“Να υπηρετήσουμε την συνάντηση της ρέουσας λαϊκής αγωνίας, με μια σύγχρονη κομμουνιστική απελευθερωτική πολιτική!”
“Καλησπέρα
Αρχικά θα πρέπει να πω με ποια λογική δέχτηκα την πρόσκληση-πρόκληση να παρουσιάσω το βιβλίο του Βασίλη Σαμαρά. Δεν είναι για λόγους κοινωνικούς παρότι γνωριζόμαστε καμιά 35αριά χρόνια, είναι για λόγους πολιτικούς και θα εξηγηθώ στην τοποθέτηση μου. Δεν είμαι διανοούμενος, με την «επαγγελματική» έννοια του όρου, αλλά με την έννοια ότι ο καθένας μας με την δράση του, είναι ένας «ατομικός διανοούμενος» και όλοι μαζί διαμορφώνουμε εμείς τον υγιή πυρήνα του κοινού νου –μένει να αποδειχτεί- αυτό που ακριβώς θα μπορούσε να ονομαστεί ευθυκρισία και που αξίζει να αναπτυχθεί και να καταστεί ενιαίο και συνεκτικό. Επιπλέον κάποιοι από εμάς μετέχουμε και σε «συλλογικούς διανοούμενους» οπότε έχουμε και αυξημένες υποχρεώσεις.
Ας μπούμε στο επίδικο, το βιβλίο, από τον τίτλο κιόλας «Από έναν κόσμο σε έναν άλλο» μπαίνει το θέμα της κίνησης, της μετάβασης της πάλης, της ταξικής πάλης. Και σε όλες τις σελίδες του σαν συνδετικό στοιχείο υπάρχει η αναφορά, η άντληση στοιχείων, και τα συμπεράσματα από την πάλη των τάξεων, και αυτό το μετατρέπει από ένα σύγγραμμα-πόνημα σε μια συμβολή (μικρή ή μεγάλη δεν έχει σημασία) στην σύγχρονη φιλοσοφία της πάλης. Είναι ένα βιβλίο εφ΄όλης της ύλης μεν, στοχευμένο στην σύζευξη της εργατικής τάξης με την κομμουνιστική κοσμοαντίληψη, που βάζει τις αλήθειες του σ. Βασίλη Σαμαρά – εν πολλοίς και σε σημαντικό βαθμό και δικές μου αλήθειες- ξανά και ξανά, επίμονα σαν επανάληψη και σαν προαγωγή για το επόμενο επίπεδο σκέψης. Όμως ξεκαθαρίζει ότι, αλήθειες «αδιάφορες», αλήθειες «αντικειμενικές» και «πανανθρώπινες» δεν υπάρχουν, οι αλήθειες μας είναι απαντήσεις σε τεθέντα ερωτήματα, άρα ακόμα και αυτές που έχουν επαληθευτεί από την ταξική πάλη, είναι υποκειμενικές, είναι ταξικές. Η συνεχής επανάληψη τους έχει διπλή απεύθυνση. Μια εξωτερική – απάντηση στην φαιή προπαγάνδα του αντίπαλου, δηλαδή της αστικής τάξης και των προθύμων της, και μια ακόμα προς την αριστερά, έτσι όπως ο όρος περιγράφεται στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου.
