Στο ποσοστό-ρεκόρ του 28% ανέβηκε η ανεργία στη χώρα μας το Νοέμβρη του 2013, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία (ΕΛΣΤΑΤ). Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, οι άνεργοι για το Νοέμβρη του 2013 έφτασαν τους 1.382.062, ενώ οι απασχολούμενοι τους 3.550.679. Αντίστοιχα, το Νοέμβρη του 2012 το ποσοστό των ανέργων ήταν 26,3%, οι άνεργοι 1.304.021 και οι απασχολούμενοι 3.663.431. Δηλαδή, μέσα σ’ ένα χρόνο οι άνεργοι αυξήθηκαν κατά 78.041 άτομα, δηλαδή περίπου 6.500 περισσότεροι άνεργοι κάθε μήνα!!!
Το «success story» της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου συνεχίζει να φέρνει φτώχεια και δυστυχία, να σπρώχνει όλο και πιο πλατιά λαϊκά στρώματα στο περιθώριο της ανεργίας και της ανέχειας. Οι διάφοροι «μοχλοί ανάπτυξης» που επικαλούνται κάθε τόσο τα κυβερνητικά επιτελεία αποδεικνύονται σκέτη φλυαρία, προσπάθειες να διασκεδαστούν οι λαϊκές αγωνίες, η οργή και η δυσαρέσκεια για την καταστροφική αυτή πολιτική.
Και τα τραγικά αυτά στοιχεία δεν αποτυπώνουν όλο το μέγεθος του προβλήματος. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς ότι ως «απασχολούμενοι» χαρακτηρίζονται όσοι την «εβδομάδα αναφοράς» εργάστηκαν «έστω και μία ώρα με σκοπό την αμοιβή και το κέρδος»!!! Δηλαδή, όσοι κατά τη διάρκεια μίας εβδομάδας εργάστηκαν έστω και μία ώρα δεν θεωρούνται άνεργοι. Αυτός ο ορισμός της «απασχόλησης» (ο οποίος δεν ήταν πάντοτε έτσι) συμβαδίζει άμεσα με το μοντέλο εργαζόμενου που προωθεί εδώ και χρόνια το κεφάλαιο. Συμβαδίζει με την κατεύθυνση πλήρους αμφισβήτησης του δικαιώματος της εργατικής τάξης στην πλήρη και σταθερή εργασία, με την κατεύθυνση της πλήρους ιδεολογικής, πολιτικής και οργανωτικής της αποσυγκρότησης.
Αυτήν την κατεύθυνση υπηρετούν και τα κάθε λογής προγράμματα απασχόλησης που προωθούνται τα τελευταία χρόνια, συνήθως με πρωτοβουλία των ιμπεριαλιστών της ΕΕ (προγράμματα ΕΣΠΑ κ.λπ.) και φορέα υλοποίησης τον ΟΑΕΔ. Τα προγράμματα «κοινωφελούς εργασίας», το νέο «φρούτο» με την ονομασία βάουτσερ (voucher) ή, αλλιώς, «επιταγή εισόδου» και μια σειρά άλλα τα οποία εμφανίζονται κατά καιρούς, συμβάλλουν πριν απ’ όλα στην εμπέδωση του νέου εργασιακού μοντέλου: εργαζόμενος ευέλικτος, απασχολήσιμος, περιπλανώμενος, χωρίς δικαιώματα, με μισθό πείνας· υποταγμένος, ανοργάνωτος, αποσυγκροτημένος.
Το δεύτερο χαρακτηριστικό αυτών των προγραμμάτων ήταν και είναι η ανακύκλωση της ανεργίας. Ακόμα και οι χρονικοί περιορισμοί που θέτουν ως προς τη δυνατότητα χρήσης από έναν άνεργο τέτοιων προγραμμάτων είναι ενδεικτικοί. Για ένα σύστημα και μια πολιτική που ούτε θέλουν ούτε μπορούν να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα της τεράστιας ανεργίας, η εκτόνωση της δυσαρέσκειας, η πρόθεση να παραμείνει διαθέσιμη προς εκμετάλλευση -και να μην αχρηστευθεί- αυτή η τεράστια δεξαμενή ανέργων, αλλά και η πολιτική εκμετάλλευση αυτών των προγραμμάτων είναι απαραίτητα στοιχεία διαχείρισης των εκρηκτικών κοινωνικών συνθηκών που δημιουργούνται.
