«…Κοιτάξτε τώρα, χειροκροτούν, διότι ο κ. Μπους, λέει, ανέλαβε να γίνει διαμεσολαβητής. Μα, τέλειωσε το Κυπριακό, πάει η δίκαιη λύση του Κυπριακού από τη στιγμή που διαμεσολαβητής είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Οι οποίες γιατί διαμεσολαβούν; Διότι θέλουν να κλείσει το Κυπριακό, προκειμένου να πετύχουν με το χαρτί της Κύπρου την έναρξη διαπραγματεύσεων της Τουρκίας για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Κάτω, λοιπόν, απ” αυτό το σκηνικό, όταν ο Πρόεδρος της Κύπρου, τα κόμματα της Κύπρου ζητούν αντιμετώπιση ορισμένων προβλημάτων που έχει το Σχέδιο Ανάν, τι θα λεει η αμερικάνικη πλευρά; Δεν το δέχεται αυτό η Τουρκία!..
Αρα πρέπει, και μάλιστα αν γίνουν αλλαγές, να γίνουν και υπέρ της Τουρκίας. Αυτό είναι το ενδιαφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών. Και ο κ. Γεώργιος Παπανδρέου αυτό το ξέρει πάρα πολύ καλά, ότι όπου υπάρχει αμερικανική κινητικότητα, εκεί δεν πρόκειται να βγει κάτι καλό. Και βιάζονται μάλιστα να το κλείσουν άρον άρον το Κυπριακό, να κλείσει και όπως κλείσει, δεν έχει σημασία, όταν η ίδια η κυπριακή ηγεσία λέει ότι, εν πάση περιπτώσει, ακόμα και σε συνθήκες προεκλογικής περιόδου της Ελλάδας, τα πράγματα δεν θα είναι και τόσο ευοίωνα όσον αφορά τη συμβολή της Ελλάδας…» (Από τη συνέντευξη της Α. Παπαρήγα, «Ριζοσπάστης» 20/1/04)
Τέτοια και τόση είναι η διεισδυτικότητα και η αποκάλυψη που έχει να προσφέρει η ηγεσία του ΚΚΕ σχετικά με το ρόλο και τις επιδιώξεις των ΗΠΑ στο Κυπριακό και στην ευρύτερη περιοχή! Στη βάση εύκολων έως και αφελών εκτιμήσεων («Οι ΗΠΑ θέλουν ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ») και απλουστευτικών έως απενοχοποιητικών αντιλήψεων για το ρόλο του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού («θέλουν να κλείσει το Κυπριακό»), στηρίζεται το κύριο: Η αμερικάνικη πλευρά θα στηρίζει την Τουρκία στις διαπραγματεύσεις επί τη βάσει του σχεδίου Ανάν!
Αυτό είναι το πρόβλημα, λοιπόν, αυτός είναι ο πυρήνας του ζητήματος. Οι περίφημες «αμερικανοτουρκικές» (ή μήπως «τουρκοαμερικανικές»;) επιδιώξεις, που προφανώς… θίγουν την Ελλάδα, δηλαδή το ρόλο και τις φιλοδοξίες της ελληνικής μεγαλοαστικής τάξης στην Κύπρο. Πρόκειται πράγματι για ένα «εθνικό μέτωπο», «αγωνιστικό», στο οποίο ευλόγως δεν χωράνε διάφορες «λεπτομέρειες»: Η απόρριψη στο σύνολό του του σχεδίου Ανάν ως άλλη μια ιμπεριαλιστική παρέμβαση στο νησί και στην περιοχή, που επιδιώκει την προτεκτορατοποίηση της Κύπρου, τη μετατροπή της σε σταθερό αεροπλανοφόρο για τους ιμπεριαλιστές. Η καταγγελία του ρόλου ΗΠΑ-Αγγλίας που διαχειρίζονται το όλο ζήτημα με όρους αναπαραγωγής και υπόθαλψης των αντιθέσεων ανάμεσα στους λαούς Ελλάδας-Τουρκίας και για πάσα χρήση. Ιδιαίτερα, η καταγγελία για το σε τι «κράτη» επιφυλάσσει το σχέδιο Ανάν να ζήσουν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. Και, τέλος, η προβολή της αντίληψης πως ΜΟΝΟ η ενιαία -και σε αντιιμπεριαλιστική βάση- πάλη των λαών Τουρκίας, Ελλάδας, Κύπρου μπορεί να ανοίξει το δρόμο της ανεξαρτησίας του νησιού, το δρόμο της λευτεριάς και της πραγματικής ειρηνικής συναδέλφωσης των λαών.
