Η τρίτη τηλεμαχία των δύο βασικών υποψήφιων για το χρίσμα έκλεισε τυπικά την πιο «ανορθόδοξη» προεκλογική διαδικασία στην πολιτική ιστορία των ΗΠΑ. Ωστόσο, η «αμηχανία» στο πολιτικό σκηνικό παραμένει έκδηλη και η προεκλογική περίοδος κλείνει με τον ίδιο χαοτικό τρόπο που άνοιξε για τους δύο, αμφισβητούμενους από τα ίδια τους τα κόμματα, βασικούς υποψήφιους!
Μια ιδιαίτερη προβληματική που εμφανίστηκε στα αμερικανικά ΜΜΕ αφορά αυτό καθαυτό το εκλογικό σύστημα. Το οποίο ως τώρα λειτουργούσε μια χαρά, εμφανίζοντας ως Δημοκρατία την εναλλαγή των δύο κομμάτων στην κυβέρνηση, χωρίς αλλαγές πολιτικής. Η αυξανόμενη αποχή των πολιτών από τα κοινά ήταν μάλλον ευχάριστο παρά προβληματικό. Κάτι δείχνει να έχει χαλάσει τη συνταγή και την «ωραία ατμόσφαιρα» που συνόδευε αυτή τη διαδικασία! Και αυτό βασικά αντανακλά βαθύτερα αίτια σε σχέση με ότι κυριάρχησε στη προεκλογική περίοδο.
Έτσι κι αλλιώς, σε περίπου 10 μέρες, θα γνωρίζουμε εάν οι Ρεπουμπλικάνοι, ξεπερνώντας τις εσωτερικές τους αντιπαραθέσεις, θα εκλέξουν τον Τραμπ, ή εάν οι Δημοκρατικοί θα δουν την Κλίντον να τους δίνει μια τρίτη συνεχή θητεία στον Λευκό Οίκο. Ωστόσο, η έκβαση παραμένει εξαιρετικά απρόβλεπτη, αφού, όπως επίμονα επισημαίνεται, πολλά μπορούν να αλλάξουν μέχρι την αναμέτρηση της 8ης Νοεμβρίου, και για πολλούς λόγους.
Η πιο πρόσφατη αναταραχή προκλήθηκε από μια «παράξενη» δήλωση Τραμπ: «Να θυμάστε ότι συμμετέχουμε σε μία στημένη εκλογική διαδικασία» δήλωσε για να συνεχίσει: «Επιδιώκουν την εκλογική νοθεία, ακόμη και μέσα στα εκλογικά τμήματα, καθώς πολλές πόλεις είναι διεφθαρμένες και η εκλογική νοθεία είναι συνηθισμένη». Οι ισχυρισμοί αυτοί αποτελούν μια εξέλιξη που πάει πιο πέρα από την «αποκαθήλωση των παραδοσιακών σταθερών της πολιτικής ζωής στις ΗΠΑ», που σχολίασε το CNN. Γίνεται μόλις τρεις εβδομάδες πριν τις εκλογές και ενώ έχει ξεκινήσει η πρόωρη ψηφοφορία δια επιστολών, δημιουργώντας πρωτόγνωρο πολιτικό προηγούμενο. Βέβαια αμφισβητήσεις του τρόπου διεξαγωγής των προεδρικών εκλογών έχουν υπάρξει στο παρελθόν, αλλά μετά την καταμέτρηση. Αυτή η δήλωση του υποψηφίου των Ρεπουμπλικάνων εισάγει μια άλλη διάσταση, παρόλο το συμμάζεμα που επιχείρησε το επιτελείο του.
