Ενώ η πολιτική αλλά και η μεταξύ εθνοτήτων κρίση συνεχίζεται στη γειτονική ΠΓΔΜ, μια… συνέντευξη του πρωθυπουργού της σε φιλοκυβερνητική ιστοσελίδα δείχνει πως οι δυτικές απειλές, οι εκβιασμοί και οι τροχιοδεικτικές βολές, με πραγματικά πυρά, που εστάλησαν στην ηγεσία της χώρας έχουν αρχίσει να πιάνουν τόπο.
Άλλωστε αυτό το γεγονός, δηλαδή ότι ο Γκρούεφσκι και η κυβέρνησή του είναι «επιρρεπής» και ευάλωτη στις πιέσεις, είχε έστω και αχνά διαφανεί από πολύ νωρίς. Όταν ο ίδιος έσπευσε να «παραιτήσει», σχεδόν αμέσως μετά το πολεμικό επεισόδιο στο Κουμάνοβο, τρεις από τους στενότερους συνεργάτες του οι οποίοι είχαν στοχοποιηθεί από την αντιπολίτευση. Επίσης από το γεγονός πως αποδέχθηκε από την πρώτη στιγμή την αμερικανική και ευρωπαϊκή «διαμεσολάβηση», ουσιαστικά εποπτεία, με στόχο την εύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης μεταξύ των τεσσάρων μεγαλύτερων κομμάτων της ΠΓΔΜ (δύο σλαβομακεδονικών και δύο αλβανικών). Ήδη έχουν υπάρξει τρεις τέτοιες συναντήσεις ενώ είναι ανακοινωμένη και τέταρτη εντός των επόμενων ημερών, παρουσία πάντα του Αμερικανού πρέσβη Τζες Μπέιλι και του επικεφαλής της διπλωματικής αντιπροσωπείας της ΕΕ Άιβο Οράβ. Τις αποδέχθηκε και συμμετέχει «ξεχνώντας» τόσο το γεγονός πως η Σοσιαλδημοκρατική Ένωση απαιτεί την παραίτησή του και την προκήρυξη νέων εκλογών όσο και το ότι ο ίδιος έχει κατηγορήσει ευθέως και πολλές φορές τον αρχηγό της Ζόραν Ζάεφ ως «πράκτορα ξένων συμφερόντων». Όπως στα «ψιλά» πέρασε και η μείωση των νεκρών από 14 σε 10, με εφημερίδα των Σκοπίων να αναφέρει πως ο λόγος αυτής της περίεργης «μείωσης είναι το γεγονός πως πρόκειται για τέσσερις Αμερικανούς και Βρετανούς στρατιώτες, από τη μεγάλη αμερικανική στρατιωτική βάση Bondsteel που λειτουργεί στο Κόσοβο και οι οποίοι βοηθούσαν την ομάδα των ένοπλων Αλβανών στο γνωστό επεισόδιο στο Κουμάνοβο.
Στις συναντήσεις αυτές τα δύο αλβανικά κόμματα φαίνεται πως συμφωνούν σε μια συμβιβαστική λύση, σε αντίθεση με το κόμμα του Ζόραν Ζάεφ. Μάλιστα αυτή η στάση των δύο αλβανικών κομμάτων της ΠΓΔΜ πιστώνεται από Δυτικούς αναλυτές στην ηγεσία της Αλβανίας, η οποία είχε «μυστική» συνάντηση ανάμεσα στις δύο πρώτες συναντήσεις της «τετραμερούς». Σε αυτήν τη συνάντηση, όπως αφήνεται να διαρρεύσει, ο Έντι Ράμα, ζήτησε σοβαρή και υπεύθυνη στάση από τον Αλί Αχμέτι του συγκυβερνώντος με τον Γκρούεφσκι αλβανικού κόμματος DUI και τον Μεντούχ Θάτσι του αντιπολιτευόμενου αλβανικού κόμματος DPA. Εμείς από την πλευρά μας διατηρούμε σοβαρές επιφυλάξεις για τις πραγματικές προθέσεις της αλβανικής ηγεσίας, η οποία λίγες μόλις μέρες πριν έκανε δηλώσεις (όπως έχουμε γράψει στο προηγούμενο φύλλο της «Π.