Συνδυασμός προκλητικών διευκολύνσεων, παραχωρήσεων, φοροαπαλλαγών και ενισχύσεων προς το κεφάλαιο και περιστολής εργασιακών και δημοκρατικών δικαιωμάτων των εργαζόμενων είναι το «αναπτυξιακό» πολυνομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση της ΝΔ στη βουλή. Οι εκατοντάδες σελίδες του στη μορφή θυμίζουν τα μνημόνια και σε περιεχόμενο προχωράνε παραπέρα τις ρυθμίσεις τους, αποδεικνύοντας ότι όχι μόνο δεν ήταν «προσωρινά» όλα τα προηγούμενα μέτρα, αλλά αποτελούν το έδαφος στο οποίο βασίζεται η νέα επίθεση. Η κυβερνητική αφήγηση περί «ανάπτυξης» που το συνοδεύει στοχεύει στη μονιμοποίηση του εργασιακού και κοινωνικού μεσαίωνα, με τα δικαιώματα των εργαζόμενων και του λαού να θυσιάζονται για την καταστροφική δραστηριότητα του ξένου και ντόπιου κεφαλαίου.
Το νομοσχέδιο φέρνει σημαντικές ανατροπές για την περιβαλλοντική νομοθεσία και την αδειοδότηση επιχειρήσεων. Καταργείται η κατηγοριοποίηση κατά βαθμό όχλησης και θεσπίζεται «ελεύθερη άσκηση οικονομικής δραστηριότητας», με μόνη υποχρέωση την εγγραφή στο μητρώο και την κάλυψη των φορολογικών και ασφαλιστικών υποχρεώσεων. Ακόμα και σε δραστηριότητες με σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον, η μόνη έγκριση που απαιτείται είναι για την εγκατάσταση, ενώ για τη λειτουργία αρκεί μια γνωστοποίηση. Για τα έργα του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών (αυτοκινητόδρομοι κτλ.), επιβάλλεται χρονικό όριο 90 μερών για την Αρχαιολογική Υπηρεσία, μετά από το οποίο οι εταιρίες μπορούν να διεκδικήσουν αποζημίωση, ενώ δίνεται δυνατότητα υπογραφής σύμβασης παραχώρησης με υλοποιημένο μόλις το 50% ενός έργου.
Για τις ενισχύσεις προς το κεφάλαιο, σημαντική είναι η επέκταση της κατηγορίας των λεγόμενων «Στρατηγικών Επενδύσεων», για τις οποίες προβλέπονται εξαιρέσεις από τη νομοθεσία και χρηματοδότηση. Για τη διευκόλυνσή τους, εφαρμόζεται αυξημένος συντελεστής δόμησης, περιορίζεται στις 30 μέρες η προθεσμία απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, προβλέπονται πειθαρχικές ποινές για υπαλλήλους δημόσιων υπηρεσιών που δεν «συμμορφώνονται», κατάργηση παράβολων κ.ά. Αντίστοιχες κατευθύνσεις προωθούνται μέσω του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης, ενώ σε άλλο σημείο περιορίζεται η πιθανότητα επιστροφής ενισχύσεων.
Ειδική αναφορά γίνεται στα «Επιχειρηματικά Πάρκα» και τις «Άτυπες Βιομηχανικές Συγκεντρώσεις». Πλάι στα υπάρχοντα κίνητρα για τις παλιές ΒΙΠΕ, προστίθενται νέα, καταργώντας και τις εξαιρέσεις για μετεγκατάσταση επιχειρήσεων προς τους νομούς Αττικής και Θεσσαλονίκης. Ακόμα και δίπλα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, οι επιχειρήσεις εντός τέτοιων εκτάσεων απολαμβάνουν μείωση της περιβαλλοντικής κατηγορίας (και των αντίστοιχων απαιτήσεων), μείωση των Τελών Ακίνητης Περιουσίας, απαλλαγή από φόρους μεταβίβασης στις αγοραπωλησίες, καθώς και υπηρεσίες καθαριότητας, φωτισμού κ.ά. από τους δήμους, με αντάλλαγμα κάποια ανταποδοτικά τέλη.
