Τα στοιχεία για το 2016, που παρουσίασε στην απολογιστική της έκθεση η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, φανερώνουν τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα φτωχά λαϊκά στρώματα και οι λαϊκές οικογένειες.
Τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης (κατασχέσεις, πλειστηριασμοί, υποθήκες κλπ) για το 2016 αφορούσαν 1.602.835 περιπτώσεις ενώ το 2015 ανέρχονταν σε 746.707 περιπτώσεις. Τον ίδιο υπερδιπλασιασμό είχαμε και για τις κατασχέσεις καταθέσεων, μισθών, συντάξεων, ενοικίων κλπ, που από 670.728 το 2015 εκτινάχθηκαν σε 1.533.451 το 2016. Ειδικότερα στα προγράμματα πλειστηριασμών μπήκαν 18.005 περιπτώσεις (από 16.379 το 2015) ενώ οι παραγγελίες κατάσχεσης ήταν 28.479 (από 15.766 το 2015).
Όπως φαίνεται από την ίδια έκθεση, το πρόβλημα αφορά την πλειοψηφία των εργαζόμενων και είναι πολύ μεγάλο. Οι φορολογούμενοι που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία έως 50 ευρώ ανέρχονται σε 903.206, από 51 έως και 500 ευρώ χρωστούν 1.485.693 φορολογούμενοι, από 501 έως 2.000 ευρώ 1.024.402 ενώ πάνω από 2.000 ευρώ χρωστάνε 898.986 φορολογούμενοι.
Η κυβέρνηση και το σύστημα βρίσκονται αντιμέτωποι με το πρόβλημα των κόκκινων δανείων (καθυστέρηση πάνω από 6 μήνες, σύμφωνα με τον μνημονιακό ορισμό) και των κόκκινων χρεών των νοικοκυριών προς το δημόσιο (ασφαλιστικά ταμεία, εφορίες) και τις ΔΕΚΟ (ΔΕΗ κλπ) και χρησιμοποιούν τις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς σαν βασικό όπλο για την επίλυση του προβλήματος. Ταυτόχρονα εξαπολύουν την προπαγάνδα τους, που θέλει να ενοχοποιήσει όσους αδυνατούν να πληρώσουν, γιατί, λένε, δανείστηκαν πάνω απ αυτό που μπορούσαν, έκαναν σπατάλες, είναι μπαταχτσήδες κλπ.
Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη και δεν μπορεί να κρυφτεί.
Η επίθεση του συστήματος σε όλα τα μέτωπα, με ιδιαίτερη σφοδρότητα τη μνημονιακή εποχή, με τη δραματική μείωση μισθού, μεροκάματου και σύνταξης, με την εκτίναξη της ανεργίας σε πρωτοφανή επίπεδα ανέτρεψαν κάθε οικογενειακό προγραμματισμό και οδήγησαν στην αδυναμία αποπληρωμής των δανείων.
Η πολιτική του τραπεζικού συστήματος (βασικό γρανάζι του καπιταλιστικού συστήματος), που με απόλυτο σεβασμό στους κανόνες της κερδοσκοπίας μοίρασε απλόχερα κάθε είδους δάνεια, εφάρμοσε ανεμπόδιστα την τοκογλυφική του πολιτική, χορήγησε πακτωλό θαλασσοδάνειων στους στυλοβάτες του συστήματος (επιχειρηματίες, αστικά κόμματα, ιδιοκτήτες ΜΜΕ κλπ) οδήγησε τους δανειολήπτες σε ομηρία και αδιέξοδο.
Οι μπίζνες με τα κόκκινα δάνεια αποτελούν πεδίο αξιοποίησης και κερδοφορίας για το χρηματιστικό κεφάλαιο.
Τέλος, η εκδήλωση και η συνεχιζόμενη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος επέβαλλε και εφαρμόζει την μετακύλιση του κόστους από τις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις στις εξαρτημένες χώρες και από την κεφαλαιοκρατία στην εργαζόμενη πλειοψηφία.
Τι επιδιώκουν με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς
Αποτελούν ένα ακόμη μέτρο επίθεσης στα λαϊκά δικαιώματα και τις λαϊκές ανάγκες. Προστίθεται σ’ όλα όσα γνωρίσαμε μέχρι τώρα: εκτίναξη της ανεργίας, καταβαράθρωση μισθών και συντάξεων, γενίκευση των ελαστικών σχέσεων εργασίας, φορομπηχτική πολιτική, κατάρρευση της κοινωνικής ασφάλισης, διάλυσης του συστήματος περίθαλψης, ιδιωτικοποίησης της εκπαίδευσης, αποκλεισμός από τα κοινωνικά αγαθά (ρεύμα, νερό μετακινήσεις). Είναι ένας μηχανισμός που στο νομικό του μέρος προσαρμόστηκε και «βελτιώθηκε», έγινε πιο γρήγορος και πιο ευέλικτος, με συνεχείς νομοθετικές παρεμβάσεις τα 5 τελευταία χρόνια. Τώρα παίρνει και ηλεκτρονική μορφή (οι πλειστηριασμοί) για να συνεχίσει να είναι αποτελεσματικός στην υπηρέτηση της συνεχούς και απρόσκοπτης ροής πλούτου από την εργαζόμενη κοινωνική πλειοψηφία στις τσέπες μιας χούφτας κεφαλαιοκρατών, είτε με άμεσους είτε με έμμεσους τρόπους και με πολυεπίπεδες διαδρομές.
