Πριν δύο μήνες, στην αγορά διάθεσης προϊόντων χωρίς μεσάζοντες (ΑΧΜ) που διοργανώθηκε στο Ωραιόκαστρο Θεσσαλονίκης, επενέβη η αστυνομία και βεβαίωσε πρόστιμα σε αρκετούς παραγωγούς για «κατάληψη χώρου χωρίς άδεια», διαλύοντας την διοργάνωση. Το ίδιο σενάριο επαναλήφθηκε τις επόμενες βδομάδες στην Τούμπα και έπειτα στην ΑΧΜ στο κέντρο της πόλης (πλ. Αριστοτέλους) όπου μάλιστα έκανε την εμφάνιση και μια διμοιρία των ΜΑΤ.Όπως ήταν αναμενόμενο, αυτή η επιχείρηση καταστολής άνοιξε ένα κύκλο συζητήσεων στα πλαίσια των επιτροπών και πρωτοβουλιών κατοίκων. Μια συζήτηση που είχε και στοιχεία από την συζήτηση για το κίνημα της πατάτας, που πριν δυο χρόνια παρουσιάστηκε από ορισμένους σαν «η απάντηση στην κρίση». Τι έγινε ξαφνικά; Γιατί η συντεταγμένη πολιτεία επιτίθεται στις ΑΧΜ;
Με αυτή την αφορμή, λοιπόν, θα θέλαμε να θέσουμε ορισμένα ζητήματα σχετικά με το «κίνημα των ΑΧΜ» ή όπως αλλιώς θα μπορούσε να λεχθεί.
1. Κανείς δεν μπορεί σήμερα να αμφισβητήσει τον καθολικό χαρακτήρα της επίθεσης του συστήματος –κι όχι μόνο στη χώρα μας- που παίρνει πρωτόγνωρες διαστάσεις και αμφισβητεί μια σειρά δικαιώματα των εργαζόμενων που κατακτήθηκαν σε άλλες εποχές (λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου). Ακόμα και απόψεις που βλέπανε εύκολα μια άλλη πιο σκληρή διαπραγμάτευση με την Τρόικα έχουν ήδη περάσει σε πιο ήπιες εκφράσεις και κινούνται σε μια τροχιά προσαρμογής.
2. Το λαϊκό-εργατικό κίνημα, που θα μπορούσε να σταθεί απέναντι σε αυτήν την επίθεση, είναι αποσυγκροτημένο-άμαζο-ηττοπαθές, με εμφανή τα σημάδια της χρόνιας κυριαρχίας του ρεφορμισμού, των αυταπατών για το χαρακτήρα της κρίσης, με έντονη την απογοήτευση από την κατάρρευση της προσπάθειας οικοδόμησης του σοσιαλισμού.
3. Την ίδια στιγμή και στην χώρα μας άλλα και παγκόσμια η πάλη των λαϊκών μαζών για επιβίωση κι ένα καλύτερο αύριο γεννά καθημερινά τους όρους, σφυρηλατεί τους νέους αγωνιστές, διαμορφώνει τις νέες πολιτικοσυνδικαλιστικές οργανώσεις που θα προχωρήσουν ένα βήμα μπροστά (Αλγερία, Αίγυπτος, Τουρκία, Βραζιλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Αγγλία, Ιταλία…).
4. Στην χώρα μας πλέον μετράμε 2.000.000 ανέργους, 400.000 νοικοκυριά χωρίς ρεύμα, πάνω από 3.000.000 πολίτες χωρίς πρόσβαση στην περίθαλψη, μερικές χιλιάδες αυτοκτονίες, χιλιάδες που σιτίζονται στα συσσίτια των δήμων ή της εκκλησίας.
5. Σε αυτή την εφιαλτική πραγματικότητα που ο λαός μας ζει 3 χρόνια τώρα, ένα μικρό κομμάτι είναι και η καθημερινή έγνοια για την διασφάλιση των προς το ζην. Παρόλο που οι μισθοί και οι συντάξεις πετσοκόβονται, οι τιμές στο σούπερ μάρκετ, τα είδη βασικής διατροφής και τόσα άλλα όχι μόνο δεν υποχώρησαν αλλά ανεβαίνουν την ανηφόρα.
Την ίδια στιγμή και στην ύπαιθρο, οι φτωχομεσαίοι αγρότες πιεζόμενοι από τις αυξήσεις στο κόστος ζωής και καλλιέργειας, βρίσκονται εγκλωβισμένοι από μια πολιτική (ΚΑΠ της Ευρωπαϊκής ένωσης) που τους οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον αφανισμό και στις ουρές των ανέργων στις μεγαλουπόλεις ή σαν εργάτες γης στα ίδια τους τα χωράφια!
