Ενώ συνεχίζεται η εύθραυστη εκεχειρία μεταξύ της κυβέρνησης του Κιέβου και των ρωσόφωνων της Ανατολικής Ουκρανίας, την τρίτη μέρα της (την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές) διανύει η αμερικανοΝΑΤΟική στρατιωτική άσκηση «RapidTrident» στα εδάφη της Δυτικής Ουκρανίας, και στην οποία συμμετέχουν 1.300 στρατιώτες από 15 χώρες υπό το γενικό πρόσταγμα των ΗΠΑ και η οποία θα ολοκληρωθεί στις 26 Σεπτεμβρίου.
Και μόνο αυτό το γεγονός θα έφτανε σημειολογικά για να αναδείξει το μέγεθος των ανατροπών που συντελούνται στην Ανατολική Ευρώπη, το μέγεθος των ζητημάτων που έχουν τεθεί στην περιοχή αλλά και το μέγεθος των κινδύνων για τους λαούς όχι μόνο της Ευρώπης αλλά του κόσμου ολόκληρου.
Ωστόσο αξίζει να καταπιαστούμε, στα πλαίσια και γύρω από το Ουκρανικό ζήτημα, πιο συγκεκριμένα με τις πολιτικοστρατιωτικές κινήσεις που γίνονται στην Ανατολική Ευρώπη από τους Δυτικούς και με πρωτοστάτη τις ΗΠΑ το τελευταίο διάστημα. Να διακρίνουμε μέσα σε αυτή την διαδικασία που αφορά τον βασικό ανταγωνιστή των ΗΠΑ (Ρωσία) τις ενδοδυτικές αντιθέσεις. Αλλά πάνω απ’ όλα να καταδείξουμε με χειροπιαστές αποδείξεις τον κίνδυνο ενός πολέμου, μιας αλληλοσφαγής ανυπολόγιστων διαστάσεων που επικρέμεται πάνω από τους λαούς της γης. Για να συμβάλλουμε και με αυτόν τον τρόπο στην επιτάχυνση των διαδικασιών ανάπτυξης αντιιμπεριαλιστικού – αντιπολεμικού κινήματος.
Στο φόντο λοιπόν της Ουκρανικής κρίσης και του πολέμου που διεξάγεται στις ανατολικές περιοχές της, έχουμε επιτάχυνση όλων των διαδικασιών και πολλαπλασιασμό των κινήσεων με αντικείμενο την κατάχτηση «θέσεων» στην Ανατολική Ευρώπη που αποτελούν έκφραση του παροξυσμού των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και που αντικειμενικά πολλές από αυτές (τις διαδικασίες και τις κινήσεις) έχουν πολεμικό χαρακτήρα (με την έννοια ότι δημιουργούν προϋποθέσεις για μια ευρύτερη πολεμική ανάφλεξη).
Η άφιξη της περασμένης άνοιξης συμπίπτει χρονικά με την εντατικοποίηση των αποστολών μαχητικών αεροπλάνων και πλοίων από ΗΠΑ και ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη και τη Μαύρη Θάλασσα. Εκείνη την περίοδο εξαγγέλλεται και η πραγματοποίηση μιας σειράς στρατιωτικών γυμνασίων.
