Εκτός από κοινές αντιπυραυλικές ασκήσεις, αμερικάνικες και ισραηλινές δυνάμεις πριν μερικές εβδομάδεςστην ανατολική Μεσόγειο συν-εκπαιδεύτηκαν -όπως ανακοινώθηκε επίσημα- για να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας μαζικής εκκένωσης-μετακίνησης πληθυσμών. Φαίνεται πως το συνεχιζόμενο δράμα του συριακού λαού, ένα μεγάλο τμήμα του οποίου ξεριζώθηκε βίαια από τις εστίες του, δεν είναι αρκετό. Δεν τους φτάνει ούτε η διάλυση της Λιβύης, όπως δεν έφτασενωρίτερα η καταστροφή του Ιράκ και της Υεμένης. Ποιος λαός της περιοχής έχει σειρά; Οι υποκινητές του ιμπεριαλιστικού πολέμου σχεδιάζουν να αντιμετωπίσουν νέα καραβάνια προσφύγων ως αποτέλεσμα των εφιαλτικών επεμβατικών πολιτικών που σχεδιάζουν.
Τον τελευταίο καιρό πυκνώνουν τα μαύρα σύννεφα στην ανατολική Μεσόγειο και το Αιγαίο. Τώρα δεν είναι τα καραβάνια των δυστυχισμένων προσφύγων που φέρνουν στην πόρτα μας τον απόηχο της ανθρωποσφαγής. Είναι οι πολεμικές κινήσεις, οι στρατιωτικές προετοιμασίες, η συρροή πολεμικών αρμάδων και οι διασταυρούμενες απειλές που έχουν δημιουργήσει μια γενική ανασφάλεια στους λαούς της περιοχής και στον ελληνικό. Τα πρόσφατα γεγονότα γύρω από τα Ίμια, η σύλληψη των δύο Ελλήνων στρατιωτικών στον Έβρο μας υπενθύμισαν πως ο κίνδυνος μιας πολεμικής εξέλιξης δεν είναι ένα φανταστικό σενάριο.
Ένα από τα επίκεντρα της αντιπαράθεσης είναι η ανατολική Μεσόγειος, ιδιαίτερα οι θαλάσσιες περιοχές που η κυπριακή κυβέρνηση έχει ανακηρύξει κυριαρχικά δικαιώματα στην εκμετάλλευσή τους, τμήματα των οποίων στην συνέχεια έχει αδειοδοτήσει -παραχωρήσει για έρευνες σε κοινοπραξίες κυρίως δυτικών ενεργειακών μονοπωλίων. Ύστερα από μια μακρά περίοδο αντιπαραθέσεων με την Τουρκία και τη διοίκηση της τουρκοκυπριακής κοινότητας, οι οποίες παρέμεναν στο φραστικό επίπεδο σε εκατέρωθεν συμβατικές πράξεις παραχώρησης δικαιωμάτων και διελεύσεις του Μπαρμπαρός για σεισμικές έρευνες, η εικόνα άλλαξε όχι και τόσο απρόβλεπτα. Το τουρκικό ναυτικό, με το πρόσχημα της δέσμευσης περιοχής ανατολικά της Κύπρου για ασκήσεις, εμπόδισετην ιταλική πολυεθνική ΕΝΙ να διεξάγει δοκιμαστική γεώτρηση στο λεγόμενο οικόπεδο 3, στη θέση Σουπιά. Σε αντίθεση με την τούρκικη στάση στις δοκιμαστικές γεωτρήσεις στα οικόπεδα 12 (Αφροδίτη), 11 (Ονησίφορος) και 6 (Καλυψώ) αυτή τη φορά η αντιπαράθεση πέρασε σε άλλο επίπεδο. Ανεξάρτητα από δηλώσεις και εκτιμήσεις ορισμένων υπερφίαλων αστικών παραγόντων στην Κύπρο η εξέλιξη αυτή -αργά η γρήγορα- ήταν σχεδόν αναμενόμενη.
