Το ναυάγιο του δεξαμενόπλοιου «ΑΓΙΑ ΖΩΝΗ ΙΙ» τα ξημερώματα της 10ης Σεπτέμβρη στα ανοιχτά της βραχονησίδας Αταλάντη (που βρίσκεται ανάμεσα στην Ψυττάλεια και στα Σελήνια Σαλαμίνας) αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες οικολογικές καταστροφές στην Ελλάδα. Οι 2.570 τόνοι μαζούτ και ντίζελ που μετέφερε το καράβι προκάλεσαν ρύπανση για την οποία οι διάφορες… ανεξάρτητες αρχές μάλλον δεν θα θελήσουν να δώσουν πραγματικά στοιχεία ούτε για την έκταση και τη σοβαρότητά της ούτε για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για την αποκατάστασή της. Το σίγουρο είναι ότι οι κυβερνητικές δηλώσεις για «διαδικασία που απαιτεί ένα μήνα» (!) δεν αποτελούν κάτι παραπάνω από προκλητικό ανέκδοτο. Πολλά χρόνια θα περάσουν μέχρι να υπάρξει στοιχειώδης αποκατάσταση του θαλάσσιου περιβάλλοντος στο Σαρωνικό.
Δε θα σταθούμε εδώ στις εντυπωσιακές λεπτομέρειες και στα ερωτήματα που θέτουν: Ότι το καράβι ήταν «αξιόπλοο» σύμφωνα με τις ελεγκτικές αρχές αν και είχε κατασκευαστεί το 1972 και όλες οι μαρτυρίες αναφέρουν ότι ήταν σε άθλια κατάσταση, ότι είχε πλήρωμα δύο (!) ανθρώπους (Α” μηχανοδηγό και ναύτη), ότι το ναυάγιο έγινε μέσα στο Σαρωνικό και σε καιρικές συνθήκες ιδανικές, ότι ακόμα δεν έχουν διευκρινιστεί τα αίτια που το προκάλεσαν, ότι την απορρύπανση την ανέλαβε ιδιωτική εταιρία. Είμαστε σίγουροι ότι τα ερωτήματα είναι πολλαπλάσια, αλλά και οι τεχνικές απαντήσεις προφανείς σε αυτούς που μπορούν να έχουν πρόσβαση στα πραγματικά στοιχεία – δηλαδή στο ίδιο το κράτος.
Το γεγονός ακολούθησε μπαράζ αποπροσανατολιστικών δηλώσεων και αντιπαραθέσεων ανάμεσα στους διάφορους πολιτικούς εκφραστές του συστήματος. Η κυβέρνηση θεώρησε ότι «φταίει η νύχτα» και τα «μικρά λιμανάκια της Σαλαμίνας που εμπόδισαν το μεγάλο σκάφος της απάντλησης να επιχειρήσει», ενώ οι ΝΔ-ΠΑΣΟΚ επέρριψαν τις ευθύνες στην κυβέρνηση «για την ανικανότητά της», αλλά ούτε κουβέντα για τους εφοπλιστές (στο ίδιο μήκος προφανώς και η Χρυσή Αυγή).
Είναι πραγματικά κρίμα πώς –κάτω από την αποσυγκρότηση της εργατικής τάξης και τη διάλυση του κινήματος- μπορεί να πέσει τόση συσκότιση και αποπροσανατολισμός πάνω σε ένα γεγονός που είναι τόσο αποκαλυπτικό για τα χαρακτηριστικά αυτής της κοινωνίας. Όσο μας αφορά, θέλουμε να επαναφέρουμε τη συζήτηση στα πραγματικά και (για μας εντελώς διάφανα και προφανή) συμπεράσματα της τραγωδίας που επηρεάζει τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων είτε με την ιδιότητα του εργάτη–εργαζόμενου είτε με την ιδιότητα του κατοίκου της περιοχής γύρω από τον Σαρωνικό:
1. Στον καπιταλισμό, το κυνήγι του κέρδους, που αποτελεί μοναδική κινητήρια δύναμη, δεν έχει κανέναν φραγμό και κανένα όριο. Καμία καταστροφική του επίπτωση δεν μπορεί να αποτελέσει αιτία ελέγχου του.
2. Οι νομικοί έλεγχοι και οι ποινές που μπορεί να πέσουν σε κεφαλαιοκράτες, όταν δεν είναι εντελώς συμβολικά, εκφράζουν εσωτερικές έριδες και ανταγωνισμούς. Μέσω αυτών μπορεί να φτάσουν και στα αυτιά του λαού μερικά από τα άπλυτά τους.
3. Οι εγκρίσεις περί «ασφαλούς και αξιόπλοου», οι μόλις δύο ναυτεργάτες, οι περίεργες συνθήκες στις οποίες έγινε το ναυάγιο, η αρχική διαδικασία απάντλησης καυσίμων από πλοίο με λαθραία καύσιμα (!) δείχνει ότι μέσα στον καπιταλισμό ζουν και αναπαράγονται χιλιάδες βρόμικα κυκλώματα –τα οποία προστατεύονται από κρατικούς και παρακρατικούς μηχανισμούς- για να διασφαλίσουν τη μεγιστοποίηση του κέρδους με «νόμιμα» και παράνομα μέσα. Ένας απλός εργαζόμενος (μαζί και μεις) δεν μπορεί ούτε καν να φανταστεί αυτό το πολυπλόκαμο δίκτυο και τις διασυνδέσεις του.