Τον Ιούνιο και ενόψει της συζήτησης των Υπουργών Άμυνας των χωρών του ΝΑΤΟ, ο Ομπάμα ανακοινώνει την χρηματοδότηση του στρατιωτικού προγράμματος «Πρωτοβουλία για τη Διασφάλιση της Ειρήνης», ύψους 1 δις δολλαρίων, το οποίο «θα επιφέρει μεγαλύτερη κινητικότητα των αμερικανικών στρατευμάτων στην Ανατολική Ευρώπη». Ένα μήνα πριν, ο Αμερικανός πτέραρχος Φιλίπ Μπριντλόβ δηλώνει ότι το ΝΑΤΟ εξετάζει την εγκατάσταση μόνιμων στρατευμάτων του στην Ανατολική Ευρώπη. Ρίχνει στο τραπέζι δηλαδή από την πλευρά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, την ακύρωση της Ιδρυτικής Πράξης ΝΑΤΟ- Ρωσίας (1997), σύμφωνα με την οποία απαγορευόταν κάτι τέτοιο στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης. Βέβαια, στην ουσιαστική της διάσταση, η Ιδρυτική Πράξη ΝΑΤΟ- Ρωσίας καταστρατηγείται με την ένταξη στο ΝΑΤΟ το 1999 της Πολωνίας και της Τσεχίας και το 2004 των Βαλτικών χωρών (Λεττονία, Εσθονία, Λιθουανία), της Βουλγαρίας, της Ρουμανίας, της Σοβεκίας και της Σλοβακίας (το 2009 εντάχθηκαν στο ΝΑΤΟ η Αλβανία και η Κροατία, ενώ έχει τεθεί και η ένταξη της Γεωργίας, της Μολδαβίας αλλά και της Ουκρανίας- για την τελευταία πρέπει πρώτα να αρθεί το ειδικό καθεστώς ουδετερότητας που έχει επίσης συμφωνηθεί μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας). Από τότε οι χώρες αυτές «φιλοξενούν» ΝΑΤΟικά στρατεύματα, μόνο που αυτά ανανεώνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα (οπότε και δεν παραβιάζουν το «γράμμα» της συμφωνίας). Άλλωστε, για να ξαναγυρίσουμε σ’ αυτό που αναφερόμασταν, η ίδια η Ιδρυτική Πράξη ΝΑΤΟ- Ρωσίας, από μία άποψη έγινε για να καταστρατηγηθεί. Διότι δεν αντανακλά μόνο τις διαφοροποιήσεις της «παλιάς Ευρώπης» (Γερμανία, Γαλλία) αλλά αποτελούσε και για τις ίδιες τις ΗΠΑ μια κίνηση αναγκαία για να διασκεδαστούν οι ανησυχίες του ρώσικου ιμπεριαλισμού. Ο οποίος, παρά το γεγονός πως αντιμετώπιζε ακόμη σοβαρά προβλήματα συγκρότησης, από τον προηγούμενο ήδη χρόνο (1996) είχε αρχίσει να αντιδρά στην εξαγγελία από τις ΗΠΑ της επέκτασης του ΝΑΤΟ στην Ανατολική Ευρώπη.
«Από Αύγουστο χειμώνας»
Στα τέλη του φετινού Αυγούστου, και με τις απανωτές ήττες της κυβέρνησης του Κιέβου στα μέτωπα της Ανατολικής Ουκρανίας να διαδέχονται τις στρατιωτικές επιτυχίες της, έχουμε μια εκ νέου επιτάχυνση αυτών των σχεδιασμών. Ενδεικτικό των συζητήσεων που διεξάγονται σε επιτελικό επίπεδο σε ΗΠΑ και ΝΑΤΟ είναι αυτό που γράφεται στο «Βήμα» της 24ης Αυγούστου:
«Δημοσιεύματα θέλουν το ΝΑΤΟ να εξετάζει το ενδεχόμενο να “ρυθμίσει” την υπό σχεδιασμό αντιπυραυλική ασπίδα στην Ευρώπη προς την πλευρά της Ρωσίας, με φόντο τον “πάγο” στις σχέσεις με τη Μόσχα εξαιτίας της Ουκρανίας. Το ενδεχόμενο φέρονται να υποστηρίζουν, εκτός από τις ΗΠΑ, η Πολωνία και οι χώρες της Βαλτικής αλλά φέρεται να προσκρούει σε επιφυλάξεις άλλων χωρών που θέλουν να αποφύγουν “αχρείαστη πρόκληση” προς τη Μόσχα».
Όχι ότι εμείς είχαμε ποτέ καμιά αμφιβολία για το ποιον αφορά η λεγόμενη αντιπυραυλική ασπίδα, αλλά είναι εξόχως ανησυχητικό
να διατυπώνονται και επίσημα οι πραγματικές προθέσεις των ΗΠΑ.
Λίγες μέρες πριν την Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Κάρντιφ της Ουαλίας, ο απερχόμενος Γενικός Γραμματέας του, Άντερς Φογκ Ράσμουσεν, σε συνέντευξή του σε έξι κορυφαίες ευρωπαϊκές εφημερίδες δημοσιοποιεί τις αμερικανοΝΑΤΟικές προθέσεις:
Στις 2 Σεπτεμβρίου ξεκίνησε και διεξάχθηκε ΝΑΤΟική άσκηση στην Λεττονία με συμμετοχή 2.000 στρατιωτών, ως τμήμα μιας μεγαλύτερης άσκησης που θα διεξαχθεί σταδιακά το φετινό φθινόπωρο στις Βαλτικές Χώρες, την Γερμανία και την Πολωνία, Νορβηγία και Ουκρανία. Και η οποία αποτελεί σύμφωνα με τους νατοϊκούς επιτελείς «έμπρακτη απόδειξη πως η συμμαχία θα προστατεύσει τα κράτη- μέλη της Βαλτικής απ’ τόν αυταρχισμό της Ρωσίας».
