Την περίοδο που η ιμπεριαλιστική πίεση και ωμή παρέμβαση κονιορτοποιεί τα ακοστολόγητα φληναφήματα με τα οποία μεγάλο μέρος της αριστεράς είχε συνηθίσει να ζει το διάστημα των μνημονίων, κυκλοφόρησε η μπροσούρα της ΑΡΑΣ «ΓΙΑ ΤΟ ΟΧΙ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΥΣ» – Ιούλιος 2015 όπου περιλαμβάνονται οι «ερωτήσεις και απαντήσεις για την έξοδο από την ευρωζώνη». Η κριτική σε μια τέτοια προσέγγιση πρέπει να λάβει υπόψη της ότι το πολιτικό της πλαίσιο και η κατεύθυνση της -μονομερής, επιφανειακή και ανεπαρκής- είναι αυτή που την κάνει -πρώτα απ όλα- τελικά και ανεδαφική ως οικονομικοπολιτική προοπτική. Ότι δεν αποτελεί την «αριστερή απάντηση» να το πούμε και με όρους… πρακτικής πολιτικής. Αυτό έχει μεγάλη σημασία ειδικά σήμερα. Γιατί όλο αυτό το αντιδραστικό πρόθυμο σκυλολόι που δηλώνει παρόν και συνωθείται για να ενισχύσει τον φορέα που θα κλιμακώσει την αντιλαϊκή επίθεση, επιδιώκει να πάρει την ιδεολογική ρεβάνς απέναντι στο λαό, ύστερα από τα γοργά βήματα προσαρμογής του Σύριζα που ακολούθησαν το… μακρινό πια δημοψήφισμα. Να προβάλει δηλαδή τον «ρεαλισμό» της πλήρους υποταγής σαν τον υποχρεωτικό μονόδρομο απέναντι στα σχέδια επί χάρτου της κυβερνητικής «αριστεράς» και των αριστερών… φρουρών του προγράμματός της που έχουν συντριβεί.
Δύο σημαντικές οριοθετήσεις.
Η προσέγγιση της ΑΡΑΣ δεν είναι η μόνη που διαπνέεται από την κατεύθυνση της «εξόδου από το ευρώ» ως προοπτική που μπορεί να «παλευτεί» από τον λαό και να υλοποιηθεί σχεδόν στο «εδώ και τώρα». Αποτελεί το βασικό στοιχείο μάλιστα όλου εκείνου του μεταβατικού προγράμματος (εθνικοποιήσεις, εργατικός έλεγχος κλπ) που υποστηρίζει το σύνολο των δυνάμεων που κινούνται στο χώρο της ΑΝΤΑΡΣΥΑ. Δύο είναι τα βασικά στοιχεία πολιτικής πλάνης που χαρακτηρίζουν αυτή την προσέγγιση. Το ένα είναι η αποδοχή και παραδοχή της κυρίαρχης -αστικής- προσέγγισης του ζητήματος. Ότι δηλαδή το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα και ο λαός έχει να κάνει βασικά με το χρέος και τις νομισματικές πολιτικές που ακολουθούνται ή υιοθετούνται. Και σε αυτά τα πλαίσια ότι μπορεί να υπάρξει μία «αριστερή απάντηση» στην νομισματική πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης. Το άλλο ότι η έξοδος από το ευρώ σημαίνει σώνει και καλά οικονομική ανεξαρτησία. Θα πρέπει βέβαια να απαντήσουν αν πριν την είσοδο στο ευρώ η ακόμα πριν την είσοδο στην -τότε- ΕΟΚ η χώρα ήταν ανεξάρτητη. Ότι δηλαδή -για να το μεταφράσουμε στο σήμερα- θα λύνονταν το πρόβλημα της εξάρτησης της οικονομίας της χώρας -να μη μιλήσουμε για τα γεωπολιτικά- αν αποχωρούσαμε από το ευρώ; Θα έπαυε η οικονομία να είναι εξαρτημένη από τα γερμανικά η γαλλικά κεφάλαια; Αλλά