Πριν τρεις μήνες, ο Ομπάμα, υποστηρίζοντας την υποψηφιότητα της Κλίντον, δήλωνε ότι «ποτέ δεν ήταν τόσο εύκολη η επιλογή», με αιτιολόγηση όχι μόνο της καταλληλότητάς της για τη θέση του Προέδρου αλλά και της συνέχισης της ίδιας συνολικής πολιτικής των ΗΠΑ. Η εξέλιξη ωστόσο έδειξε ότι υπήρχε και άλλη «ατζέντα». Και αυτό δεν μπορεί να συμβεί χωρίς σοβαρό λόγο. Δηλαδή δεν οφείλεται στην εκκεντρικότητα ενός δισεκατομμυριούχου που ταράζει το πολιτικό σκηνικό της υπερδύναμης. Όλα αυτά υποδηλώνουν βαθύτερες αντιθέσεις και «ζορίσματα» της αστικής τάξης στο σύνολό της, και απέναντι στις κρίσιμες γεωπολιτικές προκλήσεις. Και είναι «φυσικό» στις εκλογικές διαδικασίες, όπως παντού και πάντα, να αντανακλώνται οι όποιες αντιτιθέμενες τάσεις. Στην περίπτωση αυτή, όμως, έδειξαν να ξεπερνούν το φυσιολογικό όριο…
Το θέμα διχάζει και αυτό αφορά και τα δύο επιτελεία των υποψηφίων. Και το θέμα είναι ποιες πολιτικές σύγκρουσης θα έχουν προτεραιότητα. Σαφέστατα και η επιλογή προτεραιοτήτων διαμορφώνει διαφορετικό κέντρο βάρους στις απαιτούμενες τακτικές. Δεν είναι γενικά το ζήτημα των συμμαχιών, αλλά των καθοριστικών συμμαχιών. Έτσι η σύγκρουση με τη Ρωσία επιβάλλει ουσιαστικότερο ρόλο στη Γερμανία, που βέβαια ευνοεί και τον επανεξοπλισμό της. Ζήτημα που έχει τεθεί άλλωστε στην ημερήσια διάταξη από τους Γερμανούς. Κάτι αντίστοιχο επιβάλλει και το μέτωπο με τη Κίνα. Εκεί όμως οι ΗΠΑ βρίσκονται μπροστά στο περισσότερο ακανθώδες ζήτημα του ρόλου της Ιαπωνίας και του επανεξοπλισμού της.
Το περιβάλλον Κλίντον συντάσσεται καθαρά με τη πρώτη προτεραιότητα. Τα ζητήματα που κυριάρχησαν στα μεγαλύτερα αμερικανικά ΜΜΕ που στήριζαν την Κλίντον, σε όλο το διάστημα της προεκλογικής κόντρας, συνδέονται άμεσα τη Ρωσία: Συρία, Ουκρανία και κυβερνοεπιθέσεις. Τα δύο πρώτα προφανέστατα, το τρίτο μετά από μεθοδεύσεις, αφού αρχικά φάνηκε να εξελίσσεται σε βάρος της Κλίντον. Ωστόσο και πάλι διαφαινόταν η απουσία στρατηγικού στόχου για το πώς μπορούν οι ΗΠΑ να διαχειριστούν την κλιμάκωση του ανταγωνισμού με μια χώρα που ελέγχει ένα τεράστιο πυρηνικό οπλοστάσιο και έχει τις ίδιες επεκτατικές φιλοδοξίες με αυτές, αφού είναι προφανές πως τα βασικά στοιχεία μιας τέτοιας στρατηγικής θα ήταν τελικά η μετωπική σύγκρουση. Ίσως και γι αυτό, όπως διαφάνηκε, μερίδες της άρχουσας τάξης απέσυραν, στο μέσον της προεκλογικής εκστρατείας, την απόλυτη υποστήριξη στην Κλίντον, αναλογιζόμενες τις συνέπειες από μια σύγκρουση των δύο πυρηνικών γιγάντων.
Το βέβαιο είναι πως οι ανταγωνιστικές σχέσεις των ΗΠΑ με Ρωσία και Κίνα, καθοριστικές για την τροχιά των διεθνών εξελίξεων, δεν θα κριθούν τελικά από το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών. Οι σοβαρές προσεγγίσεις στις ΗΠΑ περιστρέφονται γύρω από το ζήτημα της αξιοποίησης των σχετικών γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων τους και τη δημιουργία συνθηκών σαφούς υπεροχής απέναντι σε όλους τους ανταγωνιστές τους. Το γεγονός ότι σήμερα τα κέντρα εξουσίας στις ΗΠΑ δείχνουν τέτοια αβεβαιότητα και αστάθεια για τις επιλογές τους σχετίζεται με το ποιες τακτικές πρέπει να προκριθούν, όχι μόνο για να διατηρήσουν αλλά και για να ενισχύσουν αποφασιστικά αυτά τα πλεονεκτήματα, που δείχνουν να περνούν σε φάση αμφισβήτησης από διάφορες μεριές.
Χ.Β