Αυτός είναι και ο χαρακτήρας των πρόσφατων προεκλογικών εξαγγελιών του Σαμαρά για 440.000 «ευκαιρίες απασχόλησης». Προσέξτε, όχι «θέσεις εργασίας» αλλά «ευκαιρίες απασχόλησης». Καμία σχέση, δηλαδή, με πλήρη και σταθερή εργασία. Και φυσικά καμία σχέση με προοπτική. Ακόμη και ο Σάββας Ρομπόλης του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ (ναι, του ινστιτούτου της ΓΣΕΕ που έσπευσε να κάνει το μεσάζοντα για δεκάδες χιλιάδες τέτοιες «ευκαιρίες» πριν από δύο περίπου χρόνια) αναγνωρίζει σήμερα ότι αυτές οι 440.000 «ευκαιρίες» θα αντιστοιχηθούν σε μόλις 25 με 30 χιλιάδες θέσεις πλήρους εργασίας.
Σε τι αντιστοιχούν, λοιπόν, αυτές οι 440.000 «ευκαιρίες»; Οι 114.000 αφορούν άνεργους με «επιταγή εισόδου», επιδότηση «καινοτόμου επιχειρηματικότητας των νέων» και μια σειρά επιδοτήσεις επιχειρήσεων ώστε να απασχολήσουν ανέργους διαφόρων κατηγοριών. Οι 240.000 αφορούν θέσεις κατάρτισης και μαθητείας μέσω ενός προγράμματος με την πομπώδη και παραπλανητική ονομασία «Εγγύηση για τη Νεολαία». Οι υπόλοιπες 90.000 αφορούν θέσεις «κοινωφελούς εργασίας» για άνεργους κυρίως από οικογένειες που δεν έχουν πλέον κανέναν εργαζόμενο (και άρα ξεφεύγουν από το «όραμα Παπανδρέου»).
Ουσιαστικά, δηλαδή, πρόκειται για τη συνέχιση της προσπάθειας να νομιμοποιηθεί αυτό που μέχρι σήμερα χαρακτηριζόταν ως «μαύρη εργασία». Και επιπλέον, να εμπεδωθεί στη συνείδηση των εργαζομένων και της νεολαίας ότι η δουλειά με τους όρους και τα δικαιώματα που ήξεραν (ή είχαν ακούσει) μέχρι σήμερα είναι οριστικά παρελθόν. Και, ακόμη παραπέρα, να εδραιωθεί η ψεύτικη εντύπωση ότι η ΕΕ συμβάλλει ενεργά στην καταπολέμηση της ανεργίας στη χώρα (μιας και τα περισσότερα από αυτά τα προγράμματα βασίζονται σε κονδύλια της ΕΕ).
Με μια έννοια, λοιπόν, όντως πρόκειται για ευκαιρίες. Μόνο που οι ευκαιρίες αυτές δεν αφορούν τους άνεργους, τους εργαζόμενους και τη νεολαία, αλλά τους εργοδότες, το κεφάλαιο και το σύστημα της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης. Από τη μια μεριά, οι ήδη εργαζόμενοι εκβιάζονται για να αποδεχτούν χειροτέρευση των εργασιακών τους σχέσεων, μειώσεις των μισθών και των δικαιωμάτων τους και, από την άλλη, οι άνεργοι και η νεολαία χρησιμοποιούνται για να προλειανθεί το έδαφος για ακόμη μεγαλύτερο ξεζούμισμα. Όλο αυτό το ζεστό χρήμα που πέφτει μέσω διάφορων προγραμμάτων δεν είναι παρά ένα πολύ μικρό μέρος των όσων έχει να λαμβάνει το κεφάλαιο από την εξάπλωση, εδραίωση και εμπέδωση αυτών των νέων σχέσεων, της επισφάλειας και της εργασιακής περιπλάνησης.
Η αποκάλυψη του χαρακτήρα αυτών των προγραμμάτων και η οικοδόμηση αντιστάσεων στη συνεχιζόμενη προώθησή τους, δηλαδή ο αγώνας για πλήρη και σταθερή εργασία με δικαιώματα, αφορά όλο το εργατικό κίνημα, το σύνολο του κόσμου της δουλειάς και του μόχθου, τόσο τους εργαζόμενους όσο τους άνεργους και τη νεολαία.