Οι δύο προηγούμενες παράμετροι οδήγησαν στην μαζικοποίηση των ΑΧΜ καθώς δεκάδες συμπολίτες μας καθημερινά –θέλοντας να τα βγάλουν πέρα- αναζητούσαν πιο προσιτή οικονομικά τροφή και παράλληλα οι μικροπαραγωγοί αναζητούσαν διέξοδο για την σοδειά τους που την έπαιρνε σε εξευτελιστικές τιμές ο χονδρέμπορος.
Η οργάνωση τέτοιων ΑΧΜ από την μεριά του κινήματος, σε αυτή την συγκυρία, αποτελεί ένδειξη αδυναμίας. Μια και δεν μπορεί με τους σημερινούς συσχετισμούς να απαντήσει την καταλήστευση του λαϊκού εισοδήματος και την αυξητική τάση των τιμών των βασικών καταναλωτικών αγαθών.
6. Όλο αυτό το διάστημα οι διαφορές κυβερνήσεις βέβαια δεν «ενοχλούνταν» από τις ΑΧΜ, μιας και θέλανε αυτές οι αγορές να λειτουργήσουν εκτονωτικά για την λαϊκή δυσαρέσκεια. Τώρα, όμως, επιλέγουν την ανοικτή καταστολή βάζοντας μπροστά τους τοπικούς εμπορικούς συλλόγους και τους αχυράνθρωπους- «νταβαντζήδες» του οργανισμού λαϊκών αγορών. Με πρόσχημα την νομιμότητα της αδείας πώλησης ή άδειας του χώρου ή των διαφόρων απίθανων προαπαιτούμενων που κάθε φορά ανασύρονται προκειμένου να «αποδείξουν την παρανομία», το κυβερνητικό σύνθημα «θα εφαρμοστεί παντού η νομιμότητα»(!) προφανώς και απευθύνεται σε όσες συλλογικότητες πολιτών κινούνται έξω και ενάντια στην δική τους αντιλαϊκή πολιτική. Όλοι αυτοί λοιπόν θα παταχθούν(!), αυτό είναι το μήνυμα που επιχειρούν να περάσουν με αυτές τις κατασταλτικές επιχειρήσεις και τα τσουχτερά πρόστιμα. Τέλος η «χαλαρότητα», ΑΧΜ θα κάνουν μόνο οι δήμοι, οι εγκεκριμένοι φορείς πχ εκκλησία, ΑΠΘ, κλπ.
7. Κανονικά λοιπόν, θα έπρεπε κάπου εδώ να σταματήσουμε αυτή την αναφορά, αν δεν υπήρχαν και οι απόψεις που όχι μόνο επιθυμούν να συνδιαλέγονται με την επίσημη πολιτεία άλλα έχουν ως βασικό στόχο την «θέσμιση» όπως λένε τέτοιων διοργανώσεων, κάνοντας μια σειρά από προτάσεις προς το Δήμο και την κρατική εξουσία και συμμετέχοντας σε διάφορα διαβούλια δημοτικά, κρατικά ή ό,τι άλλο…
Αυτές οι απόψεις θέλουν να νομίζουν πως απαντάνε στην κρίση και την επίθεση του συστήματος μέσω των αγορών χωρίς μεσάζοντες (ΑΧΜ), τις οποίες αναγάγανε σε φάρμακο δια πάσαν νόσο. Στην ουσία, αυτό που θέλουν να καταφέρουν είναι να μετατρέψουν τις συγκροτήσεις λαϊκής αυτοοργάνωσης και πάλης σε μορφές «ήπιας» εμπορευματικής δραστηριότητας και μέσα από την θέσμιση αυτών των διαδικασιών, ευελπιστούν να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις της επίθεσης του άγριου καπιταλισμού. Ευαγγελίζονται την αναγέννηση της υπαίθρου, το ξαναζωντάνεμα των αγροτικής παραγωγής, των γεωργικών συνεταιρισμών, την τροφοδοσία των λαϊκών μαζών στις πόλεις με τρόφιμα… κι όλα αυτά εν έτη 2013! Με την τρόικα στη χώρα, επιμένοντας πως πρέπει να είμαστε μέσα στην ΕΕ, που επιβάλλει ποσοστώσεις και τσακίζει την αγροτική παραγωγή χρόνια τώρα, και τόσα άλλα.