Ενδοδυτικές αντιθέσεις
Λίγες μέρες μετά, στις 4 και 5 Σεπτεμβρίου, διεξάγεται η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στην Ουαλία, όπου τίθενται όλα όσα έθεσε ο Ράσμουσεν. Εκεί και ενώ υπάρχει κατ’ αρχήν συμφωνία του γερμανικού και του γαλλικού ιμπεριαλισμού για τη Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης, εκδηλώνονται για μια ακόμη φορά οι διαφοροποιήσεις τους σε σχέση με την αμερικανική τακτική έναντι της Ρωσίας. Έτσι και ενώ έχουν μόλις υπογράψει τις οικονομικές κυρώσεις, με αφορμή την συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Κιέβου και ρωσόφωνων, συζητούν ήδη την αναίρεσή τους. Πολύ περισσότερο αντιδρούν σε μια ενδεχόμενη ακύρωση της Ιδρυτικής Πράξης ΝΑΤΟ- Ρωσίας, διότι αντιβαίνει στη δική τους πολιτική κατεύθυνση αναζήτησης ενός συμβιβασμού με τον ρώσικο ιμπεριαλισμό στο ζήτημα της Ουκρανίας αλλά και της Ανατολικής Ευρώπης. Επιπλέον μια τέτοια πολιτική κίνηση βοηθά τις ΗΠΑ να ανοίξουν ακόμα περισσότερο την ψαλίδα ανάμεσα στις «θέσεις» (πολιτικοστρατιωτικές) που καταχτούν οι ίδιες στην Ανατολική Ευρώπη, σε σχέση και σε σύγκριση με τις σχέσεις πολιτικοοικονομικής εξάρτησης που οι Ευρωπαίοι (κύρια η Γερμανία) έχουν οικοδομήσει μέσω της ΕΕ.
Άλλωστε δεν είναι τυχαίο πως μια εβδομάδα μετά τη σύνοδο του ΝΑΤΟ, η ΕΕ ανακοινώνει την νέα Ευρωπαική Επιτροπή στην οποία, από τους εφτά αντιπρόεδρους που θα πλαισιώνουν τον νέο πρόεδρό της, τον γνωστό Ζαν Κλοντ Γιούνγκερ, οι πέντε είναι από την Ανατολική Ευρώπη (Βουλγαρία, Σλοβενία, Εσθονία, Φινλανδία, Λεττονία). Ούτε μπορεί να θεωρηθεί τυχαίο πως οι δύο από αυτούς προέρχονται από τις χώρες της Βαλτικής, για τις οποίες διεξάγεται ένας διαρκής και οξύτατος αμερικανογερμανικός ανταγωνισμός. Για του λόγου το αληθές, στις αρχές Σεπτεμβρίου, ο ίδιος ο Ομπάμα έκανε από την Λεττονία μία από τις σκληρότερες (από την εποχή του Ρήγκαν) –όπως αναφέρουν οι ίδιες οι αμερικανικές εφημερίδες- ομιλίες. Σε μια αποστροφή του λόγου του μάλιστα σύγκρινε, από άποψη σπουδαιότητας για τις ΗΠΑ, την υπεράσπιση των πρωτευουσών των Βαλτικών χωρών με την υπεράσπιση του Παρισιού και του Βερολίνου. Και επισφραγίζοντας την ομιλία του με την αναφορά στο άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, ως δέσμευση- «απόλυτη» την χαρακτήρισε μεγάλη αμερικανική εφημερίδα- για την προστασία τους (το άρθρο 5 ενεργοποιεί την αντίδραση του ΝΑΤΟ εάν απειληθεί ένα κράτος- μέλος του).
Στην ίδια κατεύθυνση των ευρωπαϊκών διαφοροποιήσεων απέναντι στην αμερικανική πολιτική που πριμοδοτεί την ένταση και όχι τον συμβιβασμό (με την Ρωσία) ήταν και οι σοβαρές αντιδράσεις κάποιων χωρών της κέντρο-ανατολικής Ευρώπης, όπως η Τσεχία, η Σλοβακία κ.ά., όσον αφορά τις νέες κυρώσεις προς τη Μόσχα. Αντιδράσεις που έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε πως πριμοδοτήθηκαν από το Βερολίνο, το οποίο έχει δημιουργήσει σ’ αυτές τις χώρες (που τις θεωρεί ζωτικό του χώρο) την τελευταία εικοσιπενταετία σοβαρά πολιτικοοικονομικά ερείσματα.
