Οι εξελίξεις του τελευταίου διαστήματος σπρώχνουν το παγκόσμιο καπιταλιστικό – ιμπεριαλιστικό σύστημα σ’ έναν νέο κύκλο γενικευμένης κρίσης. Τα χαρακτηριστικά της κρίσης που εκδηλώθηκε το 2008 (κρίση αναπαραγωγής του καπιταλιστικού – ιμπεριαλιστικού συστήματος) μαζί με την αδυναμία να διαμορφωθεί στρατηγική αντιμετώπισης και διεξόδου από τη μεριά του, σε συνδυασμό με τον παροξυσμό των ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, αποτελούν τα υλικά για την εκδήλωση του νέου κύκλου.
Η αναφορά σε κάποια νέα στοιχεία είναι απαραίτητη για να κατανοήσουμε τις εξελίξεις:
Όπως σημειώναμε και στην ανακοίνωση του Π.Γ. (13 Μάρτη), η εμφάνιση του κορονοϊού και η ταχεία εξάπλωσή του σε παγκόσμια κλίμακα συνδέεται με οικονομικά-κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα που χαρακτηρίζουν το παγκόσμιο καπιταλιστικό – ιμπεριαλιστικό σύστημα. Η εξαθλίωση πλατιών λαϊκών στρωμάτων, η «θεοποίηση» του καπιταλιστικού κέρδους, η σπατάλη των φυσικών πόρων και η καταλήστευση του φυσικού πλούτου, η κατάρρευση των σοσιαλιστικών κοινωνιών, η ιδιωτικοποίηση και η διάλυση των κοινωνικών και «δημόσιων» δομών αποτελούν το υπόστρωμα πάνω στο οποίο αναπτύσσονται αυτά τα φαινόμενα.
Είμαστε σε μια φάση όπου το καπιταλιστικό – ιμπεριαλιστικό σύστημα αντιμετωπίζει ένα ακόμη δημιούργημά του σαν απειλή αλλά και σαν ευκαιρία. Στη βάση αυτού του δίπολου θα επιδιώξει να φορτώσει όλες τις συνέπειες στις πλάτες της εργατικής τάξης και των λαών σε συνθήκες εργασιακού-κοινωνικού-πολιτικού μεσαίωνα. Ταυτόχρονα θα ζήσουμε μια νέα παρόξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών σε όλα τα πεδία και με όλες τις μορφές. Η ιμπεριαλιστική αντιπαράθεση μπορεί να φτάσει σε πρωτόγνωρα επίπεδα.
Παρ’ όλο που σε στιγμές γενικευμένης αναταραχής και αστάθειας, που συμπαρασύρει όλο και περισσότερα σημεία του πλανήτη, δεν μπορούν να προβλεφθούν επακριβώς οι εξελίξεις, οι αντιπαραθέσεις, είναι βέβαιο ότι μπαίνουμε σε μακρά περίοδο δοκιμασίας της συνοχής και των σχέσεων που έχουν οικοδομηθεί στα πλαίσια του παγκόσμιου συστήματος. Στο επίκεντρο θα συνεχίσουν να τίθενται και να ξανατίθενται οι στρατηγικές συμμαχίες, όχι μόνο μεταξύ των μεγάλων παικτών αλλά και μεταξύ μιας σειράς περιφερειακών αστικών τάξεων, με σίγουρο επακόλουθο έντονες αντιπαραθέσεις και περιφερειακές συγκρούσεις, όπως ήδη συμβαίνει και στην ευρύτερη γειτονιά μας.
Ένα ζήτημα που πρέπει πάντα να έχουμε υπόψη μας είναι ότι είμαστε σε περίοδο ήττας του κομμουνιστικού κινήματος και με βάση τον αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων σε βάρος της εργατικής τάξης και των λαών οι δυνάμεις του συστήματος μπορούν να χειραγωγούν τις λαϊκές μάζες και να προωθούν την πολιτική τους και τα μέτρα χωρίς ουσιαστικό αντίλογο και παρέμβαση που να υπερασπίζεται το συμφέρον του λαού. Αυτή η συνθήκη παίζει καθοριστικό λόγο και δυσκολεύει την προσπάθεια αντίστασης και συγκρότησης των λαϊκών δυνάμεων.