Ενδεικτικά για την κατεύθυνση παραχώρησης της χώρας ειδικά στο ξένο κεφάλαιο είναι τα δύο μέρη που αφορούν την κατάρτιση «Ενιαίου Ψηφιακού Χάρτη», στον οποίο θα διατίθενται δημόσια και δωρεάν τα γεωχωρικά δεδομένα (χαρακτηριστικά, πολεοδομικό και χωροταξικό καθεστώς κ.ά.) για κάθε σπιθαμή της χώρας, καθώς και τη δημιουργία «Εθνικού Μητρώου Υποδομών», όπου θα καταγράφονται υποδομές και κτίρια φορέων του δημοσίου.
Διάσπαρτες σε κάθε σχετική διάταξη του νομοσχεδίου είναι οι προβλέψεις για ανάθεση σε ιδιώτες και ειδικά η δυνατότητα επιχειρήσεων (αντί μεμονωμένων επαγγελματιών) να αναλάβουν τον έλεγχο, τη μελέτη, την αξιολόγηση, την έγκριση, την πιστοποίηση και την επιθεώρηση δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένων των περιβαλλοντικών όρων και γενικά των προϋποθέσεων λειτουργίας επιχειρήσεων. Διατάξεις που κλείνουν το μάτι στους «επενδυτές» αλλά και δίνουν αντικείμενο σε μεσοστρώματα με ειδικές σχέσεις με το κράτος.
Στο επίκεντρο όμως του πολυνομοσχεδίου βρίσκεται η επίθεση στα εργασιακά. Δυσχεραίνοντας τους όρους για την επέκταση των κλαδικών συλλογικών συμβάσεων και πρακτικά απαγορεύοντας τη μονομερή προσφυγή στον ΟΜΕΔ, υπονομεύει κι άλλο τις τσακισμένες κλαδικές συμβάσεις. Το ίδιο και τις ομοιοεπαγγελματικές, για τις οποίες προβλέπει υπερίσχυση των τοπικών έναντι των εθνικών. Ακόμα κι έτσι, το νομοσχέδιο ορίζει στον υπουργό Εργασίας την αρμοδιότητα να εξαιρεί όποιες επιχειρήσεις θεωρεί ότι έχουν «οικονομικά προβλήματα» από όρους μιας κλαδικής σύμβασης ή από την επέκτασή της, καθώς και να κρίνει ότι υπερισχύουν χειρότερες επιχειρησιακές συμβάσεις –που μπορούν να υπογράψουν και ενώσεις προσώπων σαν εκπρόσωποι των εργαζόμενων.
Στην κατεύθυνση οχύρωσης του συστήματος απέναντι σε ενδεχόμενες εργατικές κινητοποιήσεις, το πολυνομοσχέδιο απαιτεί την εγγραφή κάθε συνδικαλιστικής οργάνωσης των εργαζομένων στο προς σύσταση Γενικό Μητρώο Συνδικαλιστικών Οργανώσεων Εργαζομένων, καταθέτοντας το καταστατικό της, τον αριθμό των μελών της, τη σύνθεση των οργάνων της, την έδρα της και τις οικονομικές της καταστάσεις εφόσον χρηματοδοτούνται από το κράτος. Επιχειρεί έτσι την ακόμα μεγαλύτερη εμπλοκή των κρατικών μηχανισμών στο εσωτερικό των συνδικάτων και τον έλεγχο της δραστηριότητάς τους, ώστε να διασφαλίσει ότι δεν θα χρησιμοποιηθούν από τους εργαζόμενους ως πραγματικά εργαλεία οργάνωσης και αγώνα. Στην ίδια κατεύθυνση, υπονόμευσης και ποινικοποίησης της πραγματικής συνδικαλιστικής δράσης, κινείται η πρόβλεψη για ηλεκτρονικές ψηφοφορίες για εκλογές και αποφάσεις γενικών συνελεύσεων, με ειδική αναφορά στις αποφάσεις κήρυξης απεργίας, ώστε από τη μια να τρομοκρατούνται οι εργαζόμενοι και από την άλλη να ελέγχονται οι προϋποθέσεις αυξημένης απαρτίας που εισήγαγε για τα πρωτοβάθμια σωματεία η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ.