Ολα αυτά, προφανώς, δεν μπορούν να ενταχθούν σε έναν καταγγελτικό λόγο που λίγο απέχει απ” το να “χει εθνικιστική χροιά και κυρίως φιλοδοξεί να είναι «χρήσιμος» (όπως η ίδια η Α.Π. είχε χαρακτηρίσει την κινητοποίηση ενάντια στην επίσκεψη Κλίντον, απευθυνόμενη στην κυβέρνηση) στις διαπραγματευτικές ανάγκες ενόψει της κινητικότητας για το Κυπριακό.
Δεν είναι στις προθέσεις αυτού του άρθρου μια αναλυτική παρουσίαση των θέσεων και αντιλήψεων του ΚΚΕ για τα λεγόμενα «εθνικά θέματα» ή πιο σωστά για το ρόλο του ιμπεριαλισμού στη χώρα και στην περιοχή και για τη σχέση που μ” αυτόν έχει διαμορφώσει η αστική τάξη της χώρας. Ωστόσο, θεωρούμε πως το παραπάνω απόσπασμα από την προεκλογική συνέντευξη της Α. Παπαρήγα είναι απολύτως ενδεικτικό για τα πραγματικά χαρακτηριστικά της συνολικής πολιτικής της ηγεσίας του ΚΚΕ. Για λόγους συντομίας θα τα συνοψίζαμε σε τρία βασικά σημεία:
Α) Η σταδιακή… εξαφάνιση της θέσης-καταγγελίας για τον εξαρτημένο χαρακτήρα της ελληνικής αστικής τάξης, για την υποτέλεια του αστικού πολιτικού προσωπικού από τις ΗΠΑ και τους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές. Το ότι τα πολλά προεκλογικά υλικά και η εκτενής συνέντευξη Τύπου της Α.Π. δεν αναφέρουν ούτε μια φορά λέξεις σαν κι αυτές δεν είναι τυχαίο. Είναι έκφραση ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗΣ απέναντι σε μια ισχυρή πίεση από τις δυνάμεις του συστήματος και, ταυτόχρονα, προϊόν συγχύσεων της ηγεσίας του ΚΚΕ. Εμείς λέμε πως δεν υπάρχει στην Ελλάδα ταξική πολιτική πάλη έξω από τη σύγκρουση με το ΠΛΕΓΜΑ της εξάρτησης. Πως δεν υπάρχει «ξεχωριστά» σύγκρουση με τη μεγαλοαστική τάξη απ” τη μια και με τον ιμπεριαλισμό απ” την άλλη, γιατί με τα δεκανίκια του ιμπεριαλισμού και σε αναφορά με τους δικούς του σχεδιασμούς αποκλειστικά υπάρχει, αναπαράγεται και δρα σε όλους τους τομείς η μεγαλοαστική τάξη της χώρας. Αυτό είναι το καίριο ζήτημα της χώρας. Η συγκάλυψη ή η άρνηση αυτού του πλέγματος λειτουργεί απ” τη μια στην κατεύθυνση υπερτίμησης και εξωραϊσμού της αστικής τάξης και απ” την άλλη το λιγότερο αποπροσανατολιστικά για το λαό και τους αγώνες του. Στην ουσία, η γραμμή που συγκαλύπτει την άρνηση της εξάρτησης και τα ζητήματα που προκύπτουν απ” αυτήν είναι γραμμή συνθηκολόγησης όχι μόνο με τον ιμπεριαλισμό, αλλά, κυρίως, με τον εξαρτημένο καπιταλισμό στη χώρα.