Το πολιτικό, οικονομικό, στρατιωτικό και φυσικά ιδεολογικό παγκόσμιο κατεστημένο διαθέτει πλήθος μηχανισμών, αμέτρητους κονδυλοφόρους και τεράστια ποσά για την προώθηση της αντικομουνιστικής αντισοσιαλιστικής ιδεολογικής εκστρατείας. 100 χρόνια σε 24ωρη βάση κατακλυσμός ψεμάτων, στρεβλώσεων, λάσπης για δεκαετίες για να πλήξουν το όνειρο. Μια εκστρατεία που πήρε νέα ορμή με βάση την παλινόρθωση του καπιταλισμού, την ήττα της εργατικής τάξης και την συνολική ανατροπή των συσχετισμών, γεγονότα που έδωσαν την δυνατότητα στους εκπρόσωπους του συστήματος να διακηρύξουν πως ο σοσιαλισμός απέτυχε, πως ο κομμουνισμός είναι νεκρός. Και με αυτόν τον «νεκρό» δεν έπαψαν λεπτό να ασχολούνται, ενώ χύνουν ακόμα τόνους μελάνης και χρυσού με την ελπίδα να τον κρατήσουν κάτω. Και είναι λογικό και είναι εμπειρία από τη ταξική πάλη, ότι όσο πιο πολύ χτυπάει κάτι η αστική τάξη τόσο πιο επικίνδυνο για αυτή είναι.
Όσο και αν το θέλουν, όμως, οι αστοί διανοητές,-όπως γράφει και ο σ. Βασίλης- ότι έχει υπάρξει ιστορικά δεν γίνεται να διαγραφεί, πολύ περισσότερο, όταν πρόκειται για μεταβολές που έχουν χαραχτεί πάνω στο σώμα της κοινωνίας και της ιστορικής εξέλιξης. Ακόμα και όταν οι μεταβολές αυτές υποχωρούν από το προσκήνιο, τα στοιχεία που έθεσαν συνεχίζουν να υπάρχουν.
Και οι αστοί την δουλειά τους κάνουν. Ακούς όμως και διάφορα φληναφήματα από «διανοούμενους» που κινούνται στον ευρύ χώρο της αριστεράς, πως το αυθόρμητο έφτιαξε τον Οκτώβρη και όχι οι μπολσεβίκοι που ήταν ένα κόμμα 8.000 ανθρώπων ή πως «τυχαία και συμπτωματικά» γεγονότα οδήγησαν στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Οι μπολσεβίκοι ήταν ένα κόμμα μικρό μέχρι τον Φλεβάρη -Μάρτη του ΄17 από τον Απρίλη (βλέπε «θέσεις του Απρίλη» του Λένιν) και μετά που τα έσπασαν οριστικά με τον οπορτουνισμό και παρότι σταδιακά και εναλλασσόμενα σχεδόν όλη η ηγεσία βρέθηκε να έχει συλληφθεί-αποδράσει-εξοριστεί-και ξανά στηνμάχη, και παρότι είχαν αρκετά σκληρούς όρους για να μπει κάποιος στο κόμμα (βλέπε διαμάχη Λένιν- Μαρτώφ), από τον Απρίλη λοιπόν και μέχρι τον Οκτώβρη είχαν 180.000 μέλη και δύο χρόνια μετά (γεμάτα με πολεμικές αναμετρήσεις) αρκετά εκατομμύρια μέλη. Και όπως καταγράφει ο σ. Σαμαράς «Τυχαία και συμπτωματικά» γεγονότα δεν υπάρχουν, «ιδιοτροπίες της ιστορίας», τα έξω από την «κανονικότητα» της εξέλιξης της ιστορίας γεγονότα δεν υπάρχουν, είναι προϊόντα της ταξικής πάλης. Οι Μπολσεβίκοι και ο Λένιν με τους Στάλιν, Τρότσκι, Σβερντλώφ, Ουρίτσκι, Κολοντάι, Ντζερζίνσκι, Μπουμπνώφ, Σοκολνίκωφ και Λεμώφ με 10-2 (Κάμενεφ, Ζηνόβιεφ) ψήφισαν στις 10/10 τον τρόπο που θα υπερασπιστούν το βράδυ της 25η προς την 26η Οκτώβρη, το «όλη η εξουσία στα σοβιέτ» κόντρα στις οπορτουνιστικές λογικές της «δημοκρατικής» Δούμας και έτσι μας κληροδότησαν το πώς της επανάστασης. «Τυχαία» γεγονότα πλήρως οργανωμένα και με απόλυτη συνωμοτικότητα περιφρουρημένα, απλά δεν στέκει. Και όσο πιο βαθιά είναι η ταξική πάλη, όσο πιο βαθιά γίνεται η σύζευξη της πάλης της εργατικής τάξης και των συμμάχων της με την κομμουνιστική κοσμοαντίληψη # υπενθυμίζει ο σ. Βασίλης – τόσο πιο πλούσια είναι τα συμβάντα, τόσο πιο πολλά έχουν να μας διδάξουν, τόσο πιο πολύ τα φοβούνται.