Σ.») αλυτρωτικού περιεχομένου. Περισσότερο μας «ταιριάζει» σαν μια κίνηση τακτικής αναδίπλωσης είτε λόγω «άνωθεν εντολών» (βλέπε ΗΠΑ) είτε λόγω εκτίμησης ότι δεν υπάρχουν οι όροι για μια κίνηση του αλβανικού στοιχείου στην ΠΓΔΜ, ειδικά μετά την αντιμετώπιση που έτυχαν οι δύο πρόσφατες απόπειρες (αστυνομικό φυλάκιο, Κουμάνοβο), είτε λόγω ενός είδους συνδυασμού των παραπάνω. Οι δηλώσεις του Έντι Ράμα πως η χώρα του θα ασκήσει βέτο σε αίτημα της ΠΓΔΜ για ένταξη στο ΝΑΤΟ εάν η ηγεσία της ΠΓΔΜ δεν εφαρμόσει πλήρως τη Συμφωνία της Οχρίδας επιβεβαιώνουν τον τυχοδιωκτισμό της αλβανικής ηγεσίας και τον τακτικισμό ορισμένων κινήσεών της. Όπως αποκαλύπτει μια συνεχή πριμοδότηση του αλυτρωτισμού της ο διορισμός στη θέση του δεύτερου αντιπροέδρου της αλβανικής βουλής τον αρχηγό του Κόμματος των Τσάμηδων, Σπετίμ Ιντρίζι, στέλνοντας μέσα σε μικρό διάστημα το δεύτερο, μετά το διάβημα για τα ενεργειακά, μήνυμα στην Αθήνα. Σε μια κυβέρνηση, αυτή της χώρας μας, που βρίσκεται σε αφασία (μεταξύ υποτέλειας και άσφαιρων λεονταρισμών) ενώ στα Βαλκάνια αλλά και σε όλη την ευρύτερη περιοχή εξελίσσονται σοβαρές ενδοϊμπεριαλιστικές αντιπαραθέσεις. Μια κυβέρνηση που από τη μια ο ένας υπουργός της φαντασιώνεται ρώσικους αγωγούς στο πλαίσιο μιας «πολυδιάστατης» εξωτερικής πολιτικής και που από την άλλη η ηγεσία του υπουργείου Εξωτερικών χαριεντίζεται με τα αμερικανονατοϊκά γεράκια και ο υπουργός Άμυνας προσφέρει στις ΗΠΑ νησιά για στρατιωτικές βάσεις (μάλλον για να προστατεύουν τον ρώσικο αγωγό – ποιος ξέρει;).
Η αποκαλυπτική συνέντευξη
Στη συνέντευξή του λοιπόν, ο Γκρούεφσκι αναφέρει τα εξής:
Η ένταξη στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ είναι στρατηγική επιλογή της χώρας. Ειδικότερα πως η χώρα του παραμένει άδικα, εξαιτίας της διένεξης με την Ελλάδα στο ζήτημα της ονομασίας, έξω από το ΝΑΤΟ, όπως και ότι δεν ολοκληρώνονται, για τον ίδιο λόγο, οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ.
Σχετικά με τις «θεωρίες συνωμοσίας» -έμμεση αναφορά στις επανειλημμένες δηλώσεις του ΥΠΕΞ της Ρωσίας Λαβρόφ στις οποίες θα αναφερθούμε παρακάτω- σημείωσε πως δεν διαθέτει καμιά ένδειξη για την ανάμειξη Δυτικών χωρών όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Γαλλία και η Μεγάλη Βρετανία. Τόσο για το επεισόδιο στο Κουμάνοβο όσο και στην ανακίνιση από την αντιπολιτευόμενη Σοσιαλδημοκρατική Ένωση του Ζόραν Ζάεφ του ζητήματος των υποκλοπών. Μάλιστα θεωρεί… αδιανόητο αυτές οι χώρες «που συνέβαλαν αποφασιστικά στη σταθεροποίηση της χώρας» να θέλουν τώρα την αποσταθεροποίησή της.
Σχετικά με το ενδεχόμενο της συμμετοχής της χώρας του στον σχεδιαζόμενο ρώσικο αγωγό φυσικού αερίου Turkish Stream, δήλωσε ότι η χώρα του θα ενδιαφερόταν για κάτι τέτοιο εφόσον πρώτα υπάρξει συμφωνία μεταξύ Βρυξελλών και Μόσχας.