επειδή δεν είναι αποδεκτή η θέση της εξάρτησης να το θέσουμε αλλιώς: Θα απαντηθεί το μέγα θέμα πχ της παραγωγικής ανασυγκρότησης και άλλα βασικά θέματα όπως του επισιτισμού, της διατροφής του λαού, της αυτάρκειας κλπ. Η «πρόταση» θεωρεί -όπως θα δούμε- ότι όλα αυτά τα θέματα μπορούν να τεθούν και να επιλυθούν με συνδυασμούς… μέτρων. Ένα τρίτο ζήτημα που προκύπτει από τα άλλα δύο είναι εκείνο που αποκαλύπτει ο ωμός ιμπεριαλιστικός εκβιασμός: ότι στο εδώ και τώρα αυτοί που μπορούν να θέσουν το ζήτημα της εξόδου είναι οι ιμπεριαλιστές. Για τους δικούς τους λόγους και μέσω της όξυνσης της μεταξύ τους αντιπαράθεσης. Ανεξάρτητα από την ετοιμότητα ακόμα και αυτών των ίδιων των «προστατών» να αντιμετωπίσουν μια τέτοια εξέλιξη το μόνο σίγουρο είναι ότι ο λαός («από τα κάτω») είναι ο πλέον ανέτοιμος να αντιμετωπίσει μια τέτοια κατάσταση και να αντιδράσει οργανωμένα -πριν απ όλα- στις επιπτώσεις. Ας δούμε πως «αντιμετωπίζει» και «επιλύει» η «πρόταση» τα πρακτικά προβλήματα μιας πραγματικής επέκτασης του ΟΧΙ σε κανονική έξοδο από την ευρωζώνη. Ας δούμε αναλυτικά τι λέει η «πρόταση».
«3. Πως θα γίνει τεχνικά η αλλαγή του νομίσματος; Τα στάδια που θα ακολουθηθούν θα είναι τα εξής: • Θα γίνει αλλαγή στις διοικήσεις των τραπεζών και της ΤτΕ και εφαρμογή του κρατικού ελέγχου των τραπεζών.
• Θα ανακοινωθούν αποτρεπτικές ποινές για τις απόπειρες διαρροής
κεφαλαίων και θα εγκαθιδρυθεί ένα σύστημα εποπτείας των τραπεζικών και άλλων συναλλαγών στον χρηματοοικονομικό τομέα
• Θα σχεδιασθούν τα νέα χαρτονομίσματα και κέρματα και θα ξεκινήσει η σταδιακή εκτύπωσή τους
• Για τις λίγες εβδομάδες της νομισματικής αναστάτωσης, θα χρησιμοποιηθούν και επιταγές, κάρτες και ειδικά χρεωστικά σημειώματα (IOU) που θα εκδίδουν κατόπιν αδείας μεγάλες μονάδες του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα με πολλούς εργαζόμενους και ημερομηνία λήξης την ημερομηνία ολοκλήρωσης εκτύπωσης του εθνικού νομίσματος, ενώ σταδιακά θα εισέρχεται στην κυκλοφορία το νέο εθνικό νόμισμα. Τα ευρώ θα λειτουργήσουν στην κυκλοφορία από την πρώτη μέρα ως ξένο συνάλλαγμα. Όλες οι τιμές θα εκφραστούν στο νέο εθνικό νόμισμα. Με την απόφαση της εξόδου από το ευρώ θα γίνει μετατροπή σε δραχμές όλων των καταθέσεων με αναλογία 1 ευρώ προς 1 δραχμή και εκκίνηση της κυκλοφορίας των νέων χαρτονομισμάτων και κερμάτων. Η φάση αυτή δεν πρέπει να υπερβεί την μία εβδομάδα
• Θα ακολουθήσει καθορισμός της νέας ισοτιμίας δραχμής / ευρώ στην αναλογία 1,5/1. Πρόκειται για υποτίμηση της τάξης του 50 %
• Θα εφαρμοσθεί κρατικός έλεγχος στις ασφαλιστικές εταιρείες με την παράλληλη εγγύηση από το κράτος του συνόλου των καταθέσεων και των λογαριασμών σε αυτές.
