Από το μεσημέρι της Πέμπτης 6 Ιουλίου, αφότου έφτασε για δεύτερη φορά ο Γ.Γ. του ΟΗΕ στο ελβετικό Κραν Μοντανά, κορυφώθηκαν οι πυκνές επίσημες αλλά και παρασκηνιακές διαπραγματεύσεις στα πλαίσια της πενταμερούς διεθνούς διάσκεψης. Ο Αντόνιο Γκουτέρες πραγματοποίησε μια σειρά διμερών επαφών με όλες τις πλευρές σε μια προφανή προσπάθεια να πιέσει παραπέρα, να εκμαιεύσει απαντήσεις και να διατυπώσει ένα πλαίσιο υποτιθέμενης συμφωνίας για συνέχιση της διάσκεψης στο επόμενο διάστημα ως το ελάχιστο αποτέλεσμα. Διαρροές που κυκλοφορούσαν στα δυτικά ΜΜΕ μιλούσαν ακόμη και για πιο ραγδαίες εξελίξεις, με παράταση των συζητήσεων, αναφερόμενες και στην πιθανότητα να προσκληθούν οι πρωθυπουργοί Ελλάδας, Τουρκίας και Αγγλίας να έρθουν στη σύνοδο στις αρχές της επόμενης εβδομάδας. Αυτό το σενάριο «έπαιξε» και νωρίτερα, κυρίως ως μέσο πίεσης προς την ελληνική πλευρά.
Από τις 28 Ιουνίου που ξανασυγκλήθηκε η πενταμερής καθ’ υπαγόρευση των Αμερικάνων και των Άγγλων και για εννιά ημέρες, το σκηνικό ήταν μονότονα επαναλαμβανόμενο. Συνεχείς πιέσεις των εκπροσώπων του ΟΗΕ μέσω και της διπλής παρουσίας Γκουτέρες με στόχο να βρεθεί φόρμουλα έστω μιας αρχικής συμφωνίας, παρασκηνιακές κινήσεις ώθησης μέσω παρεμβάσεων εκπροσώπων της αμερικάνικης κυβέρνησης και έμμεσες απειλές πως τώρα είναι το τέλος των διεθνών διπλωματιών πρωτοβουλιών. Ένα σκηνικό που δεν ήταν δύσκολο να προβλεφθεί, μιας κι οι Αμερικανοί και από κοντά Λονδίνο και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες θεωρούν πως είναι ευνοϊκές οι συνθήκες για να πιεστούν και οι δύο πλευρές να κάνουν δύσκολους ιστορικούς συμβιβασμούς. Δημόσια παρέμβαση στην ίδια κατεύθυνση έκανε και το Βερολίνο μέσω του Υπουργού Εξωτερικών Γκάμπριελ, επικρίνοντας τις υπερβολικές αξιώσεις των δύο πλευρών.
Όσο αφορά τα χαρακτηριστικά του διακανονισμού που επιχειρείται, οι προτάσεις Γκουτέρες που διατυπώθηκαν στην πρώτη συμμετοχή του στην πενταμερή υπήρξαν αποκαλυπτικές. Στην ουσία, πρόκειται για μια διχοτομική λύση, με επίφαση μιας συνομοσπονδιακής εναλλασσόμενης προεδρικής ομπρέλας, με παρουσία ξένων στρατευμάτων είτε με την μορφή τουρκικών ή ελληνικών αποσπασμάτων, είτε με τη στάθμευση μιας διεθνούς δύναμης επιτήρησης. Δηλαδή ένα σύγχρονης μορφής προτεκτοράτο, έρμαιο στις μελλοντικές αντιθέσεις και πρωτοβουλίες των ιμπεριαλιστών. Στα πλαίσια αυτής της πάγιας στρατηγικής στόχευσης, οι δυτικοί ιμπεριαλιστές από κοινού αλλά και χώρια ο καθένας, επιδιώκουν να κερδίσουν πόντους επιρροής. Τόσο για λογαριασμό των ενεργειακών μονοπωλιακών ομίλων για την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων υδρογονανθράκων όσο και για ευρύτερους γεωπολιτικούς σκοπούς στην ταραγμένη Ανατολική Μεσόγειο και την ευρύτερη μεσανατολική περιοχή. Για όλους, η Κύπρος αποτελεί ένα σημαντικό στρατηγικό σημείο αγκύρωσης και εξόρμησης αλλά και γέφυρα για τη δημιουργία συμμαχιών και αξόνων.