3. Ενισχύει την προσπάθεια εξυπηρέτησης των δανείων, κρατά τους οφειλέτες αιχμάλωτους του αστικού κράτους, των τραπεζών, των δικαστηρίων και της εργοδοσίας. Ο πολίτης που χρωστά γίνεται ευάλωτος στις υποσχέσεις και βρίσκεται υπό την συνεχή απειλή να του πάρουν το σπίτι. Νοιώθει μόνος και ανίσχυρος απέναντι σε ένα πανίσχυρο σύστημα. Υποκύπτει στις πιέσεις του εργοδότη, προκειμένου να μη χάσει τη δουλειά του και έτσι και το σπίτι του. Καναλιζάρεται σε νομικά μονοπάτια και σε λογικές ατομικής λύσης.
4. Επιδιώκουν την αύξηση του ποσοστού των ενοικιαστών σε βάρος των ιδιοκτητών. Γιατί ο ενοικιαστής είναι «ευέλικτος» χωροταξικά, και ευκολότερα θα δεχτεί ευέλικτες μορφές εργασίας όπου και με όποιους όρους του προσφερθούν. Στην Ελλάδα, το ποσοστό της ιδιόκτητης κατοικίας είναι πολύ υψηλό σχετικά με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, γιατί η στέγη αποτέλεσε τη βασική επενδυτική διέξοδο. Αυτό τώρα θέλουν να το αλλάξουν. Το πλήθος των ανθρώπων που θα χάσουν την 1η κατοικία τους, το θέλουν φτηνό εργατικό δυναμικό. Σύμφωνα με την εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ (τόσο αγαπημένη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ), η πολιτική επιδότησης της αγοράς λαϊκής στέγης πρέπει να αντικατασταθεί από πολιτική επιδότησης ενοικίων.
Για την «προστασία της πρώτης κατοικίας»
Αυτό το ιδεολόγημα εμφανίστηκε για πρώτη φορά με τον ν.3869/2010, τον γνωστό νόμο Κατσέλη. Τροποποιήθηκε 3 φορές (μία από την κυβέρνηση Σαμαρά και δύο από την κυβέρνηση Τσίπρα) πάντα προς το χειρότερο και από 1/1/2016 παύει να ισχύει με τις παλιές ρυθμίσεις. Όταν νομοθετήθηκε το 2010, έκφραζε την ανάγκη της κυβέρνησης Παπανδρέου να τον παρουσιάσει σαν «αντιστάθμισμα» στα εξοντωτικά μέτρα του μνημονίου. Ωραιοποιούσε το τραπεζικό σύστημα, που συνέχιζε να εμφανίζεται δίκαιο και συμπαραστάτης των ανθρώπων. Ταυτόχρονα, λειτούργησε σαν μέσο για να συνηθίσει ο κόσμος στα νέα δεδομένα των μαζικών πλειστηριασμών.
Σήμερα, οι νέες ρυθμίσεις θέτουν ιδιαίτερα αυστηρές προϋποθέσεις για την προστασία της κύριας (και μόνον) κατοικίας από πλειστηριασμούς και πιθανότατα θα αποτελέσουν το μεταβατικό στάδιο για την πλήρη απελευθέρωση των πλειστηριασμών.
Τι υπερασπιζόμαστε – τι διεκδικούμε
Υπερασπιζόμαστε τα φτωχά λαϊκά στρώματα, που οδηγήθηκαν στην εξαθλίωση και κινδυνεύουν να τους πάρουν το σπίτι, το δικαίωμα όλου του λαού να έχει στέγη. Διεκδικούμε στέγη και ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης για όλους τους εργαζόμενους.
Μένουμε μακριά από αυταπάτες για νομική επίλυση του ζητήματος. Μόνη διέξοδος είναι οι μαζικοί, συλλογικοί λαϊκοί αγώνες. Η υπεράσπιση της λαϊκής κατοικίας είναι ζήτημα μαζικού κινήματος αντίστασης, οργανωμένου από τα κάτω, μέσα από μορφές λαϊκής οργάνωσης (εργατικά σωματεία, πρωτοβουλίες γειτονιάς, φοιτητικοί σύλλογοι, κλπ).
Δεν μπορεί να υπηρετηθεί από λογικές εικονικού κινήματος και τηλεοπτικής προβολής. Τα διαταξικά πλαίσια και οι ακτιβίστικες ενέργειες παγιδεύουν την ανάπτυξη κινήματος και καθιστούν χειρίσιμη από το σύστημα τη λαϊκή παρέμβαση.
Το κίνημα για την υπεράσπιση της λαϊκής κατοικίας συναντάται αντικειμενικά με την διεκδίκηση των εργατικών δικαιωμάτων, με τα κινήματα για το δικαίωμα στην περίθαλψη και την εκπαίδευση, με όλα τα πεδία λαϊκών διεκδικήσεων. Σε αυτή την ενότητα συγκροτείται η υπόσταση και η προοπτική του.