Τέλος σημείωσε ότι υπάρχει ενδιαφέρον από την πλευρά της χώρας του για σύνδεση μέσω της Ελλάδας με τον αζέρικο αγωγό TAP και με τον διασυνδετήριο αγωγό Βουλγαρίας – Ρουμανίας – Τουρκίας που όλως τυχαίως προωθούν οι ΗΠΑ αλλά και η ΕΕ.
Ακόμα και αν το δεύτερο σημείο θα μπορούσε να διαβαστεί με διπλό τρόπο, δηλαδή και σαν να παίρνει αποστάσεις από τη Ρωσία, που έτσι κι αλλιώς έχει τέτοια διάσταση, αλλά και σαν μια υποσημείωση προς τους Δυτικούς πως δεν μπορεί να προσπεραστεί ο ίδιος αλλά και αυτό που εκπροσωπεί χωρίς να υπάρξουν τριγμοί στην ΠΓΔΜ, τα υπόλοιπα σημεία της συνέντευξής του δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία για το τι θέτουν και τι υπογραμμίζουν. Κατ’ αρχήν και πέρα από το ότι αιτείται, «γκρινιάζοντας» στα αφεντικά για τις καθυστερήσεις, το «ξεβάλτωμα» της ενταξιακής διαδικασίας σε ΝΑΤΟ και σε ΕΕ, το πιο σημαντικό είναι ότι με αυτή του τη δήλωση, ανανεώνει την πολιτική της υποτέλειας στον Δυτικό παράγοντα. Και σαν επιστέγασμα και επιβεβαίωση αυτού του στρατηγικού προσανατολισμού, από τη μια μετατρέπει τη θέληση της κυβέρνησής του για συμμετοχή στον ρώσικο αγωγό σε… ενδεχόμενο και μάλιστα εφόσον έχει την έγκριση της ΕΕ. Υποχωρώντας δηλαδή άτακτα από μια προηγούμενη και μάλιστα πρόσφατα εκφρασμένη θέση. Από την άλλη, για να διαλυθεί και το τελευταίο «σύννεφο» όσον αφορά τις προθέσεις του, επιδεικνύει και ένα όψιμο ενδιαφέρον στον αγωγό που προωθούν οι Αμερικανοί κόντρα στον ρώσικο αγωγό.
«Συνωμοσιολογία» ή πασιφανή γεγονότα;
Ύστερα από αυτήν τη συνέντευξη και τα όσα ειπώθηκαν, οι σκληρές και ευθείες ανακοινώσεις του ΥΠΕΞ της Ρωσίας, που φημίζεται για τη σοβαρότητά του ως εκπρόσωπος του ρωσικού ιμπεριαλισμού, μάλλον θα πρέπει να τύχουν μεγαλύτερης προσοχής. Διότι δεν γίνεται φοβούμενοι μήπως και κατηγορηθούμε για «συνωμοσιολογία» να κλείσουμε τα μάτια μπροστά στο πασιφανές. Στο ότι δηλαδή στα Βαλκάνια με επίκεντρο σήμερα την ΠΓΔΜ εξελίσσεται με νέους όρους, διαφοροποιημένους σε σχέση με αυτό που εκτυλισσόταν τη δεκαετία του 1990, ένας άγριος ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστών Δύσης – Ρωσίας. Με επικεφαλής από την πλευρά της «Δύσης» τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό, που εκτός από την κάθετη εναντίωσή του στην επανεμφάνιση της Ρωσίας στη βαλκανική γειτονιά, του δίνεται ένα επιπλέον εργαλείο πίεσης προς τους Ευρωπαίους συμμάχους/ανταγωνιστές με σκοπό τη στοίχισή τους πίσω από τις στρατηγικές επιλογές του.
Ο Σεργκέι Λαβρόφ δεν έκανε τίποτε άλλο παρά να προσπαθήσει να ερμηνεύσει τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στη Βαλκανική και τις τελευταίες «διαβολεμένες» συμπτώσεις. Αλλά και να θέσει ανοιχτά, δείγμα ίσως και αυτό της πίεσης που αισθάνεται η Ρωσία, από την πλευρά των συμφερόντων του ρωσικού ιμπεριαλισμού, τα ζητήματα που αφορούν τη Βαλκανική και την ευρύτερη περιοχή. Προωθώντας το σπάσιμο της απομόνωσής του από τη «Δύση», θέλοντας να προκαλέσει ρήγματα εντός της, αλλά και διεκδικώντας «με το καλό και με το ζόρι» μερίδιο επικυριαρχίας σε μια περιοχή που γειτονεύει με τη ρωσική επικράτεια και με την οποία έχει πολλούς ιστορικούς και εθνολογικούς δεσμούς.