• Θα διαμορφωθεί μία αρχή εποπτείας των νομισματικών και χρηματοοικονομικών αγορών. • Μετά τον καθορισμό της νέας ισοτιμίας θα απαγορευθεί για ένα προσωρινό χρονικό διάστημα ορισμένων μηνών η αύξηση των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών.
• Θα χορηγηθεί αύξηση στον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ, και θα μπει πλαφόν 10% στη χορήγηση αύξησης στους υπόλοιπους μισθούς για το χρονικό διάστημα που διαρκεί η απαγόρευση της αύξησης των τιμών, ώστε να μην τροφοδοτηθεί ο υπέρμετρα ο πληθωρισμός και η έξοδος από το ευρώ να μην οδηγήσει σε αυτοτροφοδοτούμενο υπερπληθωρισμό.
• Για τα δάνεια των επιχειρήσεων του μη χρηματοοικονομικού τομέα που βρίσκονται στην κατοχή φορέων του εξωτερικού, ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, αν είναι μεσαία ή μεγάλη, ή αν είναι μικρή, θα ακολουθηθούν τα εξής: Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, θα δοθούν μεταβατικά δάνεια από τοεθνικοποιημένο τραπεζικό σύστημα ώστε να αντιμετωπίσουν την επιβάρυνση από την ονομαστικοποίηση του χρέους σε δραχμές, τα οποία είτε θα τα αποπληρώσουν με το τρέχον επιτόκιο, είτε αν αυτό δεν καθίσταται\εφικτό, το ανάλογο των δανείων θα αποτελέσει την κρατική συμμετοχή σε αυτές τις επιχειρήσεις μέσα από την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Για τις μικρές επιχειρήσεις, που όμως σε πολύ μικρό βαθμό έχουν δανειστεί από το εξωτερικό, θα χορηγηθούν δάνεια με πολύ χαμηλό επιτόκιο.
• Θα επιβληθεί για ένα χρονικό διάστημα λίγων μηνών αναστολή των αποπληρωμών των νοικοκυριών και των μικρών επιχειρήσεων. Ταυτόχρονα θα υπάρξει εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των τραπεζών.»
Βασικό στοιχείο μιας οικονομικής πολιτικής σταδιακής υποκατάστασης του ευρώ με εθνικό νόμισμα είναι όπως βλέπουμε η εθνικοποίηση των τραπεζών που αποτελούν το κύριο εργαλείο της υποκατάστασης. Προφανώς την εθνικοποίηση κάποιος πρέπει να την κάνει. Το ίδιο ερώτημα ισχύει και για το… διάταγμα της απαγόρευσης αύξησης των τιμών. Συνήθως η κυβέρνηση. Ποια κυβέρνηση; Αν θέταμε αυτή την ερώτηση πριν τις καταιγιστικές εξελίξεις που προέκυψαν μετά το δημοψήφισμα ή έστω απλά την επόμενη μέρα, η απάντηση θα ήταν σαφής: Η κυβέρνηση της «αριστεράς» με κινηματική πίεση. Φοβάμαι πως από εδώ και πέρα θα είναι πολύ δύσκολο να βρεθούν τέτοιου είδους ρεφορμιστικές… παρενθέσεις. Χάσαμε το φορέα αλλά μας έμεινε το… σχέδιο. Αλήθεια -για παράδειγμα- αυτή την «αύξηση μετοχικού κεφαλαίου» των τραπεζών -που αποτελεί κρίσιμο σημείο-πως θα την πετύχουν και τι αντίκρισμα θα έχει; Προφανώς όχι πείθοντας τα διεθνή επενδυτικά funds. Mήπως κομμάτια της αστικής ή μεσαίας αστικής τάξης; Αυτά που αν και εκφράζουν τη δυσαρέσκεια τους στα μνημόνια, στο σύνολο όμως, στρατεύτηκαν με το ΝΑΙ μόνο και μόνο επειδή οι ιμπεριαλιστές εννόησαν -και έθεσαν- αλλιώς το δίλημμα του δημοψηφίσματος;
4. Η αλλαγή νομίσματος θα οδηγήσει σε μεγάλη υποτίμηση και σε ανάλογη υποτίμηση της αγοραστικής αξίας του χρήματος; Η αρχική ισοτιμία μεταξύ ευρώ και δραχμής θα είναι 1 προς 1. Σε σύντομο χρονικό διάστημα, θα υπάρξει μία υποτίμηση της τάξης του 50 %. Όμως αυτή η υποτίμηση, δεν θα οδηγήσει σε ανάλογη μείωση της αγοραστικής δύναμης. Η μείωση της αγοραστικής δύναμης θα είναι αναλογικά πολύ μικρότερη γιατί ένα σύνολο προϊόντων και υπηρεσιών παράγονται εσωτερικά σε κάθε χώρα. Ενσωματώνουν κυρίως το κόστος εργασίας ή και εσωτερικά παραγόμενες πρώτες ύλες, οι οποίες δεν ανατιμούνται αν συμβεί υποτίμηση, αλλά μπορεί να παραμείνουν σχετικά σταθερές. Αυτό ισχύει περισσότερο για μία χώρα όπως η Ελλάδα με ανεργία 30%. Μεταξύ άλλων, έχει δειχθεί ότι η αύξηση των τιμών αν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα δεν είναι άμεση και εκτείνεται σε ένα βάθος χρόνου με την τάση να είναι ότι αμβλύνεται. Π.χ. μία υποτίμηση της τάξης του 30 % ενδεχόμενα θα είχε σαν αποτέλεσμα 8 % εισαγόμενο πληθωρισμό την πρώτη χρονιά, 6 % την δεύτερη και λιγότερο από 4 % την τρίτη. Επίσης άλλα στοιχεία κόστους ακόμα και για προϊόντα τα οποία εισάγονται καθ ολοκληρία, όπως π.χ. τα πετρελαιοειδή, επηρεάζονται και από το ποσοστό φορολογίας. Για παράδειγμα στην τιμή της βενζίνης οι φόροι ανέρχονται στο 62 % του συνολικού κόστους του λίτρου. Ετσι μία υποτίμηση του νομίσματος κατά 30 % θα επιδρούσε άμεσα στην αύξηση του κόστους στη βενζίνη μόνο κατά 12 % αν μειωνόταν το ποσοστό της φορολογίας. Η υποτίμηση του νομίσματος θα έχει τελικά μικρότερες επιπτώσεις στον πληθωρισμό και στην αγοραστική δύναμη διότι για πολλές κατηγορίες προϊόντων τα οποία παράγονται στην Ελλάδα, όπως τρόφιμα, τρέχοντα καταναλωτικά αγαθά, θα γίνει υποκατάσταση των εισαγωγών από τις εξαγωγές. Αντίθετα, θα υπάρξει αύξηση του κόστους διαρκών καταναλωτικών αγαθών, όπως αυτοκίνητα, ηλεκτρικές συσκευές, προϊόντα πολυτελείας κλπ. Αυτό θα παράγει ορισμένες απώλειες κυρίως για τα πιο εύπορα στρώματα της κοινωνίας, που είχαν ταυτιστεί με το μοντέλο κατανάλωσης των εύπορων στρωμάτων της Δ. Ευρώπης, (δύο και τρία αυτοκίνητα ανά οικογένεια που αντικαθίσταντο κάθε πέντε – έξι χρόνια, αυτοκίνητα τύπου SUV κ.