Μέρος της επίθεσης αποτελούν και τα κομμάτια που παρουσιάζονται σαν φιλεργατικά. Οι διατάξεις για την αδήλωτη εργασία «ανταλλάζουν» το μεγαλύτερο μέρος των μειωμένων προστίμων με μια πρόσληψη του εργαζόμενου για 12 μήνες (3 μήνες στην περίπτωση των εποχικών), ενώ καταργούν την υποχρέωση να πληρωθούν τα ένσημα που έχουν παρακρατηθεί για 3 μήνες. Η προσαύξηση για τις πρόσθετες ώρες σε περίπτωση ημιαπασχόλησης νομιμοποιεί την ελαστικότητα στο ωράριο. Η ισοδυναμία της καθυστέρησης καταβολής δύο μισθών με απόλυση ανοίγει το δρόμο των μαζικών απολύσεων χωρίς τους περιορισμούς των ομαδικών απολύσεων, ενώ δεν αλλάζει την ομηρία που βιώνουν οι εργαζόμενοι όταν μένουν απλήρωτοι.
Το πολυνομοσχέδιο της κυβέρνησης χρησιμοποιεί το αφήγημα της «ανάπτυξης» για να χτυπήσει τους εργαζόμενους, δίχως καμία πραγματική προοπτική. Οι περισσότερες διατάξεις του απευθύνονται στο ξένο κεφάλαιο, το οποίο θα μπορούσε να επωφεληθεί από τους σχεδόν αποικιακούς όρους πλήρους ασυδοσίας, αν και εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, με το ντόπιο κεφάλαιο να πληρώνεται για τις «βοηθητικές» υπηρεσίες του. Σχέδιο που βρίσκεται εντελώς στον αέρα με δεδομένη την παγκόσμια φάση όξυνσης των ανταγωνισμών και προετοιμασίας για νέα εμφάνιση της κρίσης. Παρότι κάνει λόγο για βιομηχανία και μεταποίηση, η κυβέρνηση βασικά προσβλέπει στους γνωστούς κλάδους που κινείται το κεφάλαιο στη χώρα: μεταφορές, εμπόριο και υπηρεσίες, σε ρόλο «διαμετακομιστικού κέντρου» και «ενεργειακού κόμβου». Γι’ αυτό άλλωστε υπάρχουν σειρά άρθρων σχετικά με τη λειτουργία των κεραιών, τον ηλεκτρονικό τζόγο κ.ά. ενώ περνάει και εξαίρεση από την υποχρεωτική ανάπαυση την Κυριακή για τους εργαζόμενους σε κέντρα διανομής εμπορευμάτων. Κι αυτές οι δραστηριότητες βέβαια καθόλου ήπια αποτελέσματα δεν έχουν για το λαό και το περιβάλλον (χαρακτηριστική ήδη η επιβάρυνση ολόκληρων περιοχών γύρω από την COSCO και τις διαδρομές από και προς τις εγκαταστάσεις της).
Οι εργαζόμενοι, ο λαός και η νεολαία έχουν κάθε λόγο να αντισταθούν στη νέα επίθεση και να παλέψουν για την ανατροπή του νομοσχεδίου. Οι όροι που θα βρει απέναντί της η κυβερνητική πολιτική θα καθορίσουν και τη συνέχεια, η οποία, εκτός από τροπολογίες που μπορεί να εμφανιστούν, περιλαμβάνει και σειρά υπουργικών αποφάσεων για την εφαρμογή του τερατουργήματος. Η στάση των σωματείων σχετικά με τις απαιτήσεις του υπουργείου είναι επίσης σημαντική μάχη που πρέπει να δοθεί, ώστε να μη νομιμοποιηθεί η επίθεση στο δικαίωμα στον ελεύθερο συνδικαλισμό. Σε κάθε περίπτωση, οι εργαζόμενοι πρέπει να εξοπλιστούν οργανωτικά, πολιτικά και ιδεολογικά ώστε να αντιμετωπίσουν το καθεστώς που επιχειρεί να επιβάλει το σύστημα.