8. Σήμερα οι ιμπεριαλιστές «τσιφλικάδες» της ΕΕ όχι μόνο διαλύουν την ντόπια αγροτική παράγωγη αλλά έχουν ψηφίσει όλο το νομικό πλαίσιο που απαγορεύει ως και την χρήση σπόρων για την φύτευση γεωργικών καλλιεργειών που οι πολυεθνικές έχουν αυθαίρετα «πατεντάρει» σαν δικούς τους. Άλλωστε τα γενετικά τροποποιημένα αγροτικά προϊόντα έχουν αναπτυχθεί από τις πολυεθνικές (πχ Monsanto) εδώ και δεκαετίες, για να μπορέσουν να ελέγξουν την διακίνηση των σπόρων για μεταφύτευση και να επιβάλλουν αναγκαστικά την ετήσια επαναγορά του σπόρου, που μόνο αυτοί μπορούν να αναπαράγουν.
9. Κλείνοντας αυτή την αναφορά, πιστεύουμε, πως το κίνημα πρέπει να απέχει από λογικές δημιουργίας νησίδων αυτοδιαχείρισης και ανάπτυξης μέσα σε μια κοινωνία που ο καπιταλισμός τσακίζει κόκαλα και δικαιώματα αιώνων κι οι ιμπεριαλιστές – ναι δυστυχώς υπάρχουν κι αυτοί – υπαγορεύουν τα διάφορα μέτρα, μνημόνια και κόβουν και ράβουν προϋπολογισμούς κρατών. Δεν μπορείς να καταπολεμήσεις τον καρκίνο με ασπιρίνες, ούτε μπορείς να σώσεις την ζωή του άνεργου, του απολυμένου, με την διάθεση προϊόντων χωρίς μεσάζοντες και μόνο.
Μα θα αναρωτηθεί κάποιος καλοπροαίρετα, «τι πειράζει να γίνεται κι αυτό μαζί με όλα τα άλλα»;
Αυτοί που πρεσβεύουν τις απόψεις που αναφέραμε παραπάνω εγκλωβίζουν ένα δυναμικό πρωτοπόρων και πολύτιμων -στις σημερινές δύσκολες συνθήκες- αγωνιστών να ασχολείται με την απάλυνση των συνεπειών της επίθεσης που βιώνουμε, την φιλανθρωπία, τον ανθρωπισμό και έτσι δεν μπαίνει στην καθημερινή προσπάθεια χτισίματος ενός μαζικού ρεύματος πάλης, διεκδίκησης κι ανατροπής της επίθεσης, δεν προσανατολίζεται στην συγκρότηση κινήματος συνολικής ανατροπής του συστήματος. Στην καλύτερη περίπτωση, εκείνο που πλασάρεται εντέχνως σαν διέξοδος σε ένα κόσμο που δραστηριοποιείται, είναι η ανάθεση και η εκλογική ενίσχυση της «προοπτικής αριστερής κυβέρνησης», λέγε με Σύριζα!
Σε ένα δεύτερο επίπεδο, χρησιμοποιείται όλη αυτή η θεσμολαγνεία και προτασεολογία που διαμορφώνεται – πάντα «κινηματικά» – για να εμποτιστεί ένα δυναμικό – πολλές φορές νεαρής ηλικίας – με την λογική της ανάθεσης και της ενασχόλησης με ζητήματα που δεν θίγουν και δεν συγκρούονται με τον κορμό της πολιτικής του συστήματος, που σαρώνει δικαιώματα και κατακτήσεις, πολύ δε περισσότερο δεν διανοούνται να σκεφτούν την εκδοχή της αναγκαιότητας για ανατροπή της σημερινής τάξης πραγμάτων, της καπιταλιστικής βαρβαρότητας και της ιμπεριαλιστικής κηδεμονίας.
Στην τελική, αρκετός κόσμος οδηγείται σε λογικές οικοδόμησης και λειτουργίας «νέων» μορφών τρόπου παραγωγής και διακίνησης προϊόντων (πάντα με εναλλακτικό πρόσημο και οικολογική ταμπέλα) που όμως έχουν πάντα χαρακτηριστικά καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής και καταλήγουν να τροφοδοτούν ξανά και ξανά αυτό το σάπιο, απάνθρωπο σύστημα της εκμετάλλευσης.
Επειδή λοιπόν, όπως αναφέραμε παραπάνω, σήμερα ζούμε τις μέρες που γεννιούνται οι όροι για την ανατροπή αυτής της σάπιας κοινωνίας, κάθε αγωνιστής, κάθε αριστερός άνθρωπος έχει καθήκον να μην εφησυχάζει αλλά να βρίσκει τον τρόπο να μεταδίδει το «μικρόβιο» της μαζικής αντίστασης στους γύρω του, να βοηθά τους συνανθρώπους του να σηκωθούν και να μην αρκείται στα ψίχουλα φιλανθρωπίας που το σύστημα απλόχερα μοιράζει!
Χρήστος Γκότζιας
Μέλος της Πρωτοβουλίας Κατοίκων Τούμπας
