχρι τον Ιούλιο- συμβιβασμός μεταξύ των δανειστών, και επειδή δεν θα ικανοποιεί τελικά κανέναν, στα πλαίσιά του θα επωαστούν πιο δραματικές αντιπαραθέσεις. Για καλό και για κακό η ΕΚΤ εξάλλου ετοιμάζει δική της έκθεση βιωσιμότητας. Προσοχή. Πίσω και μέσα από τα χρυσά μανικετόκουμπα και τα προτεταμένα χέρια κρύβονται πολλά «στιλέτα»…