Η Μόσχα αντιδρά
Οι αμερικανικές τροχιοδεικτικές πολιτικοστρατιωτικές βολές προς την Ρωσία (κύρια αλλά όχι μόνο) συνεχίστηκαν με την απόφαση της συνόδου του ΝΑΤΟ στην Ουαλία, η επόμενη σύνοδος (2016) να γίνει στην Πολωνία. Καθώς και το άνοιγμα της συζήτησης για την είσοδο της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ που έκανε ο γνωστός εγκάθετος ουκρανός πρωθυπουργός Γιάτσενουκ, για να πάρει από αυτόν την σκυτάλη ο Ράσμουσεν και να δηλώσει και αυτός πως η συμμαχία (ΝΑΤΟ) πρέπει να εξετάσει σοβαρά την επανέναρξη αυτής της διαδικασίας.
Ο ρώσικος ιμπεριαλισμός, όπως ήταν ανεμενόμενο, προσπάθησε να απαντήσει αντιδρώντας ευθέως στην αμερικανική στρατηγική περικύκλωσής του και στις μορφές που αυτή παίρνει το τελευταίο διάστημα. Έτσι, η Μόσχα έσπευσε να ανακοινώσει την αλλαγή του αμυντικού της δόγματος. Στο νέο που συντάχθηκε, αφήνεται (;) να διαρρεύσει πως θα έχει σημαντικές αλλαγές σε σχέση με το προηγούμενο. Κάποιες από αυτές είναι: α) θα θεωρεί απειλή για την ασφάλεια της Ρωσίας το ΝΑΤΟ ως σύνολο και όχι όπως αναφερόταν στο προηγούμενο, την νατοϊκή αντιπυραυλική ασπίδα, β) θα επαναδιατυπώνεται πιο κατηγορηματικά η δυνατότητα της Ρωσίας να επεμβαίνει όπου συμβαίνει καταπάτηση των δικαιωμάτων των ρωσόφωνων πληθυσμών.
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις του Γενικού Γραμματέα του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΣΣΑ: ένα είδος μετασοβιετικού Συμφώνου της Βαρσοβίας που έχει συνάψει η Ρωσία με την Λευκορωσία, το Καζαχστάν, την Αρμενία, την Κιργιζία και το Τατζικιστάν), του Νικολάι Μπορτιούζα, που ακολούθησαν τις δηλώσεις Γιάτσενουκ και Ράσμουσεν για την δυνατότητα προσχώρησης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Και στις οποίες κάνει σαφή την ετοιμότητα των στρατευμάτων του οργανισμού «να συμμετάσχουν σε ειρηνευτικές αποστολές, ανεξαρτήτως του πόσο δύσκολες είναι» (όπως οι «ειρηνευτικές αποστολές» της Ρωσίας σε Γεωργία και Μολδαβία), προσθέτοντας πως οι ηγέτες των χωρών μελών θα μπορούσαν να λάβουν άμεσα μια σχετική απόφαση που αφορά «τα εδάφη ενός κράτους – μέλους ή και πέραν τούτων»!
Η ανάπτυξη αντιιμπεριαλιστικού κινήματος ζήτημα ζωής και θανάτου για τους λαούς
Όπως γίνεται φανερό, οι κίνδυνοι για τους λαούς της Ευρώπης αλλά και όλου του κόσμου έχουν κατακόρυφα αυξηθεί από αυτόν τον παροξυσμό των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Σ’ αυτά τα πλαίσια, ο μεγαλύτερος εχθρός των λαών, η ιμπεριαλιστική δύναμη με την μεγαλύτερη αυτή την περίοδο δυνατότητα να παίρνει πρωτοβουλίες, οι ΗΠΑ, επενδύουν στο κλίμα της έντασης. Πρωτοστατούν σε κινήσεις που ανεβάζουν το θερμόμετρο της αντιπαράθεσης με τον βασικό παγκόσμιο ανταγωνιστή τους, την Ρωσία, αλλά και θέλοντας να στοιχίσουν στην στρατηγική τους τους Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές. Είναι κάτι παραπάνω λοιπόν από αναγκαίο για τους λαούς της περιοχής, όπως και για το δικό μας λαό, να αντιμετωπίσουν με την ανάπτυξη αντιιμπεριαλιστικού κινήματος την κατάσταση αυτή που εξελίσσεται ολοένα και πιο ζοφερά.
Τ.Σ.
