Να, λοιπόν, τι σημαίνει και πού θα στηριχτεί η λεγόμενη «δίκαιη ανάπτυξη» που εξαγγέλλει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ: στα πενιχρά επιδόματα των ανέργων!
«Πρόκειται για ακόμα ένα βήμα που κάνουμε προς την κατεύθυνση να υποστηρίξουμε το χώρο της εργασίας». Έτσι παρουσίασε η αναπληρώτρια υπουργός Εργασίας, Ράνια Αντωνοπούλου, το νέο πρόγραμμα του υπουργείου, που, σε συνεργασία με τον ΟΑΕΔ, μετατρέπει το επίδομα ανεργίας σε… επίδομα των εργοδοτών και ανοίγει διάπλατα το δρόμο για την πλήρη κατάργησή του. Και είναι προφανές ότι για την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και τα στελέχη της «υποστήριξη του χώρου εργασίας» σημαίνει στήριξη της εργοδοσίας.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα αυτό, 10.000 άνεργοι που επιδοτούνται από τον ΟΑΕΔ με το γνωστό πενιχρό επίδομα των 360 ευρώ θα έχουν τη δυνατότητα να το χρησιμοποιήσουν ως «επιταγή εργασίας» για να εργαστούν σε μια μικρή επιχείρηση που απασχολεί από 1 έως 10 άτομα ή και για κάποιον αυτοαπασχολούμενο που μπορεί να προσλάβει εργαζόμενο. Τι σημαίνει πρακτικά αυτό; Ότι η επιχείρηση, για ένα χρονικό διάστημα που μπορεί να φτάνει τους 12 μήνες, θα πληρώνει στον συγκεκριμένο εργαζόμενο μόνο το ποσό που απομένει για να συμπληρωθεί ο βασικός μισθός των 586 ευρώ μικτά (ή 511 ευρώ μικτά για τους νέους κάτω των 25 ετών). Προϋπόθεση για να μπορεί μια επιχείρηση να ενταχθεί στο πρόγραμμα είναι να μην έχει κάνει απολύσεις τους προηγούμενους τρεις μήνες και να συνεχίσει να απασχολεί τον εργαζόμενο για 3 μήνες επιπλέον, για τους οποίους όμως η επιχείρηση και πάλι θα επιχορηγείται με χρήματα του ΟΑΕΔ.
Παρ’ ότι περισσότερες λεπτομέρειες δεν έχουν ανακοινωθεί, οι εργοδοτικές οργανώσεις έχουν ήδη δηλώσει τη «θετική κατεύθυνση» του μέτρου. Και είναι φυσικό, καθώς, είναι φανερό ότι ένα ακόμη κονδύλι που προοριζόταν για την υποστήριξη των ανέργων καταλήγει στις τσέπες της εργοδοσίας με πολλαπλά οφέλη.
Όφελος πρώτο: Η επιχείρηση μπορεί να απασχολεί εργαζόμενο για 15 μήνες με μέσο μηνιαίο μισθό 298 ευρώ (ή 223 ευρώ, εάν είναι κάτω από 25 ετών). Δηλαδή με το μισό ή και λιγότερο του σημερινού πενιχρού βασικού μισθού!
Όφελος δεύτερο: Η επιχείρηση απολύει τον εργαζόμενο με τη λήξη του δεκαπεντάμηνου χωρίς αποζημίωση (!) η οποία στη συγκεκριμένη περίπτωση θα ήταν περίπου 1.370 ευρώ (ή 1.190 ευρώ για νέο κάτω των 25).
Το βασικό όφελος, όμως, για την εργοδοσία και το κεφάλαιο βρίσκεται στο ότι η δήθεν αριστερή κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ενισχύει συνολικότερα μία κατεύθυνση παραπέρα συρρίκνωσης των εργατικών δικαιωμάτων, μείωσης των μισθών και του λεγόμενου «μισθολογικού κόστους», πλήρους διάλυσης της έννοιας της εργασίας και άρα της έννοιας του εργαζόμενου.
Πρόκειται για μια κατεύθυνση που έχουν χαράξει και εφαρμόσει, πρώτοι και καλύτεροι, οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές, όπως, για παράδειγμα, με τα προγράμματα κοινωνικής απασχόλησης στη Γαλλία, όπου για να παίρνει ένας άνεργος το επίδομα θα έπρεπε να εργάζεται σε κάποια κοινωφελή εργασία. Είναι η κατεύθυνση που σήμερα, κάτω από τον τίτλο «ενεργητικές μορφές απασχόλησης», χρησιμοποιεί τα εκατομμύρια των ανέργων όχι μόνο ως πεδίο στυγνής ταξικής εκμετάλλευσης, αλλά και ως πολιορκητικό κριό για τα εργατικά δικαιώματα συνολικά.