Σίγουρα κάποιοι θέλουν να μικρύνουν τον Οκτώβρη, σακάκι για να το φορέσουν για να χωράει στην λογική τους, αλλά το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Έχουμε μια αριστερά ηγεμονευόμενη από την αστική κοσμοαντίληψη, που βιώνει την ήττα της τελευταίας σχεδόν τριακονταετίας, δεν έχει δικό της σχέδιο δράσης αλλά απαντάει κακήν κακώς σε ότι αναδεικνύει ο αντίπαλος. Βάζει ο αντίπαλος την παγκόσμια οικονομική κυριαρχία και την σύνθλιψη του κόσμου της εργασίας και εμείς λέμε «δώστε πίσω τα κλεμμένα» ή «το χρέος να πληρώσει η πλουτοκρατία» ή ακόμα χειρότερα κάνουμε προτάσεις ανακατανομής των πόρων του κράτους προς «όφελος» των ασθενέστερων πχ ένα αεροπλάνο = τέσσερα νοσοκομεία. Βάζει ο αντίπαλος το ξαναμοίρασμα του κόσμου και την νέα αποικιοκρατία και εμείς φροντίζουμε ανθρωπιστικά (σχεδόν μόνο έτσι) τους πρόσφυγες, ζητάμε παγκόσμια ειρήνη ή χαριεντιζόμαστε λέγοντας «Κιμ πάτα το κουμπί». Και για να μην πλατειάζουμε πάμπολλα τα παραδείγματα και καθημερινά, από την αντίληψη της επικαιρότητας, την χρήση της αστικής ορολογίας και σκέψης, το τριπάκι των θετικών προτάσεων έναντι του συνολικού όχι στον αστισμό κλπ κλπ. Και όλα αυτά ενώ ο καπιταλισμός –όπως φωνάζουμε- καταρρέει από το βάρος της αντίστασης μας, η επανάσταση είναι προ των τειχών, η γενική απεργία διαρκείας προκηρύσσεται σήμερα-αύριο, ανακοινώνεται η συνέλευση των κινημάτων. Ο βερμπαλισμός γράφεται με κεφαλαία γράμματα στο αντίστοιχο κεφάλαιο της ιστορίας της αριστεράς, την ώρα που η δράση συνήθως βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και εξαντλείται σε τυπικές δράσεις, σε επετειακές εκδηλώσεις ή συνεργασίες με εργατοπατέρες και κυβερνητικούς εταίρους. Η αντίθεση όμως ανάμεσα σε σκέψη και δράση, δηλαδή η συνύπαρξη δύο αντιθέτων κοσμοαντιλήψεων μια «επαναστατική» για αυτά που λέμε και μια «ρεαλιστική» για τις πράξεις μας, δεν οφείλεται πάντα σε πλάνη, υλοποιούνται πολιτικές επιλογές με λογική ενδοσυστημικής αντιπαλότητας ενώ παράλληλα φωνασκούμε ότι ο Οκτώβρης και οι κατακτήσεις του μας οδηγούν.
Τώρα το αν, οι κατακτήσεις, οι μεταβολές και τα κατατεθειμένα στοιχεία τους, θα ενεργοποιηθούν, επανεμφανιστούν με την μια ή άλλη μορφή είναι υπόθεση και πάλι της ταξικής πάλης -λέει ο συγγραφέας.