Β) Η ανάδειξη της ΕΕ σε περίπου… αποκλειστικό εχθρό, με ταυτόχρονη υποβάθμιση έως εξαφάνιση του ρόλου του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού για το λαό, τη χώρα, την περιοχή. Θεωρούμε πως και πάλι δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχει προεκλογικό υλικό αποκλειστικά για το ζήτημα της ΕΕ, αλλά «φυσικά» δεν υπάρχει για τις ΗΠΑ. Εξάλλου, αυτή η ιεράρχηση αποκτούσε τραγελαφικά χαρακτηριστικά όταν στη διάρκεια της εισβολής στο Ιράκ σε πρώτο τόνο καταγγελλόταν η… Ευρώπη και δευτερευόντως οι ΗΠΑ. Τα «επιχειρήματα» που συνοδεύουν αυτή την επιλογή (η «αποκάλυψη της κεντροαριστεράς και των ευρωπαϊκών αυταπατών που καλλιεργεί») είναι είτε έκφραση μικροπολιτικού άγχους απέναντι στον «κύριο εχθρό» (ΣΥΝ), είτε… πολιτικά ύποπτα. Γιατί ακόμα και σήμερα, μετά την προφανή πολιτική παρέμβαση των ΗΠΑ, μέσω Γιωργάκη, στην… κεντροαριστερά της χώρας, η ηγεσία του ΚΚΕ αρκείται σε επιφανειακές προσεγγίσεις που εξαντλούνται στο γενικόλογο περί «βοήθειας» και ενίσχυσης του δικομματισμού; Ποιες είναι οι πραγματικές στοχεύσεις των ΗΠΑ σε αναφορά με αυτή την εξέλιξη; Φτάνουν ως τις 7 Μάρτη ή πάνε και μετά από αυτήν και σε σχέση με ποια ζητήματα επιδιώκουν την παραπέρα ενίσχυσή τους στα πλαίσια των κυρίαρχων κομμάτων στη χώρα; Τι έχει να «προειδοποιήσει» και να αποκαλύψει σε σχέση με όλα αυτά και τις αντιθέσεις ΗΠΑ-ΕΕ η ηγεσία του ΚΚΕ στο λαό της χώρας μας;
Εξάλλου, όσον αφορά την ίδια αντι-ΕΕ στάση του, τα όριά της είναι πολύ σαφή: Ανάδειξη των αρνητικών συνεπειών από τη συμμετοχή της χώρας στην ΕΕ, διεκδίκηση καλύτερων όρων (είναι μεγάλος και θλιβερός ο κατάλογος των αιτημάτων στη λογικής της «αξιοποίησης» των ευρω-κονδυλίων…), και όσο για την «αποχώρηση», διαβάστε το σχετικό απόσπασμα από το προεκλογικό φυλλάδιο του ΚΚΕ, που επιγράφεται ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΕΕ ΤΩΝ ΜΟΝΟΠΩΛΙΩΝ-ΝΑΙ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ, ΤΟΥ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟΥ. (Αραγε ο τίτλος είναι απάντηση στις κατηγορίες περί «απομονωτισμού» ή επανέκδοση της θέσης «Ευρώπη των λαών» του πάλαι ποτέ ΚΚΕ;):
«…Τις αποφάσεις της ΕΕ τις παίρνουν οι κυβερνήσεις που συμμετέχουν σ” αυτήν. Αρα η ευθύνη για τα εγκλήματα που διαπράττουν βαρύνει συνολικά την ΕΕ και κάθε κυβέρνηση χωριστά.
Η πάλη πρέπει να στραφεί εναντίον τους και εναντίον της ΕΕ ταυτόχρονα. Και πρέπει να είναι πάλη για ριζικές πολιτικές αλλαγές σε κάθε χώρα, όπου θα εφαρμοστεί το πρόγραμμα της λαϊκής οικονομίας. Αυτό ακριβώς θα κάνει αδύνατη τη συμβίωση κάθε χώρας με την ιμπεριαλιστική ΕΕ. Και θα επιβάλει την αποχώρηση από αυτήν. Οσο περισσότερες χώρες την πραγματοποιήσουν τόσο γρηγορότερα θα καταστραφεί αυτό το αντιδραστικό οικοδόμημα και θ” αντικατασταθεί με την ένωση των ελεύθερων σοσιαλιστικών χωρών, που οι μεταξύ τους σχέσεις θα είναι της ισότιμης συνεργασίας και αλληλεγγύης και όχι σχέσεις της ανισοτιμίας, των αξόνων και αντιαξόνων, όπως συμβαίνει μέχρι τώρα…»
