Και ενώ η βασική οικονομική είδηση του τελευταίου δεκαήμερου ήταν η σαφής εκδήλωση προτίμησης του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ στο Νταβός για το «φτηνό δολάριο» (που ουσιαστικά και δίκαια θεωρήθηκε ως ένας νέος γύρος νομισματικού πολέμου), το σκηνικό άλλαξε άρδην και η εβδομάδα που μας πέρασε ξεκίνησε με ένα σημαντικό κραχ –τέτοιο έχει να εκδηλωθεί από το 2015- στη Γουόλ Στριτ. Ο Dow Jones σημείωσε πτώση 1.500 μονάδων η οποία έφτασε ποσοστιαία στο 4,6%.
Για όσους παρακολουθούν τις οικονομικές εξελίξεις υπήρξε προειδοποίηση. Η Bank of America Merrill Lynch πριν ακριβώς μία εβδομάδα είχε εκτιμήσει ότι σύμφωνα με τους έγκυρους δείκτες της βρισκόμαστε πολύ κοντά στο επίπεδο του sell για τις διεθνείς αγορές. Την Παρασκευή πριν ανοίξουν τα χρηματιστήρια έστειλε «επιβεβαιωτικό alert» ότι οι ευρωπαϊκές μετοχές βρίσκονται στο «κόκκινο» και ότι πλέον το όριο αυτό ξεπεράστηκε και το sell-off έρχεται. Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο δείκτης τής -ενοποιημένης πια- τράπεζας έχει προβλέψει με ακρίβεια 11 από τις 11 χρηματιστηριακές διορθώσεις από το 2002, όπως επισημαίνουν οι αναλυτές της BofA.
H πτώση τη Δευτέρα έδειχνε να λαμβάνει ανεξέλεγκτες διαστάσεις ειδικά ως προς το χρηματιστηριακό δείκτη που μετρά τις χρηματιστηριακές αποδόσεις των πιο πλούσιων αμερικάνικων εταιρειών. Άμεσα επλήγησαν οι δείκτες των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων και του Τόκιο.
Αν πιστέψουμε τον γάλλο υπουργό Οικονομικών, επρόκειτο για μια αναμενόμενη «διόρθωση» καθώς ο κύκλος αύξησης των μετοχών υπερέβη κάθε προσδοκία (ο Dow Jones παρουσίασε πρόσφατα τη μεγαλύτερη άνοδο όλων των εποχών). «Στην τελευταία συνεδρίαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου στην Ουάσινγκτον πολλοί, μεταξύ των οποίων και εγώ είχαμε δηλώσει ότι οι τιμές των μετοχών καθώς και η πληθώρα ρευστότητας, είναι λόγος ανησυχίας. Επομένως, μια διόρθωση ήταν κάτι που αναμενόταν, δήλωσε ο Γάλλος. Σκέψη βέβαια διόλου ανεδαφική –ίσως μάλιστα και η πλέον δικαιωμένη- που όμως δεν λαμβάνει υπόψη της και άλλες διαστάσεις.
Υποτίθεται ότι η θρυαλλίδα που οδήγησε στο μαζικό ξεπούλημα ήταν τα στοιχεία τριμήνου που έδειχναν αύξηση της απασχόλησης στις ΗΠΑ, άρα προμήνυαν άνοδο του πληθωρισμού και αυξήσεις επιτοκίων. Τα συγκεκριμένα μακροοικονομικά στοιχεία «οδήγησαν» υψηλότερα τις αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων, «στέλνοντας» το μήνυμα στις αγορές ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν γρηγορότερα από το αναμενόμενο.
Η αλλαγή φρουράς στην κεφαλή της FED όπου τοποθετήθηκε τραπεζιτικό στέλεχος προσκείμενο στη διακυβέρνηση Τραμπ και η αναμενόμενη –πλην αποδυναμωμένη ως προς τον αρχικό της σχεδιασμό- αύξηση των επιτοκίων και μείωση του ποσοστού ποσοτικής χαλάρωσης από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα τροφοδότησαν επικουρικά αυτήν την άτακτη φυγή και το ξεπούλημα.
Βέβαια εδώ και καιρό οι αντιπαραθέσεις του Τραμπ με τη σημερινή υπεύθυνη Γιέλεν δεν έκαναν σαφές τι ακριβώς προτείνει το οικονομικό του επιτελείο: μία επιτάχυνση της εξόδου από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης και αύξηση ή διατήρηση της νομισματικής ρευστότητας ή το αντίθετο; Δεν είναι φυσικά το μοναδικό αντιφατικό στοιχείο στην πολιτική της αμερικάνικης κυβέρνησης…
Ο Τραμπ και πριν μιλήσει ο υπουργός «του» Οικονομικών στο χιονισμένο Νταβός είχε ταχθεί φανερά υπέρ του φτηνού δολαρίου που υποβοηθά σημαντικά τις αμερικάνικες εξαγωγές καθιστώντας τα αμερικάνικα εμπορεύματα ανταγωνιστικά ως προς την τιμή στο εξωτερικό, πολύ περισσότερο όταν τα στοιχεία που ανακοινώνονται για το αμερικάνικο εμπορικό έλλειμμα μόνο ενθαρρυντικά δεν είναι: Περισσότερο από το αναμενόμενο διευρύνθηκε το αμερικανικό εμπορικό έλλειμμα το Δεκέμβριο, φθάνοντας στο υψηλότερο επίπεδό του από το 2008 καθώς η ισχυρή εγχώρια ζήτηση οδήγησε τις εισαγωγές σε ιστορικά υψηλό επίπεδο.