λπ.). Ένα κοινωνικό μοντέλο, το οποίο είχαν ενστερνιστεί βραχυπρόθεσμα και ευρύτερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, γιατί το σκληρό νόμισμα, το φθηνό χρήμα και ο άφθονος δανεισμός, το καθιστούσε προσιτό αλλά με καταστροφικά μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Επίσης, με την υποτίμηση θα αυξηθεί το κόστος παραγωγής στη βιομηχανία, εφ όσον θα αυξηθεί το κόστος του κεφαλαιουχικού εξοπλισμού των επιχειρήσεων, που σε μεγάλο βαθμό εισάγεται από το εξωτερικό, καθώς και το κόστος εισαγόμενων πρώτων και ενδιάμεσων υλών. Ομως, η βελτίωση του κόστους ανταγωνιστικότητας με την υποτίμηση και η υποκατάσταση εισαγωγών, διευκολύνει την εξισορρόπηση αυτών των απωλειών και την ανάπτυξη κλάδων της ελληνικής παραγωγής. Το αρχικό στάδιο των πρώτων 3- 4 μηνών θα είναι το δυσκολότερο. Οι επιχειρήσεις θα δεχθούν πίεση λόγω της ρύθμισης των τιμών και την αύξηση του κόστους, λόγω του αυξημένου κόστους των εισαγωγών. Για την αποφυγή του υπερπληθωρισμού τα μέτρα που θα εφαρμοστούν θα είναι τα ακόλουθα:
1) θα χορηγηθούν δάνεια από το νέο τραπεζικό σύστημα,
2) για αυτό το χρονικό διάστημα θα θεσμοθετηθεί η αύξηση του κατώτατου μισθού,
3) θα εφαρμοσθεί περιορισμός και έλεγχος στα περιθώρια κέρδους των μεγάλων δικτύων διανομής και η διαμόρφωση κεντρικών διαύλων διανομής,
4) θα εφαρμοσθούν μέτρα για την χρηματοδότηση της οικονομικής δραστηριότητας με την χορήγηση δανείων με προνομιακό επιτόκιο, παράλληλα με αυστηρούς ελέγχους των κινήσεων κεφαλαίων. Το γεγονός ότι με την έξοδο από την Ευρωζώνη ανακτάται η αυτονομία χάραξης νομισματικής πολιτικής δημιουργεί δυνατότητες και στον καθορισμό των επιτοκίων
5) θα εφαρμοσθούν μέτρα στο εσωτερικό των επιχειρήσεων που θα εγγυώνται άνοδο των μισθών τουλάχιστον ανάλογη με την άνοδο της παραγωγικότητας της εργασίας
6) Μέτρα αναδιάρθρωσης της φορολογικής πολιτικής και δικαιότερης κατανομής των φορολογικών βαρών. Εξάλειψη των ειδικών φορολογικών καθεστώτων που διευκολύνουν την φοροαποφυγή του κεφαλαίου, δημιουργία νέων συντελεστών φορολογίας εισοδήματος καθώς και νέων συντελεστών ΦΠΑ, ανάλογα με τα προϊόντα
7) Μείωση της φορολογίας των πετρελαιοειδών για την συγκράτηση της αύξησης της τιμής τους. Τα μέτρα αυτά θα ληφθούν σε ένα διάστημα έξι μηνών και θα είναι συμβατά με την απαγόρευση αύξησης των τιμών για ένα χρονικό διάστημα τριών μηνών.»