Είναι σίγουρο ότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται ποτέ με τον ίδιο τρόπο. Άλλωστε γράφει ο Λένιν (Τόμος 12 των απάντων) … «η τυφλή μεταφορά της πείρας σε άλλες συνθήκες σε άλλες καταστάσεις αποτελεί πολύ μεγάλο λάθος»… Και μπορεί η πρώτη σοσιαλιστική επανάσταση στην ιστορία της ανθρωπότητας να μην κατάφερε να επιτύχει τον στόχο της, υποκύπτοντας από την μια, στις τεράστιες δυσκολίες που της κληροδοτήθηκαν από την ειδική ιστορικότητα του ρώσικου κοινωνικού σχηματισμού και από την άλλη στην αποτυχία των επαναστάσεων στην δυτική Ευρώπη. Ωστόσο τα διδάγματά της αποτελούν φάρο για κάθε επαναστατική απόπειρα. Ο πάγος έσπασε, ο δρόμος χαράχτηκε…
Και ένα υστερόγραφο εδώ: κατηγορήθηκαν οι μπολσεβίκοι από τους υπόλοιπους τότε για πολλά, ποτέ όμως ευτυχώς δεν τους κατηγόρησαν για καλά παιδιά. Φραξιονιστές, τυχοδιώκτες, σεχταριστές, πραξικοπηματίες, τρελούς, προδότες της Ρωσίας κλπ κλπ και την νύχτα της 25ης προς την 26η Οκτώβρη όλο και κάποιος θα τους φώναξε, «καταδικάζουμε την βία από όπου και αν προέρχεται». Κλείνει το Υ.Γ.
Ας δούμε λοιπόν το αίτημα της εποχής μας. Ας μιλήσουμε για την δύναμη ανατροπής. Ακριβώς όπως το καπιταλιστικό σύστημα παραμένει καπιταλιστικό με άρχουσα την αστική τάξη, έτσι και η δύναμη ανατροπής παραμένει η εργατική τάξη, ναι, η εργατική τάξη με σύμμαχους τα προλεταριοποιημένα και ριζοσπαστικοποιημένα στρώματα. Έχει πολύ πιο πλούσια εμπειρία και μια ευρύτερη βάση ύπαρξης από το 17 και ως εκ τούτου, μπορεί να πετύχει μεγαλύτερες ανατροπές, απαιτείται όμως η συγκρότηση της και μάλιστα σε διεθνή κλίμακα, αναλύει διεξοδικά ο σ. Σαμαράς
Στους όρους για την συγκρότηση αυτή δείχνει την καρδιά και τον λόγο ύπαρξης του βιβλίου στην σελίδα 136:
1. αρχικά η πλήρης κατανόηση της πραγματικότητας που βιώνει, που την διαμορφώνει η παγκόσμια κυριαρχία του καπιταλιστικού ιμπεριαλιστικού συστήματος τόσο στα βασικά της χαρακτηριστικά όσο και στην εφαρμογή τους στις σημερινές συνθήκες
2. στην πορεία η αναγκαιότητα απόρριψης κάθε μορφής ρεβιζιονιστικών, ρεφορμιστικών και οπορτουνιστικών αντιλήψεων, των πολιτικών αδιεξόδων που αυτές οδηγούν, των αυταπατών που καλλιεργούν
3. την αναγκαιότητα ενίσχυσης και ανάδειξης της κομμουνιστικής κοσμοαντίληψης και κατεύθυνσης στην εργατική τάξη, στο κίνημα στην κοινωνία.
Έχουμε φτάσει σε μια εποχή που παρουσιάζεται ένας μεγάλος κίνδυνος και μια ακόμα μεγαλύτερη ευκαιρία. Αυτή την στιγμή από τον πολιτικό χάρτη απουσιάζει ένα πολιτικό σχέδιο που να μπορεί να εκφράσει το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνίας. Και στην άλλη πλευρά του νομίσματος αλληλένδετα απουσιάζει ένα μεγάλο κίνημα που θα έκανε τα πάντα να μοιάζουν εφικτά.