Στις συναντήσεις λοιπόν που είχε με την πολιτική ηγεσία του Βελιγραδίου στις 15 Μαΐου προειδοποίησε ανοιχτά πως «η κατάσταση στα Βαλκάνια απειλεί να εκραγεί», ενώ εξέφρασε την ανησυχία του «για την αυξανόμενη αναφορά που γίνεται στη Μεγάλη Αλβανία» για να τονίσει πως «ο δρόμος αυτός οδηγεί σε ανοιχτή αντιπαράθεση και κανένας πολιτικός στα Βαλκάνια δεν επιτρέπεται να μιλάει για τη δημιουργία μιας «Μεγάλης Αλβανίας», φωτογραφίζοντας έτσι τον Αλβανό πρωθυπουργό Έντι Ράμα και τις πρόσφατες προκλητικές δηλώσεις του. Επίσης ενώ αναφέρθηκε στην πιθανότητα οι συγκρούσεις στο Κουμάνοβο «να αποτελούν εκδήλωση της νοοτροπίας των αντιπαραθέσεων που είναι κυρίαρχη στην περιοχή», δείγμα και αυτό της γνώσης της περιοχής από τη ρωσική διπλωματία, επισήμανε εμφατικά πως «δημιουργείται η εντύπωση ότι όλα αυτά συμβαίνουν σε σχέση με την άρνηση της ΠΓΔΜ να επιβάλει κυρώσεις κατά τις Ρωσίας και για την προθυμία της να συμμετάσχει στην υλοποίηση του υπό σχεδιασμόν αγωγού φυσικού αερίου Turkish Stream».
Είναι αλήθεια πως πριναπό τον Λαβρόφ το πρακτορείο Νόβοστι είχε ένα αρκετά εκτενές άρθρο που αναφερόταν στον «αντισυμβατικό πόλεμο» που έχουν αρχίσει να προωθούν οι ΗΠΑ στην ΠΓΔΜ, όπως και στο ενδεχόμενο να προκληθεί ένα είδος «έγχρωμης επανάστασης» κατά το πρότυπο της «πορτοκαλί» επανάστασης στην Ουκρανία το 2004, με σκοπό είτε να «συνετιστεί» η ηγεσία της ΠΓΔΜ είτε να ανατραπεί.
Τις δηλώσεις Λαβρόφ ακολούθησε μπαράζ δημοσιευμάτων ρωσικών ΜΜΕ. Ενδεικτικά ο Ρώσος αναλυτής του Rusia Today Μάρκο Γκάσιτς έγραψε πως η κατασκευή του ρωσικού αγωγού «θα αποτελέσει πρόβλημα για τις ΗΠΑ, που θέλουν να στείλουν αέριο στην Ευρώπη μέσω Κατάρ – κάτι που θα τους επέτρεπε να διακόπτουν την ενεργειακή τροφοδοσία της ΕΕ όποτε το επιθυμούν» και του πολιτικού αναλυτή Όλεγκ Μπονταρένκο στην εφημερίδα «Ισβέστια» που γράφει πως «η περιοχή των Βαλκανίων θα μπορούσε να γίνει μια νέα Ουκρανία». Άραγε οι εικόνες των δύο μεγάλων διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης και της συμπολίτευσης και τα δύο στρατόπεδα που δημιουργήθηκαν από τις σκηνές που έστησαν στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων οι δύο αντίπαλες παρατάξεις δεν παραπέμπουν σε σκηνικό εμφυλίου; Αλλά και στις «έγχρωμες επαναστάσεις», με τη διαφορά βέβαια πως ο αντίπαλος τώρα δεν μένει με σταυρωμένα τα χέρια;
Σε νεότερες δηλώσεις του ο Λαβρόφ, στο Συμβούλιο της Ρώσικης Ομοσπονδίας, επαναλαμβάνοντας ακόμα πιο έντονα όλα τα σημεία των προηγούμενων δηλώσεών του, πρόσθεσε πως δεν πρέπει «να γίνονται συζητήσεις για σενάρια διαμελισμού, με το ένα κομμάτι να πηγαίνει στην Αλβανία και με το άλλο στη Βουλγαρία»…