Συνοπτικά, συμπυκνώνοντας τα παραπάνω, η πολιτική εξόδου από το ευρώ σε συνδυασμό με την εθνικοποίηση των τραπεζών και κάποια μέτρα θα έλεγα τύπου «προγράμματος της Θεσσαλονίκης» θα είναι αρκετά για να υποκατασταθούν οι εξαγωγές από τις εισαγωγές και να αλλάξει το παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο της οικονομίας! Δηλαδή θα επιτευχθεί η παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, μιας οικονομίας αστικής βεβαίως που η μείωση της μεταποίησης και ο δραστικός περιορισμός της πρωτογενούς παραγωγής είχε ξεκινήσει πολύ πριν τα μνημόνια, και εντάθηκε την περίοδο των αυταπατών της αστικής τάξης από τη συμμετοχή της στον φτηνό δανεισμό του σκληρού πυρήνα της ευρωζώνης. Αυταπατών που συνοδεύτηκαν και αλληλοτροφοδοτήθηκαν (όχι συνειδητά) με τις αυταπάτες χώρων της αριστεράς για τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα(!) της ελληνικής αστικής τάξης. Τότε ήταν ακριβώς που διευρύνθηκαν τα ελλείμματα του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών -και για να μην ξεχνιόμαστε- και γιγαντώθηκε το δημόσιο χρέος (περίοδος 1997-2007). Όπως παραδέχεται εξ άλλου και το ίδιο το κείμενο «Η κατάσταση αυτή οδήγησε μέσα σε μια δεκαετία, από το 1998 έως το2008, σε ένα μεγάλο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών που ενώ ήταν ισοσκελισμένο, έφτασε στο 15% του Α.Ε.Π το 2009». Αυτή η διαδικασία καταστροφής του παραγωγικού ιστού μιας χώρας (γιατί περί αυτού πρόκειται) αναιρείται από μία διαδικασία κοινωνικής ανατροπής και κατάκτησης της ανεξαρτησίας. Έχει πολλές δυσκολίες γιατί θα διεξάγεται σε συνθήκες ιμπεριαλιστικής περικύκλωσης και απαιτεί θυσίες όταν γίνεται πραγματικά και όχι στα σχέδια. Έτσι η αλλιώς δεν είναι ένας εύκολος δρόμος να δημιουργείς πρωτογενή πλεονάσματα πραγματικά για το δικό σου λαό. Και επειδή η κριτική γίνεται από τη σκοπιά μιας αντιιμπεριαλιστικής λογικής το θολωμένο λαϊκοδημοκρατικό της κριτήριο αδυνατεί μάλλον να εντοπίσει σε αυτό το πρόγραμμα ή την «πρόταση» τα «καθαρά» ταξικά στοιχεία της… γνήσια αντικαπιταλιστικής λογικής. Απουσιάζει ακόμα και αυτός ο περίφημος «εργατικός έλεγχος», η περίφημη δυαδική εξουσία που τίθεται ως μόνιμη επωδό στο τέλος. Το ενδεχόμενο π.χ. οι ιδιοκτήτες των επιχειρήσεων να μην αποδεχτούν τα φορολογικά μέτρα ή έστω να αντιδράσουν στο 751 μεροκάματο πως θα απαντηθεί; Και τι θα γίνει με τις «μεγάλες επιχειρήσεις» του εξωτερικού; Πως θα «πειστούν»; Πιστεύω με… εννοείται.
Εν κατακλείδι.
Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε με την παράθεση και άλλων πλευρών και …προφανώς και άλλων μέτρων της «πρότασης». Αλλά δεν θα είχε κανένα νόημα. Θα ήταν μία άνευ περιεχομένου νοηματική κούραση για τον αναγνώστη. Η «πρόταση» όπως παρουσιάζεται δεν είναι καινούργια. Παράγοντες του ευρύτερου χώρου της Πρωτοβουλίας για τη διαγραφή του χρέους έχουν «δουλέψει» προς αυτή την κατεύθυνση. Είναι φανερή η πρόθεση αυτών που την έγραψαν να πείσουν πως ο δρόμος της εξόδου από το ευρώ δεν είναι δα και ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα. Δεν θα απαιτήσει πολλές θυσίες από το λαό. Και