Δηλαδή το «Εξω από την ΕΕ» σήμερα δεν τίθεται ως ζήτημα, γιατί το σχέδιο άλλαξε: Πρώτα θα εφαρμοστεί η «λαϊκή οικονομία» από τη «λαϊκή συμμαχία» που θα “ρθει στην εξουσία. Αν, παράλληλα, αυτό το «ευτυχές» όσο και πολιτικά αδιευκρίνιστο γεγονός συμβαίνει και σε άλλες χώρες της ΕΕ, τότε θα «γίνει αδύνατη η συμβίωση κάθε χώρας με την ιμπεριαλιστική ΕΕ. Και θα επιβάλλει την αποχώρηση». Σαν να λέμε, τα παλιά «στάδια», μόνο που τώρα άλλαξε η σειρά: Πρώτα η «αντικαπιταλιστική» αλλαγή και μετά η «αντιιμπεριαλιστική», η οποία δεν είναι και ακριβώς τέτοια, αλλά περισσότερο είναι «διάλυση της ΕΕ» που θα συμβεί αντικειμενικά γιατί οι χώρες-μέλη (της Ελλάδας συμπεριλαμβανομένης ίσως) θα πάψουν να είναι ιμπεριαλιστικές, άρα δεν θα μπορεί να υπάρχει ο ιμπεριαλιστικός συνασπισμός τους… Αν τώρα όλο αυτό σας θυμίζει κάτι σαν τροτσκιστική αντίληψη περί ταυτόχρονων ανατροπών, αλλά με κοινοβουλευτικό δρόμο τύπου Τσάβες, δεν έχετε άδικο, αλλά δεν είναι αυτό το κύριο. Το κύριο είναι ότι η ηγεσία του ΚΚΕ δεν λέει στο λαό -γιατί βέβαια «ακούει» και η άρχουσα τάξη- πως είναι δίκαιη και σωστή η θέση «Εξω απ” την ΕΕ», πως πρέπει και μπορεί ο λαός μας να παλέψει για την ανεξαρτησία του! Ολα τα άλλα, περί σχεδίων και συνυπολογισμού συσχετισμών, που μπορεί να προβάλλει σε δεύτερη γραμμή, είναι απλώς προσχήματα!
Γ) Η ίδια ψευδεπίγραφη πρόταση της «λαϊκής οικονομίας», που είναι ο πυρήνας της πολιτικής του ΚΚΕ. Ή, όπως λεει η ίδια η Α.Π. στην ίδια συνέντευξη που αναφέραμε προηγούμενα: «Υπάρχουν δύο δρόμοι ανάπτυξης, είναι αλήθεια. Υπάρχει η ανάπτυξη που μπορεί να έχει και μεγάλους ρυθμούς κατά περιπτώσεις, αλλά και στην πορεία θα έχει και κρίσεις, που συμφέρει τα κέρδη, που συμφέρει το μεγάλο κεφάλαιο, και υπάρχει και ανάπτυξη που συμφέρει τους εργαζόμενους».
Αυτή λοιπόν η «ανάπτυξη που συμφέρει τους εργαζόμενους», που υποθέτουμε πως είναι η λαϊκή οικονομία, είναι που τουλάχιστον θ” αρχίσει να χτίζεται εν μέσω ιμπεριαλιστικής εξάρτησης, με τη χώρα στη μέγγενη της Ε.Ε. και τις ΗΠΑ επικυρίαρχες πολιτικά και στρατιωτικά στη χώρα και στην περιοχή! Εδώ δεν απασχολούν οι αρνητικοί συσχετισμοί, γιατί είναι ανοιχτός ο κοινοβουλευτικός δρόμος που μπορεί να αξιοποιηθεί για να «χτυπηθεί ο δικομματισμός», για ν” ανοίξει ο δρόμος για μια «λαϊκή συμμαχία» με το ΚΚΕ δυναμωμένο! Μόνο με ένα τέτοιο σκεπτικό, απογείωσης των κοινοβουλευτικών αυταπατών και της ρεφορμιστικής αντίληψης, μπορεί να «θεμελιωθεί» και το απερίγραπτο σύνθημα περί «αντεπίθεσης». Γιατί, ενώ στην πραγματική πολιτική ζωή επιδεικνύεται από την ηγεσία του ΚΚΕ άφθονος «ρεαλισμός» (όπως π.