Η ελληνοκυπριακή αστική τάξη από καιρό έχει επενδύσει πολλά στον στόχο να καταστεί κρίκος για τους ενεργειακούς σχεδιασμούς των δυτικών ιμπεριαλιστών, κυρίως των Αμερικάνων. Είτε ως παραγωγός, είτε ως διαμετακομιστικός σταθμός ή και τα δύο μαζί, ως η ιδανικότερη προοπτική. Ύστερα από χρόνια σχεδίων αλλά και απογοητεύσεων, η ανακάλυψη του αιγυπτιακού κοιτάσματος Ζορ, ενώ δημιούργησε προβληματισμό σχετικά με την δυσμενή στροφή που μπορούν να πάρουν οι επενδυτικές προτεραιότητες των δυτικών μονοπωλίων, αναπτέρωσε από την άλλη τις ελπίδες για ανακάλυψη εκμεταλλεύσιμων κοιτασμάτων στην λεκάνη της Λεβαντίνης. Το Ζορ είναι το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα γνωστό μεσογειακό κοίτασμα, με 30 τρισ. κυβικά πόδια αερίου σε σχετικά χαμηλό βάθος. Τον φετινό Φεβρουάριο ο Αιγύπτιος πραξικοπηματίας-πρόεδρος έκανε τα εγκαίνια της παραγωγής. Οι κυβερνήσεις στη Λευκωσία προσμένουν πως εντασσόμενες στο κέντρο των ενεργειακών σχεδίων θα μπορέσουν να αναβαθμίσουν τον ρόλο της Κύπρου και από θέση μεγαλύτερης ισχύος να παζαρέψουν μια ευνοϊκή λύση του Κυπριακού. Ποντάρουν στη στήριξη που θεωρούν πως θα τους παράσχουν οι δυτικοί ιμπεριαλιστές, αλλά και τοπικές περιφερειακές δυνάμεις, όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος. Προσδοκίες που στην περίπτωση της γεώτρησης της ιταλικής ΕΝΙ διαψεύστηκαν παταγωδώς, αποδεικνύοντας πως κανένας δεν θα ρισκάρει μια αναμέτρηση με την Τουρκία μοναχά για “τα μάτια” της Κύπρου.
Οι αντιπαραθέσεις για τις ενεργειακές έρευνες στην ανατολική Μεσόγειο και την εκμετάλλευση σημαντικών κοιτασμάτων, στο βαθμό που αυτά ανακαλυφθούν, είναι μόνο η μια πλευρά μιας σύνθετης αναμέτρησης που διεξάγεται με πολλούς πρωταγωνιστές. Η μέχρι τώρα πετυχημένη κάθοδος της Ρωσίας στη Συρία και οι επιπτώσεις που δημιούργησε στην ευρύτερη περιοχή έκαναντο παιγνίδι πιο χοντρό και φυσικά πιο επικίνδυνο. Ανεξάρτητα από την επιτυχία ή όχι των δοκιμαστικών γεωτρήσεων, αν αυτές εν τέλει γίνουν, από τα σχέδια για αγωγούς και κοινοπραξίες, η ανατολική Μεσόγειος είχε και έχει μια παγκόσμια σημασία, ακόμη και χωρίς υδρογονάνθρακες. Τόσο γιατί ελέγχει την ναυτική δίοδο του Σουέζ και ως ένα βαθμό τον ναυτικό δρόμο προς την Μαύρη Θάλασσα, όσο και γιατί γειτονεύει με τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, περιοχές που διεξάγεται εδώ και χρόνια μια λυσσαλέα αναμέτρηση επιρροής από παγκόσμιες και τοπικές δυνάμεις.