Ωστόσο οι κοινωνικές – οικονομικές συνθήκες που θα διαμορφωθούν με την κατεδάφιση των ελάχιστων δικαιωμάτων που έχουν απομείνει, με τη διεύρυνση της άγριας εκμετάλλευσης των εργαζομένων, με τη φτώχεια, την πείνα και την ανεργία να μεγαλώνουν, με τις εστίες πολέμου που ξεσπούν να γιγαντώνουν τα καραβάνια των προσφύγων και μεταναστών θα δημιουργούν νέα κύματα διαμαρτυρίας, ξεσπασμάτων και λαϊκών εκρήξεων, σαν έκφραση και αποτέλεσμα της άγριας επίθεσης. Σε αυτή τη φάση οι κομμουνιστικές δυνάμεις θα πρέπει να είναι έτοιμες για να μπουν μπροστά στους εργατικούς και λαϊκούς αγώνες.
ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΤΟΥ ΚΟΡΟΝΟΪΟΥ
Η εμφάνιση της επιδημίας και ιδιαίτερα η γρήγορη εξάπλωσή της έχει δημιουργήσει μια σειρά πρωτόγνωρες εξελίξεις και επιπτώσεις που αγγίζουν τη ζωή μας. Η διαμόρφωση μιας συλλογικής-συνειδητής στάσης οφείλει να λαμβάνει υπόψη τα επιστημονικά-υγειονομικά δεδομένα που προκύπτουν σε συνδυασμό με τα πολιτικά κριτήρια και τις αξιολογήσεις που είμαστε υποχρεωμένοι να κάνουμε ως κομμουνιστική οργάνωση.
Να δούμε λοιπόν τα δεδομένα:
Πρόκειται για μια ίωση που προσβάλλει το αναπνευστικό σύστημα, κάνει πνευμονία και γι’ αυτό απειλεί τη ζωή. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΓΡΙΠΗ! Μεταδίδεται πολύ εύκολα και έχει ψηλή θνητότητα στους ηλικιωμένους ανθρώπους και σε όσους έχουν άλλα νοσήματα, ιδιαίτερα του αναπνευστικού συστήματος. Όσοι κάνουν πνευμονία θα χρειασθούν νοσηλεία. Κι αυτό, μαζί με την ανυπαρξία φαρμάκου και εμβολίου, είναι το κρίσιμο ζήτημα.
Το πολιτικό προσωπικό του καπιταλιστικού συστήματος γνωρίζει πολύ καλά ότι ΔΕΝ μπορεί να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση. Όχι γιατί ξεπερνά τις ανθρώπινες δυνάμεις, αλλά γιατί το ίδιο το σύστημα έχει απαξιώσει, διαλύσει, κατεδαφίσει το «δημόσιο» σύστημα περίθαλψης που καλείται τώρα να σηκώσει τώρα το βάρος της αντιμετώπισης. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι στην Ελλάδα η κυβέρνηση ετοίμαζε νομοσχέδιο που θα μετέτρεπε τα νοσοκομεία από Νομικά Πρόσωπα Δημόσιου Δικαίου σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου και με βασικό πυλώνα τα ΣΔΙΤ. Όλα αυτά τα ετοίμαζε για τώρα, για τον Μάρτη!
Αναπτύσσονται λοιπόν στα πλαίσια της στρατηγικής των αστικών κυβερνήσεων δύο επιλογές, που αποτελούν όψεις του ίδιου νομίσματος: Θέλουν να βγάλουν λάδι τον βασικό υπεύθυνο, που είναι ο καπιταλισμός, και να διαμορφώσουν τη νέα πραγματικότητα με βάση το δίπολο «απειλή-ευκαιρία» που αναφέραμε.