Εντέλει, για τους λόγους που εξηγήσαμε παραπάνω, μήπως όλα όσα αναφέρει ο ρώσος ΥΠΕΞ ήταν οι πραγματικές αιτίες πίσω από αυτήν τη «στροφή» Γκρούεφσκι στην προαναφερόμενη συνέντευξη; Μήπως δηλαδή η ηγεσία της ΠΓΔΜ πράγματι να αισθάνθηκε πως διακυβεύεται η ίδια η ύπαρξη της χώρας και γι’ αυτό να «ανέκρουσε πρύμναν» και «ξανασκέφτηκε» τις «αποκοτιές» με τους ρωσικούς αγωγούς και ευρύτερα τη διευκόλυνση που φαινόταν να παρέχει στις βαλκανικές επανεμφανίσεις του ρωσικού παράγοντα;
Τι μέλλει γενέσθαι;
Θα ήμασταν αμετροεπείς εάν σε ένα τόσο περίπλοκο τοπίο επιχειρούσαμε απόλυτες εκτιμήσεις. Με αυτό σαν μπούσουλα υπάρχει νομίζουμε η ανάγκη μίας διευκρίνισης: η προσαρμογή που επιχειρεί η ηγεσία της ΠΓΔΜ δεν σημαίνει οπωσδήποτε πως οδεύουμε και προς μια «εκτόνωση» της κρίσης, η οποία ακόμα και αν συμβεί θα έχει πολύ προσωρινό και περιορισμένο χαρακτήρα.
Διότι για κάτι μονιμότερο απαιτείται να συνδυαστούν πολλά και αντιφατικά ορισμένες φορές πράγματα. Κατ’ αρχήν η υποτελής στάση της ηγεσίας της ΠΓΔΜ στους Δυτικούς ιμπεριαλιστές και κύρια στους Αμερικανούς, θα πρέπει το επόμενο διάστημα να μη μείνει μόνο στα χαρτιά και στις δηλώσεις, αλλά να γίνει έμπρακτη και διαρκής. Επιπλέον, όπως ξαναγράψαμε και στο προηγούμενο άρθρο, για τις ΗΠΑ, η περιοχή των Βαλκανίων έχει ακόμη περισσότερη γεωπολιτική σημασία μετά και το άνοιγμα του «Ουκρανικού». Η ηγεσία της ΠΓΔΜ περιμένει να της δοθούν κάποια εχέγγυα ή έστω ενδείξεις για το προχώρημα των διαδικασιών ένταξής της σε ΝΑΤΟ – ΕΕ, που θεωρεί (τρομάρα της) ότι θα της παρέχουν ασφάλεια. Λοξοκοιτώντας παράλληλα και σε περίπτωση αδιεξόδου προς τη Ρωσία. Δεύτερον, θα πρέπει ο ρωσικός ιμπεριαλισμός να παραιτηθεί από την προσπάθεια επανεμφάνισης στα Βαλκάνια, κάτι που είναι πολύ δύσκολο με αυτά που του έχουν τεθεί από τις ΗΠΑ αλλά και για τις δικές του στρατηγικές στοχεύσεις. Τα στρατιωτικά γυμνάσια του πολεμικού ναυτικού της Ρωσίας αλλά και της Κίνας στη θάλασσα της Μεσογείου άλλο πράγμα δείχνουν. Τρίτον, οι δυνάμεις του αλυτρωτισμού, του εθνικισμού, των μωροφιλοδοξιών και των «μεγαλοϊδεατισμών» των αστικών ηγεσιών των βαλκανικών χωρών, με προεξάρχοντα σήμερα τον αλβανικό, που τροφοδοτήθηκαν ποικιλοτρόπως από τους ιμπεριαλιστές και απέκτησαν ισχύ και επιρροή, δεν είναι σίγουρο ότι πάντα και σε κάθε περίπτωση μπορούν να τιθασεύονται από τα ιμπεριαλιστικά αφεντικά.
Τ.Σ.