4. Το αστικό κράτος είναι συγκροτημένο και προσανατολισμένο να εξυπηρετεί το κεφάλαιο. Όση ταχύτητα, αμεσότητα και αποτελεσματικότητα δείχνει για τη διάλυση μιας λαϊκής κινητοποίησης ή μιας εργατικής απεργίας τόση «ανεπάρκεια» και καθυστέρηση μπορεί να δείξει σε καταστροφές, πυρκαγιές κ.λπ. Στην περίπτωσή μας, όμως, επειδή δεν έχουμε μια φυσική καταστροφή αλλά ένα έγκλημα του κεφαλαίου, στην παραπάνω ολιγωρία πρέπει να προστεθεί και μια εκούσια ολιγωρία… σύνεσης για να γίνει από την κυβέρνηση ο απαραίτητος έλεγχος στη ροή πληροφοριών: Δεν μπορεί η κυβέρνηση της επιχειρηματικότητας και της «ανάπτυξης» να ρισκάρει να βρεθεί «κατά λάθος» μπροστά στο ξεμπρόστιασμα κανενός μεγαλοεφοπλιστή αφεντικού της.
5. Από όλα τα παραπάνω, τα συμπεράσματα είναι δύο και βοούν:
Το πρώτο είναι ότι οι ένοχοι έχουν ονοματεπώνυμο. Είναι το εφοπλιστικό κεφάλαιο, το αστικό κράτος και η κυβέρνηση και μαζί όλος ο αστικός πολιτικός κόσμος· της κερδοφορίας, της καπιταλιστικής ανάπτυξης, των επενδύσεων, της εκμετάλλευσης του ανθρώπου και της καταστροφής της φύσης.
Το δεύτερο είναι ότι η κοινωνία αυτή δεν ελέγχεται, δεν μεταρρυθμίζεται, δεν ορθολογικοποιείται από ελεγκτικούς μηχανισμούς. Η διαφθορά και η καταστροφή είναι στο DNA της.
Το έγκλημα που συντελέστηκε στο Σαρωνικό θα μπορούσε σε συνθήκες στοιχειώδους συγκρότησης του λαϊκού παράγοντα να αποτελέσει αιτία ή αφορμή εξέγερσης. Δεν έγινε αυτό. Και δεν φταίει ο κόσμος γι” αυτό, όπως αρέσκεται να δηλώνει η αριστερά «μας». Ο λαός –παραζαλισμένος από την επίθεση, και με ευθύνες αυτής της αριστεράς- δεν ήταν σε θέση να απαντήσει με έναν αυθόρμητο τρόπο. Η αριστερά όμως; Αυτή που είναι στα πρόθυρα αντεπίθεσης ή η άλλη που περιμένει ακόμα να εκμεταλλευτεί τα κενά μιας «αντιφατικής κυβέρνησης»; Το ΚΚΕ περιορίστηκε στην εφαρμογή των συνεδριακών του αποφάσεων για κομματική ενίσχυση. Κομματική παγκινητοποίηση μετά από απόφαση της γραμματείας του ΠΑΜΕ, τακτοποιημένη και στο «σωστό» χρόνο (μετά το καλλιτεχνικό φεστιβάλ της ΚΝΕ), ενώ το ελεγχόμενο από αυτό ναυτεργατικό σωματείο ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ συμπληρώνει το ρεφορμιστικό παζλ και απαιτεί σωστούς κρατικούς ελεγκτικούς μηχανισμούς (δείτε και διπλανό σχόλιο) αντίστοιχους με την επερώτηση στη Βουλή του κομματικού του φορέα! Έλλειψη αντανακλαστικών παρουσίασε και το σύνολο της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, χωρίς να εξαιρείται και η Λαϊκή Αντίσταση – ΑΑΣ, παρά τις δικές μας προσπάθειες.
Επειδή, ωστόσο, οι συνέπειες του εγκλήματος θα είναι παρούσες για μεγάλο διάστημα, δεν έχουν αναιρεθεί οι αναγκαιότητες λαϊκής κινητοποίησης. Μιας κινητοποίησης που, ευνοημένη από την ειλικρινή κοινή δράση και την ανάγκη πραγματικού ανοίγματος του ζητήματος και όχι κομματικής προβολής του οποιουδήποτε, θα δείχνει τους ενόχους και θα απαιτεί άμεση και πλήρη απορρύπανση των ακτών και της θάλασσας, ανθρώπινες συνθήκες ζωής και πλήρη εργασιακά δικαιώματα για τους ναυτεργάτες. Και ταυτόχρονα θα αποκρούει αποφασιστικά τις αυταπάτες και τις εκκλήσεις για… υπερταξική λειτουργία του αστικού κράτους.