Η μία στρατηγική είναι αυτή που στηρίζεται στα οριζόντια περιοριστικά μέτρα για να καθυστερήσει το σημείο κατάρρευσης του συστήματος περίθαλψης και απενοχοποιώντας το σύστημα για τις ευθύνες του, που θέλει να τις φορτώσει στην ατομική συμπεριφορά των ανθρώπων. Η άλλη είναι η στρατηγική που ακολουθείται στην Αγγλία και με την οποία ερωτοτροπεί και ο Τραμπ, με τον χαρακτηριστικό τίτλο «ανοσία αγέλης», που αφήνει με χαλαρά μέτρα να διασπαρεί η ίωση σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα στο μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού (60-80%) για να αποκτήσει ανοσία ο υπόλοιπος πληθυσμός. Κυνικότατα συμπληρώνει ότι «θα θρηνήσουμε το θάνατο συγγενικών μας προσώπων»!
Ο καπιταλισμός, έχοντας τους συσχετισμούς υπέρ του, φανερώνει το ΑΠΑΝΘΡΩΠΟ πρόσωπό του.
Δεν είναι νομοτελειακά όλα αυτά. Οι ανθρώπινες δυνατότητες είναι τεράστιες. Το ίδιο και οι επιστημονικές δυνάμεις. Τα οικονομικά δεδομένα με βάση τον συσσωρευμένο πλούτο στην ανθρωπότητα θα ήταν σε θέση, αν δεν έμπαινε εμπόδιο το καπιταλιστικό σύστημα, να προφυλάξει την υγεία των λαών. Ας ξανακοιταξάυμε την εμπειρία των πρώην σοσιαλιστικών χωρών για τις λύσεις που δόθηκαν και τα θετικά αποτελέσματα που είχαν.
Όσο κι αν προσπαθούν δεν θα μπορέσουν να κρύψουν αυτή την αλήθεια. Οι παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας μέσα από την ταξική πάλη (όσο μεγάλο κι αν είναι το τίμημα) θα βρουν το δρόμο να ανατρέψουν τις παραγωγικές σχέσεις που τις μπλοκάρουν και τις καταστρέφουν!
Έκτακτη κατάσταση. Το «τώρα» και το «μετά»
Βρισκόμαστε σε μια έκτακτη, μια ειδική κατάσταση που μπορεί να έχει μακρά διάρκεια. Μια κατάσταση που από πολιτική άποψη χαρακτηρίζεται από τη «σκλήρυνση της νομιμότητας» όσον αφορά τη δυνατότητα των (όποιων) πολιτικών δυνάμεων να παρέμβουν μαζικά και δημόσια, αλλά βέβαια όσο αφορά και τη δυνατότητα του ίδιου του λαού και της νεολαίας να εκδηλώσει αντιδράσεις, να συνευρεθεί μαζικά, να κινητοποιηθεί. Ο χαρακτηρισμός αυτός ισχύει ανεξάρτητα από το πώς «ερμηνεύουμε» (θα αναφερθούμε παρακάτω) το βασικό σύνθημα του συστήματος «μένουμε σπίτι». Γιατί βέβαια δεν θεωρούμε «αντικειμενική» αυτή την κατάσταση, αλλά αντίθετα θεωρούμε ότι υπάρχει ως αποτέλεσμα της κυριαρχίας του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος. Τόσο όσον αφορά τις αιτίες και την προέλευση του συγκεκριμένου ζητήματος (κορονοϊός), την εξάπλωσή του, τις αδυναμίες να αντιμετωπιστεί διεθνώς και στη χώρα μας. Αλλά και όσον αφορά το πλαίσιο μέσα στο οποίο εμφανίστηκε διεθνώς (αντιθέσεις, κρίση) και βέβαια τους όρους και τις συνθήκες που έχει μέσα σε αυτό το πλαίσιο το εξαρτημένο καπιταλιστικό σύστημα στη χώρα μας.