φυσικά να το αποδεσμεύσουν από τη βασανιστική πορεία συγκρότησης των λαϊκών αντιστάσεων και αναζήτησης ενός πραγματικού δρόμου κοινωνικής ανατροπής και κατάκτησης της οικονομικοπολιτικής ανεξαρτησίας για αυτόν εδώ τον τόπο και τη χώρα. Στη συγκεκριμένη παρουσίαση της Πρωτοβουλίας υπήρξαν μάλιστα και τοποθετήσεις που εκτός από το… στρογγύλεμα του εργατικού ελέγχου ανέλαβαν και το στρογγύλευμα της εθνικοποίησης των τραπεζών: Να τοποθετηθούν λέει επίτροποι και να μην εθνικοποιηθούν σε πρώτη φάση. Όταν αρχίζεις και σχεδιάζεις στο γραφείο σου μπορείς να καταλήξεις σε διάφορα σχήματα ελεύθερα και ακοστολόγητα. Φυσικά η πρόταση της ΑΡΑΣ είναι πιο… ριζοσπαστική. Δεν μας το βγάζει κανείς από το μυαλό ότι αυτά τα… στρογγυλέματα μιας στοχοθεσίας που από τη φύση της ήταν ρεφορμιστική και ως εκ τούτου και… ουτοπική έγιναν για να υπάρχει… αμοιβαία προσαρμογή με τις ευκαιρίες που αναδύονταν από την πρώτη φορά αριστερά κυβέρνηση. Και πως η πλειοψηφία ενός δημοψηφίσματος -δηλαδή μιας διαδικασίας ανάθεσης και όχι κίνησης κόσμου- ήταν ιδανική για να πάει το ΟΧΙ μέχρι… τέλους! Αλήθεια ποιο είναι αυτό το τέλος του ΟΧΙ; Δεν μπορεί καν να συγκριθεί με τα αστικά ΌΧΙ έστω της Ισλανδίας, του Ισημερινού ή της Βολιβίας που κάθε φορά σε κάθε συζήτηση για το χρέος οι «ιερείς» σοφοί της στάσης πληρωμών και της εξόδου από το ευρώ μας κουνούσαν ως παραδείγματα. Εκεί οι αστικές τάξεις ή αστικές μερίδες εκμεταλλευόμενες είτε τις γεωπολιτικές ισορροπίες είτε τις συμμαχίες με λαϊκά κινήματα ή το στρατό (τυχαίο;) προχώρησαν στις όποιες μονομερείς ενέργειες τους. Εδώ; Εδώ δυστυχώς τα μεταβατικά προγράμματα και τα κίβδηλα δημοψηφίσματα δεν μπορούν να συναντηθούν με τέτοιες διεργασίες: Μια λούμπεν μεγαλοαστική τάξη διπλά και τριπλά εξαρτημένη και μια χώρα που έχει την «τύχη» να είναι γεωστρατηγικός διάδρομος. Έ, κάνουμε πως δεν το βλέπουμε. Και ζητάμε να πάμε μέχρι «τέλους». Για μας όμως αυτό το τέλος δεν μπορεί παρά να είναι η ανατροπή του εξαρτημένου ελληνικού καπιταλισμού που εξ ανάγκης φέρνει το κίνημα αντιμέτωπο με τον ιμπεριαλισμό και τις δυσκολίες που κάτι τέτοιο συνεπάγεται. Μπορεί να μεσολαβήσουν δέκα στάδια και δεκαοκτώ μεταβάσεις. Το τέλος -και κατά συνέπεια η αρχή για μια άλλη ζωή- δεν μπορεί να είναι παρά η συντριβή του παλιού κρατικού μηχανισμού της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης. Δεν είναι μία ευκολία του «εδώ και τώρα». Κι αυτή η προοπτική οικοδομείται μέσα στις καθημερινές αντιστάσεις και τα μέτωπα που προκρίνει η ταξική πάλη και όχι οι… συμφωνίες δωματίων. Δεν είναι ένας εύκολος δρόμος, απαιτεί θυσίες αλλά είναι ο μόνος ρεαλιστικός δρόμος για να μη γίνει ο λαός και η χώρα αναλώσιμο υλικό στο ανταγωνισμό των ιμπεριαλισμών και να συντριβεί στις μυλόπετρες του όπως αποκαλύπτεται σήμερα με δραματικό τρόπο. Στ’ αλήθεια δεν προβληματίζονται που το βασικό πρόταγμα των λεγόμενων «μεταβατικών προγραμμάτων» γίνεται στα χέρια του ιμπεριαλισμού το ραβδί για να εξαπολύσουν το σοκ και δέος στο λαό και να τον θέσουν μπροστά στο ψεύτικο δίλημμα Grexit ή υποταγή;
Δημήτρης Μάνος (μέλος του ΚΚΕ(μ-λ).