Γιατί; Γιατί η δρώσα Αριστερά με Κομμουνιστική και Ταξική αναφορά παραμένει ανεπαρκής και πολιτικά ακίνδυνη, εγκλωβισμένη σε θεωρητικά και ιδεολογικά σχήματα που δεν έχουν καμιά απολύτως κοινωνική αναφορά, καμιά απολύτως ανάδραση με τη λαϊκή αγωνία. Μοιάζει να μην έχει διδαχθεί από εκείνον, τον δικό μας, Νοέμβρη των υπερβάσεων, των κόκκινων γραμμών απέναντι σε μια παράλυτη δημοκρατία, που σμπαράλιασε τα αστικά σχέδια της βελούδινης μετάβασης σε μια ομαλή κοινοβουλευτική εξέλιξη, το Νοέμβρη που τα ήθελε όλα και δεν αρκέστηκε σε κάτι λίγο καλύτερο. Μοιάζει να μην έχει διδαχθεί από τον «τυχοδιώκτη» Οκτώβρη που ανέτρεψε την αστικοδημοκρατική «επαναστατική» Κυβέρνηση του Φλεβάρη με νέα Επανάσταση των Εργατών.
Παρότι δεν υπάρχει το «επαναστατικό υποκείμενο», παρότι δεν υπάρχει το μεγάλο επαναστατικό εργατικό κίνημα, σήμερα όλο και κάτι βλέπουμε να συμβαίνει. Ο λαϊκός αγώνας ενάντια στις τράπεζες και τους τοκογλύφους για να μην περάσει η αρπαγή της λαϊκής περιουσίας, ο καθημερινός αγώνας αξιοπρέπειας των ωρομίσθιων, των ανασφάλιστων, των μπλοκάκηδων, των voucherάδων και των αγροτών, ο αγώνας μαθητών και φοιτητών ενάντια στην πειθάρχηση, ο αγώνας των Σκουριών, της ΒΙΟΜΕ και της ΕΡΤopen, o καθημερινός αγώνας απέναντι στην ανεργία, στα χαμηλά μεροκάματα, στην απληρωσιά, στη βία του εργοδότη και για τις συνθήκες δουλειάς, ο καθημερινός αγώνας για σίτιση, για περίθαλψη, για μάθηση, για ελευθερίες σε μια Ελλάδα με πέντε εκατομμύρια φτωχούς και αποκλεισμένους, με εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά να υποσιτίζονται, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να περιμένουν έναν ακόμα χειμώνα χωρίς θέρμανση, ο αγώνας για δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερία, ο αγώνας για το ξερίζωμα του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας και της μικροπρέπειας των νοικοκυραίων, ο αγώνας ενάντια στον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο που γεννούν εκατομμύρια νεκρούς και ξεριζωμένους, υπάρχει σήμερα. Να υπηρετήσουμε την συνάντηση της ρέουσας λαϊκής αγωνίας, με μια σύγχρονη κομμουνιστική απελευθερωτική πολιτική, να ζήσουμε την μαρξιστική σκέψη, αυτή που δεν πεθαίνει ποτέ.
Σε μια τέτοια συγκυρία, σαν την σημερινή τόσο βαθιάς και τόσο αντιδραστικής επίθεσης του Κεφαλαίου δεν μπορούμε να λέμε μισόλογα, να αναζητούμε φάσεις και στάδια, ταχτικές συμμαχίες και προϋποθέσεις και είναι σίγουρο ότι ο σ. Βασίλης Σαμαράς δεν προτείνει κάτι τέτοιο.
Ευχαριστώ”
*Ομιλία στην παρουσίαση του βιβλίου του Βασίλη Σαμαρά “Από έναν κόσμο σε έναν άλλον”. Η παρουσίαση έγινε στην Θεσσαλονίκη, στο βιβλιοπωλείο ΒΙΒΛΙΟρυθμός, την Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2017.