Η τούρκικη αστική τάξη επιδιώκει να πάρει μέρος στη μοιρασιά από προνομιακή θέση και σε κάθε περίπτωση να μη βρεθεί έξω από αυτήν. Στις τελευταίες κινήσεις γύρω από την κυπριακή ΑΟΖ και κυρίως στην αναβάθμιση των τριμερών και τετραμερών συνεννοήσεων Ελλάδας – Ισραήλ – Κύπρου και Αιγύπτου, “διάβασε” το ενδεχόμενο να διαμορφωθούν συσχετισμοί και συμμαχίες αρνητικές γι’ αυτήν. Η ανησυχία ενισχύθηκε από δηλώσεις διάφορων παραγόντων, πολιτικών και επιχειρηματικών, που έδειχναν να αποκλείουν εντελώς την Τουρκία από τον σχεδιασμό ενεργειακών δρόμων και κοινοπραξιών. Αυτά σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες εξελίξεις στην περιοχή κινητοποίησαν την Άγκυρα. Η κλιμάκωση των στρατιωτικών επιθετικών κινήσεών της στο οικόπεδο 3, καθώς και οι απειλές για ανάλογες πρωτοβουλίες και σε άλλα σημεία γύρω από την Κύπρο ήθελε να στείλει μήνυμα σε πολλές κατευθύνσεις. Ήδη αυτό το μήνυμα από ορισμένους έγινε αντιληπτό και η ισραηλινή κυβέρνηση έσπευσε να διαβεβαιώσει πως οι συμμαχίες που συνάπτει σε καμιά περίπτωση δεν έχουν αντί-τουρκικό χαρακτήρα. Όσο για τους Αμερικανούς, μένει να δούμε αν και πώς θα προχωρήσουν στους ερευνητικούς σχεδιασμούς, αν και για τις περιοχές που έχουν αναλάβει η Τουρκία δεν φαίνεται να θέτει βέτο.
Η επικίνδυνη προοπτική όμως αφορά τη διαφαινόμενη πρόθεση της Άγκυρας να στείλει για δοκιμαστικές γεωτρήσεις την πλατφόρμα που απέκτησε και πρόσφατα μετέφερε στην Τουρκία. Σε δηλώσεις του ο Ερντογάν το Μάρτιο προανήγγειλε: «Το πλοίο της γεώτρησής μας κατευθύνεται προς τη Μεσόγειο σύντομα. Κανείς δεν μπορεί να παραβιάσει τα δικαιώματα των Τούρκων στη Βόρεια Κύπρο. Ελπίζω να έχουν μάθει το μάθημά τους από την ξεκάθαρη στάση μας σχετικά με τις απόπειρες γεωτρήσεων που διεξάγονται ανοικτά της Κύπρου παρά την αντίθεση της Τουρκίας”. Η απειλή αυτή, αν πραγματοποιηθεί και μάλιστα σε θαλάσσια περιοχή που η Κύπρος έχει αδειοδοτήσει, θα είναι μια επικίνδυνη εξέλιξη και θα βάλει πολλούς μπροστά σε σοβαρά διλήμματα.
Όσο περνά ο καιρός φαίνεται όλο και πιο καθαρά πως η υπόθεση με την εξερεύνηση – εκμετάλλευση πιθανών ή απίθανων κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην κυπριακή ΑΟΖ μπορεί να αποβεί μοιραία, κατ” αρχήν για τους Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Το ίδιο και για το Κυπριακό ζήτημα, μιας και πολλά δεδομένα δείχνουν πως ο ιμπεριαλιστικός παράγοντας αναζητεί μοχλούς πίεσης και εκβιασμού για να ανοίξει έναν νέο κύκλο διαπραγματεύσεων για την οριστική διχοτόμηση και ΝΑΤΟποίηση του νησιού. Και η υπόθεση με τις διεκδικήσεις και τις στρατιωτικές απειλές στη θαλάσσια περιοχή γύρω από αυτό είναι ένα ιδανικό εργαλείο πειθαναγκασμού. Με ή χωρίς την πραγματική χρήση των κανονιών από τα πολεμικά πλοία που έχουν περικυκλώσει επικίνδυνατο νησί το τελευταίο διάστημα.
Δ.Π.