Συνεπώς η γραμμή «μένουμε σπίτι» και ό,τι ακολουθήσει ως περιοριστικό και οριζόντιο μέτρο αποτελούν μια αναγκαστική επιλογή για ένα απάνθρωπο και άδικο καπιταλιστικό σύστημα που με δική του αποκλειστική ευθύνη έμεινε κυριολεκτικά ανοχύρωτο και αιφνιδιασμένο απέναντι στη θανάσιμη απειλή του ιού. Μια επιλογή που, ακόμα χειρότερα, είναι καθ’ όλα αμφίβολο ότι θα έχει την αποτελεσματικότητα που θορυβώδικα διαλαλεί το σύστημα, με δεδομένη την αποδιοργάνωση-αποδυνάμωση που έχει υποστεί ανάμεσα στ’ άλλα το παγκόσμιο σύστημα υγείας. Οι λαοί εκβιάζονται, λοιπόν, να ακουμπήσουν τη σωτηρία τους σ’ εκείνους που όλη την προηγούμενη περίοδο του ρήμαξαν τη ζωή, του κατεδάφισαν όλα τα δικαιώματα.
Το σύστημα είναι ο μόνος ένοχος για την πανδημία και για τις συνέπειές της. Επιπλέον, το σύστημα παγκόσμια και στη χώρα μας, με βάση τα χαρακτηριστικά του και τους όρους λειτουργίας του, έχει ως δική του «αντικειμενική» επιλογή το να επιβάλλει σε αυτές τις συνθήκες το «μένουμε σπίτι» - και γιατί δεν μπορεί να ελέγξει αλλιώς την κατάσταση που το ίδιο δημιούργησε.
Σε αυτή λοιπόν την κατάσταση υπάρχουν δύο πλευρές που οφείλουμε να τις πάρουμε και τις δύο υπόψη μας. Πρώτον, μια πραγματική απειλή για την υγεία και τη ζωή ακόμα του λαού μας, που βρίσκεται αβοήθητος απέναντι στην επιδημία, η «αντιμετώπιση» της οποίας του λένε ότι είναι «ατομική ευθύνη» και μόνο του «όπλο» για αυτή τη μάχη είναι να αποδεχτεί αδιαμαρτύρητα την καραντίνα! Δεύτερον, εντός αυτής της κατάστασης και στο όνομα της αντιμετώπισής της το σύστημα και η κυβέρνησή του εξαπολύουν μια άγρια επίθεση στο σύνολο των εργατικών-λαϊκών δικαιωμάτων (εργασιακών, κοινωνικών, δημοκρατικών). Είναι τα έκτακτα μέτρα των ΠΝΠ που εκδίδονται σχεδόν καθημερινά και που, όπως μας έχει δείξει το σύστημα σε άλλες ευκαιρίες, ουδέν μονιμότερο του προσωρινού.
Στην πραγματικότητα, όλα αυτά τα μέτρα δεν είναι παρά η μαγιά, η αφετηρία μιας θηριώδους επίθεσης που θα σημάνει όταν λήξει ο υγειονομικός συναγερμός. Τότε ο λαός δεν θα έχει μόνο να θρηνήσει τα θύματά του. Τότε θα σημάνει ένας νέος συναγερμός, που θα καλεί το λαό να επωμιστεί όλες και με το παραπάνω τις συνέπειες αυτής της έκτακτης κατάστασης που «παρέλυσε την «εθνική οικονομία»… για χάρη του! Τότε θα του απαιτηθεί να πληρώσει όλα τα αδιέξοδα της οικονομίας του τουρισμού και των υπηρεσιών που κατέρρευσαν… για να σωθεί ο ίδιος!
Η πολιτική προετοιμασία αυτού του δεύτερου συναγερμού εξελίσσεται ήδη από την πρώτη στιγμή της παρούσας έκτακτης κατάστασης και θα εντείνεται με όλους τους τρόπους και από όλα τα κανάλια του συστήματος ευθέως ανάλογα με την καλλιέργεια φόβου και την προσπάθεια παράλυσης του λαού στις σημερινές συνθήκες ακόμα και με την επιστράτευση της «αποκάλυψης» και των υπερκόσμιων θηρίων και δυνάμεων που τη συνοδεύουν!