Η εκτόξευση της μερικής και ελαστικής απασχόλησης, για την οποία «ανησυχεί» του υπουργείο Εργασίας, δεν είναι παρά το αποτέλεσμα των δεκάδων προγραμμάτων («κοινωφελούς» εργασίας, βάουτσερ κ.ά.) που χρηματοδοτούνται απευθείας από την ΕΕ και τα οποία έχουν αυτόν ακριβώς το στόχο: να προωθήσουν το μοντέλο του ελαστικοποιημένου, περιπλανόμενου, μισο-εργαζόμενου μισο-άνεργου, όμηρου στα χέρια του κράτους και της εργοδοσίας. Και η κρίση του καπιταλισμού έχει λειτουργήσει θαυμάσια ως πρόσχημα για την υπερδιόγκωση αυτής της κατεύθυνσης. Γιατί αποτελεί ένα πεδίο πραγματικού πολιτικού και ιδεολογικού εκβιασμού προς τους εργαζόμενους οι οποίοι δεν μπορούν να το απαντήσουν χωρίς την παρουσία συγκροτημένου, ισχυρού και ταξικά προσανατολισμένου εργατικού κινήματος.
Σε αυτό στηρίζεται και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ προκειμένου να εμφανιστεί ως ικανός διαχειριστής των συμφερόντων της αστικής τάξης. Γι’ αυτό και αναπαράγει τα αστικά επιχειρήματα ιδεολογικού ευνουχισμού της εργατικής τάξης: «η προσπάθειά μας είναι να επιδοτήσουμε, κυρίως, την απασχόληση και όχι παθητικά την ανεργία» δήλωσε ο Κατρούγκαλος μετά τη συνάντηση με τους εργοδότες στην οποία τους παρουσίασε το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Και σε αυτή τη φράση βρίσκονται συσσωρευμένα όλα τα αστικά ψεύδη για την ανεργία:
Πρώτον, αυτό που ο Κατρούγκαλος παρουσιάζει ως «προσπάθεια» της κυβέρνησης, δεν είναι παρά συγκεκριμένη επιταγή της ΕΕ και του μεγάλου κεφάλαιου και δεν αφορά την επιδότηση της απασχόλησης αλλά την κατάργηση του επιδόματος ανεργίας. Αυτό το επίδομα που συνεχώς μειώνεται και αφορά όλο και λιγότερους ανέργους, παρ’ όλο που η ανεργία αυξάνεται. Επίδομα που, με βάση το μνημόνιο, το Μάρτη του 2012 μειώθηκε από τα 461 ευρώ στα 360 ευρώ. Επίδομα που σήμερα, με καταγεγραμμένους περίπου 973.600 ανέργους, παίρνουν μόνο οι 113.400, δηλαδή το 11,6%, ενώ -ενδεικτικά- στις αρχές του 2012 οι επιδοτούμενοι άνεργοι ήταν περίπου 269.000 σε σύνολο 947.000 ανέργων δηλαδή το 28,4%.
Δεύτερον, το επίδομα ανεργίας δεν είναι παραχώρηση του συστήματος την οποία μπορεί να επιλέγει πώς θα την διαχειριστεί, αλλά δικαίωμα της εργατικής τάξης που το έχει πληρώσει διπλά και τριπλά, είτε άμεσα (μέσω της συγκεκριμένης κράτησης 1,83% σε κάθε μισθό) είτε έμμεσα μέσω της συνολικής υπεραξίας που κλέβει το κεφάλαιο από την εργατική τάξη.
Τρίτον, η ανεργία δεν είναι επιλογή του εργαζόμενου ή αποτέλεσμα τεμπελιάς, αλλά γέννημα της καπιταλιστικής παραγωγής, της τάσης συσσώρευσης κεφαλαίων και της επιδίωξης μεγαλύτερων κερδών από την απόσπαση μεγαλύτερης εργατικής υπεραξίας, ταυτόχρονα με την ένταση του καπιταλιστικού ανταγωνισμού. Όπως έγραφε ο Μαρξ στο Μισθωτή εργασία και κεφάλαιο «Ο πόλεμος αυτός έχει το χαρακτηριστικό ότι οι μάχες σ” αυτόν κερδίζονται λιγότερο με τη στρατολογία και περισσότερο με την απόλυση του στρατού των εργατών. Οι στρατηγοί, οι κεφαλαιοκράτες, συναγωνίζονται μεταξύ τους, ποιος μπορεί να απολύσει περισσότερους φαντάρους της βιομηχανίας».