Όλα αυτά τα σχέδια για να πετύχουν, έχουν ως απαραίτητο όρο τον πειθαναγκασμό των αστικών τάξεων Ελλάδας και Τουρκίας και μαζί των δύο τοπικών κυπριακών ελίτ. Γεγονός καθόλου εύκολο και μάλιστα σε μια περίοδο μεγάλων ανακατατάξεων και αντιθέσεων στην ευρύτερη περιοχή, με επίκεντρο την Συρία αλλά και την Λιβύη, την αραβική χερσόνησο και το Ιράκ, για να μείνουμε μόνο σε αυτά τα μέτωπα. Στο Κραν Μοντανά, φάνηκε πολύ καθαρά για μια ακόμη φορά πως με δυσκολία μπορούν να υπάρξουν συμβιβασμοί και πως αν επιχειρηθεί μια βίαια διευθέτηση την επόμενη ημέρα οι κόντρες θα πολλαπλασιαστούν και τα αδιέξοδα θα αναδυθούν. Ακόμα και αυτός ο Αναστασιάδης, που βρίσκεται πιο κοντά σε μια λύση τύπου Ανάν, ήδη νιώθει δυσκολίες να περάσει τις προσαρμογές του, ακόμη και μέσα στο κόμμα του.
Για να κατανοηθεί το πολύπλοκο αλλά και το επικίνδυνο των εξελίξεων με επίκεντρο την αναζήτηση «λύσης», αρκεί η γνώση των όσων διαδραματίζονται μακριά από το Κραν Μοντανά, στη Μεσόγειο και την κυπριακή ΑΟΖ. Ο σταθμός της Λάρνακας, στις 5 Ιουλίου, εξέδωσε ναυτική οδηγία με την οποία αναγγέλλει τη διεξαγωγή σεισμικών ερευνών από τις 7 Ιουλίου μέχρι τις 22 Ιουλίου στη θαλάσσια περιοχή των λεγόμενων οικοπέδων 6, 10 και 11. Με αυτή την οδηγία (Navtex) καλούνται όλα τα σκάφη να πλέουν με προσοχή στη συγκεκριμένη περιοχή. Το πλωτό γεωτρύπανο West Capella έφτασε ήδη στο οικόπεδο 11, στο οποίο, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της γαλλικής Τοτάλ, αναμένεται να ξεκινήσει τις δοκιμαστικές γεωτρήσεις στις 13 Ιουλίου. Από την άλλη μεριά, οδηγίες για δέσμευση θαλάσσιων περιοχών έχει εκδώσει και η Τουρκία με το πρόσχημα στρατιωτικών ασκήσεων και ερευνών.
Πληροφορίες που διαδεχόταν η μια την άλλη από τον Κραν Μοντανά επιβεβαίωναν την κλιμάκωση των πιέσεων, έτσι ώστε να βρεθεί έστω και ένας ενδιάμεσος συμβιβασμός. Ο Αμερικανός αντιπρόεδρος ήταν ο τελευταίος γνωστός παράγων που παρενέβη με ξεχωριστά τηλεφωνήματα σε Αναστασιάδη και Ακιντζί. Ο Πενς, ύστερα από τις συνομιλίες, έγραψε στο τουίτ πως παρότρυνε και τους δύο να πετύχουν μια «ιστορική διευθέτηση του Κυπριακού»! Η γραμματεία του ΟΗΕ και οι Αμερικανοί επιδίωξανν ως την τελευταία στιγμή να αποσπάσουν μια συμφωνία- γέφυρα, με προορισμό την επανάληψη της διάσκεψης στις αρχές του φθινοπώρου ως ελάχιστο αντάλλαγμα των προσπαθειών που έκαναν. Θέλανε να τη χρησιμοποιούσουν εκτός των άλλων και για να παίξουν επιδιαιτητικό ρόλο σε μια ενδεχόμενη κρίση με επίκεντρο την κυπριακή ΑΟΖ, προσμένοντας πως ακόμη και σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, κερδισμένοι θα βγουν αυτοί και η τακτική πειθαναγκασμού ελληνικής και τουρκικής αστικής τάξης.
Δεν θα κουραστούμε να το γράφουμε! Οι εξελίξεις γύρω από την Κύπρο, με οποιαδήποτε εξέλιξη κι αν είχε το βραδινό δείπνο της Πέμπτης στο Κραν Μοντανά, μπαίνουν σε μια ζώνη μεγάλων κινδύνων! Οι απειλές πολλαπλασιάζονται, η περιοχή μυρίζει εδώ και καιρό μπαρούτι και οι εμπρηστές και οι έμποροι του πολέμου τριγυρίζουν στα νερά της ανατολικής Μεσογείου. Οι λαοί στην περιοχή πρέπει να ανησυχούν πολύ αλλά και να προετοιμάζονται να ορθώσουν εμπόδια σε κάθε ιμπεριαλιστικό σχέδιο. «Ειρηνικό» ή πολεμικό!
Δ.Π.