Με βάση αυτά δεν θέλουμε και δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ανάγκη του λαού –και μέσα σε αυτήν των μελών και στελεχών της οργάνωσης και του ευρύτερου δυναμικού γύρω από αυτήν- να προφυλαχτεί από την επιδημία με τους υπάρχοντες όρους και συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μια κομμουνιστική πολιτική οργάνωση υποτάσσει τα όρια της δράσης της παρέμβασής της στα πλαίσια που απαιτεί ένα άθλιο κοινωνικό σύστημα που θέλει απλώς να χειριστεί τις μάζες προκειμένου να σταθεί απέναντι στην κρίση του με τις λιγότερες απώλειες και, αν είναι δυνατό, να βγει ακόμα πιο ισχυρό απέναντι στον… εχθρό λαό.
Δεν αυτοπεριοριζόμαστε στη γραμμή της υποταγής σε όσα άμεσα προωθούνται «για το καλό του λαού», σε όσα αυτά προμηνύουν και προετοιμάζουν. Οι όροι παρέμβασης, δράσης και λειτουργίας της οργάνωσης τροποποιούνται και προσαρμόζονται, παίρνοντας υπόψη τους τα δεδομένα της κατάστασης αυτής. Η τροποποίηση αυτή πρέπει να παίρνει υπόψη της την ανάγκη υγειονομικής προφύλαξης, τις συνθήκες της «σκλήρυνσης της νομιμότητας» αλλά και την ανάγκη δημιουργίας όρων απάντησης σε αυτήν. Τόσο μέσα σε αυτήν την έκτακτη κατάσταση και κατά τη διάρκειά της όπου είναι φανερό ότι υπάρχουν επιτακτικά ζητήματα για αυτό καθαυτό το πρόβλημα της επιδημίας από τη σκοπιά των αναγκών του λαού. Όσο και από την άποψη απάντησης στην καταιγιστική αντιδραστική προπαγάνδα και για τη δημιουργία ιδεολογικών και πολιτικών όρων προετοιμασίας σε όσο το δυνατόν ευρύτερα λαϊκά –νεολαιίστικα κομμάτια απέναντι σε αυτό που έρχεται μετά την έκτακτη κατάσταση.
Βεβαίως η κατάσταση έχει μια δυναμική και αυτό που μπορεί να εκτιμηθεί να γίνει σήμερα να μην ισχύει αύριο. Δεν υπάρχουν συνεπώς σταθερές συνταγές σε αυτό το πρωτόγνωρο πεδίο αλλά υπάρχει ένας βασικός κανόνας: Σε όλες (και όποιες) τις συνθήκες οφείλουμε να βρίσκουμε και να εξαντλούμε κάθε δυνατότητα ώστε η οργάνωση να συγκροτεί και να διατυπώνει θέσεις και εκτιμήσεις που να φτάνουν στο λαό, να αναζητούμε όρους σύνδεσης μαζί του και στη βάση των «έκτακτων ζητημάτων» που προκύπτουν να συμβάλλουμε στη διαμόρφωση κατεύθυνσης και όρων για την εκδήλωση της μαζικής πάλης.
Στις συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί, στο λαό επικρατεί βέβαια η ανησυχία, ακόμα και ο φόβος για την υγεία του και για τη ζωή του. Ταυτόχρονα ωστόσο οι συνθήκες αυτές έχουν δημιουργήσει μια έκρηξη ερωτημάτων για το πώς και το γιατί προέκυψε αυτή η κατάσταση, έχουν ανοίξει τα αυτιά ενός ολόκληρου κόσμου. Είναι αντικειμενικά συνθήκες αποκάλυψης της βαρβαρότητας, της χρεοκοπίας και της γύμνιας (όσον αφορά το λαό) του συστήματος! Αυτό ας μην το υποτιμάμε ως δυνατότητα να μας ακούσει και να συνδεθεί μαζί μας ένας πολύ ευρύτερος κόσμος. Εξάλλου, εξαιτίας αυτής της κατάστασης και για να προλάβει αμφισβητήσεις, το σύστημα «τρέχει να αποδείξει» ότι «νοιάζεται» το λαό, ότι ο λαός πρέπει να το εμπιστευθεί και να παραμείνει υπό τις φτερούγες του και τις εντολές του. Η «ομοψυχία» κυβέρνησης-ΣΥΡΙΖΑ-ΚΙΝΑΛ κλπ (και με την Εκκλησία να «υπερβαίνει» εαυτήν και να «απαρνείται» εν μέρει τη «θαυματουργή» και «ανίατη» υπόστασή της) αυτό το στόχο υπηρετεί.