Το υπουργείο Εμπορίου ανακοίνωσε ότι το εμπορικό έλλειμμα διευρύνθηκε κατά 5,3% στα 53,1 δισ. δολάρια. Πρόκειται για το υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο του 2008 και καταγράφεται μετά το ανοδικά αναθεωρημένο έλλειμμα των 50,4 δισ. δολαρίων του Νοεμβρίου.
Βέβαια στον αντίποδα αυτού του πράγματος είχαμε μία αύξηση των εξαγωγών ειδικά στα κεφαλαιουχικά προϊόντα, που ανήλθαν σε ιστορικά υψηλό επίπεδο. Η «συγχρονισμένη ανάπτυξη» της παγκόσμιας οικονομίας δίνει ώθηση στις εξαγωγές, ενώ η υποτίμηση του αμερικανικού δολαρίου καθιστά τα αγαθά που έχουν παραχθεί στις ΗΠΑ περισσότερο ανταγωνιστικά στη διεθνή αγορά. Οι εισαγωγές από την Κίνα μειώθηκαν κατά 7,6%, ενώ οι εξαγωγές προς την κινεζική αγορά αυξήθηκαν κατά 7,5%. Ως εκ τούτου, το εμπορικό έλλειμμα ΗΠΑ-Κίνας –κατ’ εξαίρεση με τη γενικότερη αύξησή του- μειώθηκε έως και 13% τον Δεκέμβριο. Σε αυτό το επίπεδο η πολιτική Τραμπ «πρώτα η Αμερική» φαίνεται να αποδίδει, όμως οι «ανοιχτές πληγές» της αμερικάνικης οικονομίας δεν γίνεται πια να κρυφτούν ή να «μεταδοθούν» με την ευκολία άλλων εποχών στους άλλους.
Απ’ ό,τι μάλιστα φαίνεται, δεν ήταν όλοι στις ΗΠΑ υπέρ της διατήρησης και επέκτασης του «φτηνού δολαρίου». Σημαντικοί οικονομικοί αναλυτές, ειδικά όσοι δραστηριοποιούνταν στις αγορές ομολόγων, η ίδια η αμερικάνικη οικονομική επιθεώρηση Bloomberg, τόνιζαν ότι ο αμερικάνικο δολάριο είναι «ήδη πολύ φτηνό». Η μείωση της αγοραστικής δύναμης των κατόχων του αμερικάνικου νομίσματος και γενικά αμερικάνικων εμπράγματων ή άυλων περιουσιακών στοιχείων που αποτιμώνται σε δολάρια αποτέλεσε τη βασική ένσταση στις δηλώσεις του Steve Mnuchin στο Νταβός της Ελβετίας ότι «ένα ασθενέστερο δολάριο είναι καλό για εμάς» και ενώ είχε ήδη ανακοινωθεί η επιβολή δασμών στα ηλιακά πάνελ και τα πλυντήρια ρούχων.
Όλοι αυτοί που κατακρίνουν επισημαίνουν ότι το δολάριο έχει χάσει ήδη 3,2% τον Ιανουάριο, που είναι άλλος ένας τρόπος να πούμε ότι οι ΗΠΑ έχουν μετατραπεί από ηγέτη σε ακόλουθο μεταξύ των επενδυτών. Εξάλλου σε διεθνή κατάταξη ως προς τις εσωτερικές άμεσες επενδύσεις οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν την 17η θέση, πολύ πίσω από ευρωπαϊκές χώρες και φυσικά την Κίνα!
Ποιος ή καλύτερα ποιοι και κάτω από ποια πραγματική και όχι επιφανειακή ανάγκη «πάτησαν» το «alert» της μαζικής πώλησης μετοχών και έκαναν πιο προσιτή την έτσι και αλλιώς αναμενόμενη διόρθωση; Βέβαια την Τετάρτη ο Dow Jones άρχισε πάλι να ανεβαίνει, οριοθετώντας τελικά ένα «μίνι κραχ» για το αμερικάνικο χρηματιστήριο. Απ’ ό,τι φαίνεται, ακόμα και έτσι, για κάποιο διάστημα δεν θα είναι το μόνο αντιφατικό ή όχι σαφές μήνυμα που θα εκπέμπεται από τη Μέκκα του ιμπεριαλιστικού-καπιταλιστικού κόσμου…