Η ανεργία, λοιπόν, αποτελεί απαραίτητο γνώρισμα της καπιταλιστικής οικονομίας, που χωρίς αυτό δε θα μπορούσε ούτε να υπάρξει, ούτε να αναπτυχθεί, αλλά και υποστήριγμα του νόμου προσφοράς και της ζήτησης της εργασίας που εντείνει την εκμετάλλευση της εργατικής τάξης.
Επομένως, ο χαρακτηρισμός της επιδότησης της ανεργίας ως παθητικής κατάστασης αναπαράγει τα αστικά ιδεολογήματα που εμφανίζουν τους ανέργους ως υπεύθυνους για την κατάστασή τους, βγάζοντας «λάδι» το σάπιο αυτό σύστημα και με στόχο να καθυποτάξουν την εργατική τάξη.
Και αποτελεί πρόκληση από τη μεριά της κυβέρνησης και του αυτοαποκαλούμενου «ταξικού αποστάτη» Κατρούγκαλου να εμφανίζουν αυτά τα φτηνά κόλπα ως στήριξη των εργαζομένων και της παραγωγικής ανασυγκρότησης.
• Είναι φανερό ότι εάν προχωρήσει αυτή η κυβερνητική πρωτοβουλία τα πράγματα θα γίνουν πολύ χειρότερα, συνολικά για τους ανέργους αλλά και για τους εργαζόμενους.
Πρώτον, γιατί μέσα στους ανέργους δημιουργείται ένας ακόμη διαχωρισμός που θα ευνοεί την πρόσληψη όσων επιδοτούνται σε αντίθεση με αυτούς που δεν δικαιούνται επίδομα ανεργίας.
Δεύτερον, γιατί μπορεί αρχικά η ένταξη στο συγκεκριμένο πρόγραμμα να είναι προαιρετική, αλλά είναι σαφές ότι, εάν έχει ανταπόκριση, πολύ γρήγορα θα γίνει υποχρεωτική για όλους τους επιδοτούμενους ανέργους.
Τρίτον, γιατί η ένταξη σε αυτό το πρόγραμμα στερεί από τον άνεργο τη δυνατότητα να ψάξει, όσο του επιτρέπει η κατάσταση, για μια αξιοπρεπή δουλειά με κανονικούς όρους και μισθό αφού ο μελλοντικός εργοδότης θα απαιτεί την ένταξή του στο συγκεκριμένο πρόγραμμα. Και ας αναλογιστούμε ότι 1 έως 10 εργαζόμενους απασχολεί η συντριπτική πλειοψηφία των επιχειρήσεων (περίπου το 90%). Πράγμα που σημαίνει ότι η πιθανότητα να πέσει σε τέτοια περίπτωση είναι εξαιρετικά υψηλή.
Τέταρτον, γιατί με αυτόν τον τρόπο ο εργαζόμενος αναγκάζεται να εξαντλήσει άμεσα το μεγαλύτερο μέρος της ανώτατου ορίου επιδότησής του από τον ΟΑΕΔ (400 συνολικά ημέρες μέσα σε μια τετραετία), που επιβλήθηκε με βάση τους μνημονιακούς αντεργατικούς νόμους.
Αλλά και για τους ήδη εργαζόμενους, τα πράγματα γίνονται ακόμη χειρότερα.
Πρώτον, γιατί το πρόγραμμα αυτό θα σημάνει απολύσεις προκειμένου μια επιχείρηση να μπορεί σύντομα, μετά από τρεις μήνες, να προσλάβει φθηνούς ανέργους.
Δεύτερον, γιατί κάθε χειροτέρευση στους όρους κάλυψης και προστασίας των ανέργων δημιουργεί ακόμη εντονότερο κλίμα φόβου στους χώρους δουλειάς, που με τη σειρά του δίνει έδαφος στην εργοδοτική τρομοκρατία και αυθαιρεσία.
Γι’ αυτό και εργαζόμενοι και άνεργοι πρέπει να δώσουν αγώνα για να μην περάσει αυτό το νέο αντεργατικό μέτρο. Σωματεία, επιτροπές εργαζομένων και ανέργων, εργατικά σχήματα πρέπει να δώσουν από κοινού και άμεσα τη μάχη για την ανατροπή αυτής της αντιδραστικής εξέλιξης.