χ. στο Κυπριακό), στη συνολική πολιτική πρόταση η ίδια ηγεσία αισθάνεται έτοιμη να μιλήσει περί «αντεπίθεσης». Αν στην πρώτη περίπτωση σαλπίζει την υποταγή, στη δεύτερη τη σαλπίζει ακόμα πιο πολύ, γιατί σπρώχνει το λαό -όσο της αντιστοιχεί- στα πιο μεγάλα αδιέξοδα, στις πιο σίγουρες αυταπάτες. Αραγε γιατί, αν η «ήττα του δικομματισμού» είναι κοινοβουλευτικά εφικτή, δεν προτείνει μια εκλογική συνεργασία με ΣΥΝ, ΔΗΚΚΙ κ.λπ., που διακηρύσσουν τον ίδιο πολιτικό στόχο; Δεν «θ” άνοιγε δρόμους» μια τέτοια επιλογή για τη «λαϊκή συμμαχία» και τη «λαϊκή οικονομία»; Η απάντηση είναι, νομίζουμε, απλή: Ακριβώς επειδή ΣΥΝ, ΔΗΚΚΙ κ.λπ. έχουν αντίστοιχης ποιότητας πολιτικές επιδιώξεις, δεν είναι έτοιμη η ηγεσία του ΚΚΕ να το δείξει αυτό ανοιχτά και πλατιά στον κόσμο. Και επιδιώκει -ως διαφορετική- ξέχωρη την εκλογική-κομματική της βάση, φιλοδοξώντας σε κάποια ενίσχυση που με ενδεχόμενη ταυτόχρονη καθήλωση των όμορων δυνάμεων θα την «απελευθέρωνε» για πιο «γενναίες» κινήσεις…
Το χθες γέννησε το σήμερα
Αυτό φυσικά δεν το αρνείται ούτε η Α. Παπαρήγα που πρόσφατα, απαντώντας σε ερώτηση περί απομονωτισμού, δήλωνε πως «εμείς ως το ’81 ζητούσαμε συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ και από τότε σταδιακά, βλέποντας την πολιτική του, αρχίσαμε να εκτιμάμε τα πράγματα διαφορετικά. Είναι απορίας άξιο αν η Α. Παπαρήγα καταλάβαινε τι δήλωνε ή αν ακριβώς επειδή καταλάβαινε έσπευσε να το δηλώσει. Σε κάθε περίπτωση, η αμηχανία της στο να εξηγήσει γιατί είναι ισχυρός ο δικομματισμός σήμερα, που αποτυπώνεται ανάγλυφα στη συνέντευξη Τύπου της 19/1, είναι ενδεικτική για δυο πράγματα. Το πρώτο αφορά την ως τα σήμερα διαδρομή και τις επιλογές της ηγεσίας του ΚΚΕ στο κίνημα και στην πολιτική ζωή της χώρας. Επιλογές που αποτέλεσαν σοβαρό στήριγμα των αστικών κομμάτων, στο βαθμό που ήταν διαλυτικές για το λαϊκό κίνημα. Το δεύτερο αφορά το από δω και μπρος, την επιλογή της ηγεσίας του ΚΚΕ να μην ανοίγει τα πραγματικά χαρτιά της και, το λιγότερο, να ταλαντεύεται ανάμεσα σε κομματικοκεντρικές πρακτικές διαμαρτυριών από τη μία και σε «μεγάλες πολιτικές» α λα ’89 από την άλλη. Το βέβαιο είναι πως η ανάπτυξη μαζικών λαϊκών αγώνων-αντιιμπεριαλιστικού κινήματος δεν είναι στους λογαριασμούς της. Αυτό το βεβαίωσε με την πρακτική της σ” όλες τις μεγάλες στιγμές του λαού στη διάρκεια της τελευταίας τετραετίας. Το βεβαιώνουν τα προεκλογικά υλικά του, που δεν αναφέρουν τη λέξη κίνημα, που δεν λένε τη στοιχειώδη αριστερή αντίληψη, πως το συσχετισμό θα τον αλλάξει η μαζική πάλη. Το βεβαιώνουν, τέλος, οι ιδεολογικο-πολιτικές ακροβασίες της γραμμής και των απόψεων της ηγεσίας του ΚΚΕ, που ενδεικτικά αναφέρουμε. Το σίγουρο είναι πως οι εργαζόμενοι και η νεολαία που αναζητούν ρόλο και προοπτική στο κίνημα, στη μαζική πάλη, στην επαναστατική κατεύθυνση, δεν μπορούν να βρουν κανένα «αποκούμπι» στο ΚΚΕ, δεν έχουν κανένα λόγο να συμμεριστούν -ούτε εκλογικά- τις αντιφάσεις του και τα αδιέξοδα της ρεφορμιστικής φυσιογνωμίας του.
φ.493, 24/1/04