Βεβαίως, όλη αυτή η «φιλολαϊκή φροντίδα» είναι γεμάτη αντιφάσεις και αγριότητες που δεν κρύβονται ούτε στα μέτρα των ΠΝΠ ούτε στις συνθήκες που επικρατούν στα νοσοκομεία και συνολικά στους όρους υγειονομικής προστασίας του λαού. Σ’ αυτό το «πανίσχυρο» σύστημα που προέρχεται από τα δεκαετή μνημόνια και έχει τάξει σε όλους τους τόνους «κανονικότητα» και «αποκατάσταση της μεσαίας τάξης» δεν θα έχει καθόλου εύκολο έργο την επόμενη μέρα της «υγειονομικής κρίσης», όταν θα ξεκινήσει τη νέα, ακόμα μεγαλύτερη επίθεσή του. Θεωρούμε ότι οι ιθύνοντες ανησυχούν σοβαρά και θεωρούμε ότι έχουν δίκιο να ανησυχούν σοβαρά! Ο νέος κύκλος λαϊκών ξεσπασμάτων, που τον είδαμε τους προηγούμενους μήνες σε μια σειρά χώρες, τροφοδοτείται εκ νέου από τις τωρινές εξελίξεις και διεθνώς και στη χώρα μας!
Ζητήματα και τρόποι παρέμβασης
Ο πολιτικός καμβάς πάνω στον οποίο αναπτύσσεται η παρέμβασή μας είναι μια διπλή άρνηση: ΟΧΙ στην εγκατάλειψη του λαού που του ζητούν να μείνει αβοήθητος και μόνος για να αντιμετωπίσει ατομικά και σε καραντίνα την επιδημία. ΟΧΙ σε όλα τα μέτρα που χάριν «της σωτηρίας του λαού» προωθούνται καθημερινά, θεσμικά ή άτυπα, και σφαγιάζουν εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα. Σε αυτή τη βάση απευθυνόμαστε στο λαό βάζοντας απέναντι το σύστημα (που σπεύδει να τονίσει ότι «δεν υπάρχουν ιδεολογίες» σε αυτή την κατάσταση) και με βάση αυτά έχουν αναδειχθεί ήδη πρώτοι στόχοι-κατευθύνσεις διεκδικήσεων από την αρχική ανακοίνωση του ΠΓ.
Η πορεία των εξελίξεων στο πλαίσιο αυτής της έκτακτης κατάστασης είναι φανερό ότι θα συσσωρεύει αδιέξοδα για το λαό και αντιδραστικούς εκβιασμούς και ακόμα πιο αντιδραστικές «λύσεις» από το σύστημα όχι «μόνο» στον τομέα της Υγείας και της Εργασίας αλλά και στην Εκπαίδευση, σε όλες της τις βαθμίδες. Με την πιθανολογούμενη παράταση της αναστολής λειτουργίας όλων των εκπαιδευτικών βαθμίδων, πριν από όλα μαθητές και φοιτητές (και οι οικογένειές τους) θα κληθούν να πληρώσουν με άγριο τρόπο τις συνέπειες, ενώ από το λογαριασμό των συνεπειών δεν θα λείπουν βέβαια και οι εκπαιδευτικοί. Η καταρχήν τοποθέτηση των Αγωνιστικών Κινήσεων Εκπαιδευτικών, κόντρα στις άθλιες κυβερνητικές κατασκευές και χειρισμούς, επιχειρεί μια πρώτη απάντηση στο ζήτημα αυτό. Χρειάζεται να επιμείνουμε σε αυτή την κατεύθυνση της άρνησης στο να φορτωθούν οι συνέπειες σε μαθητές-φοιτητές, την άρνηση δηλαδή σε μια πολύ δραστική ταξική μεταβολή των όρων και των δικαιωμάτων στις σπουδές.
