Μόνη διέξοδος, η ανάπτυξη
ισχυρού, αντιπολεμικού-αντιιμπεριαλιστικού
μετώπου των λαών
Με καζάνι που βράζει μοιάζει η κατάσταση που διαμορφώνεται στην περιοχή με αφορμή το ζήτημα των προσφυγικών ροών. Μέρα με τη μέρα, και παρά τις απανωτές συσκέψεις και συνόδους κορυφής, τα ζητήματα, αντί να οδηγούνται σε εκτόνωση, παρουσιάζουν συνεχώς νέες επιπλοκές. Το κουβάρι των αντιθέσεων, τόσο των γενικότερων όσο και των επιμέρους, μπλέκει ολοένα και περισσότερο, ολοένα και πιο επικίνδυνα.
Τα κλειστά σύνορα και το δράμα των δεκάδων χιλιάδων προσφύγων που στοιβάζονται σε άθλιες, απάνθρωπες συνθήκες είναι αποτέλεσμα της έντασης των αντιθέσεων, αλλά και ένα πεδίο στο οποίο εκδηλώνονται πάσης φύσεως τυχοδιωκτισμοί. Αυτή η κατάσταση, που για τους πρόσφυγες σημαίνει έναν ατελείωτο εφιάλτη, για τους ιμπεριαλιστές και τους υποτακτικούς τους αποτελεί ένα πεδίο διεκδίκησης αναβαθμισμένης θέσης και καλύτερων όρων πλασαρίσματος στο νέο σκηνικό που διαμορφώνεται.
Τα όσα διαμείφθηκαν στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό είναι ενδεικτικά αυτής της κατάστασης. Η Τουρκία, προσπαθώντας να αξιοποιήσει την κρίση που αντιμετωπίζει η ΕΕ στο εσωτερικό της, και -προφανώς- τη θέση της στις προσφυγικές ροές, ζητάει την επανέναρξη των διαδικασιών ένταξής της στην ΕΕ και, παράλληλα, ένα πακέτο οικονομικής υποστήριξης, καθώς και τη δυνατότητα της ελεύθερης μετακίνησης των πολιτών της στις χώρες της Σένγκεν. Παράλληλα, επιχειρεί να αξιοποιήσει την παρουσία των νατοϊκών πλοίων στο Αιγαίο προκειμένου να ξαναδιαπραγματευτεί το ρόλο της στην περιοχή και τη σχέση της με την ελληνική άρχουσα τάξη.
Η αδυναμία της συνόδου να καταλήξει σε συμφωνία και η παραπομπή της σε νέα σύνοδο στις 17-18 Μάρτη δεν αποτελεί μόνο αποτέλεσμα της αντίδρασης των χωρών του Βίζεγκραντ (Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία, Σλοβακία) και της Ελλάδας, αλλά και της γενικότερης κρίσης την οποία αντιμετωπίζει η ΕΕ, της οποίας η συνοχή δοκιμάζεται όσο η αντιπαράθεση ΗΠΑ-Ρωσίας οξύνεται. Όσο περνάει ο καιρός, ολοένα και δυσκολότερη μοιάζει η δυνατότητα της ΕΕ να χαράξει μια κοινή πολιτική, ολοένα και πιο έντονες εμφανίζονται οι φυγόκεντρες τάσεις. Οι δηλώσεις του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, που ρίχνουν λάδι στη φωτιά που άναψε η Αυστρία και οι χώρες του Βίζεγκραντ και υπερθεματίζουν υπέρ των κλειστών συνόρων, έρχονται να προστεθούν σε μια σειρά ακόμη γεγονότα που δείχνουν την τραυματισμένη συνοχή της ΕΕ, όπως για παράδειγμα την ανακοίνωση δημοψηφίσματος στη Φινλανδία για την παραμονή ή όχι στην ευρωζώνη.
Ακόμη και η στάση της Γαλλίας ως προς το προσφυγικό περισσότερο ως αμήχανη και αμυντική μπορεί να χαρακτηριστεί, παρά ότι συμβάλλει στην ενιαία ευρωπαϊκή στάση. Είναι χαρακτηριστική η τοποθέτηση Ολάντ, που περιορίζεται στην προτροπή να ενισχυθεί οικονομικά η Ελλάδα! Τοποθέτηση που γίνεται από την ευρωπαϊκή χώρα που έχει εμπλακεί στο πολεμικό μέτωπο της Συρίας σε μεγαλύτερο βαθμό από οποιαδήποτε άλλη!
Όμως ούτε και η Γερμανία δείχνει να έχει και μεγάλη εμπιστοσύνη στο βήμα που πρόκειται να γίνει με μια ενδεχόμενη τέτοια συμφωνία. Γιατί γνωρίζει ότι το βήμα αυτό μπορεί να αποτελέσει και την έναρξη ενός γύρου νέων πιέσεων προς την ΕΕ με όχημα την Τουρκία. Και αυτό φάνηκε ήδη μέσα από τις απαιτήσεις της Τουρκίας για επανέναρξη των ενταξιακών της συνομιλιών. Είναι ενδεικτική η επίκληση από την πλευρά της Μέρκελ των αντιρρήσεων που αμέσως πρόβαλε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες για τη συμφωνία μαζικών επαναπροωθήσεων στην Τουρκία. Γι’ αυτό και, αναφερόμενη στο σχέδιο δράσης που συζητήθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Τουρκίας, η Μέρκελ επέμεινε στο γεγονός ότι η Άγκυρα «δεν πρόκειται να αποφασίσει μόνη». «Έχουμε προβλέψει ότι στο πλαίσιο μίας τέτοιας απόφασης – και είναι οι λεπτομέρειές της που πρέπει να τύχουν ακόμη επεξεργασίας- η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες έχει σημασία»
Στόχος της Γερμανίας είναι, από τη μια, να μπορέσει να ελέγξει το ζήτημα των προσφυγικών ροών σε μια «λογική» βάση (το γερμανικό κεφάλαιο εξακολουθεί να θέλει φτηνό εργατικό δυναμικό), και παράλληλα να διατηρήσει την όποια συνοχή της ΕΕ προκειμένου να συνεχίσει να έχει τον έλεγχο που της επιτρέπει η οικονομική της ισχύς. Προκειμένου να διατηρήσει αυτήν τη συνοχή, γνωρίζει ότι και την Ελλάδα πρέπει να «περιθάλψει» αλλά και τις φυγόκεντρες τάσεις να αντιμετωπίσει. Ας μην ξεχνάμε ότι η διαχείριση του ζητήματος της Ελλάδας αποτέλεσε μεγάλο «αγκάθι» για την γερμανική πολιτική την προηγούμενη χρονιά και έφερε στην επιφάνεια σοβαρές αντιπαραθέσεις σχετικά με τον προσανατολισμό της γερμανικής πολιτικής.
Έχει. λοιπόν, σημασία η προειδοποίηση της Μέρκελ ότι «εάν δεν καταφέρουμε να φθάσουμε σε μία συμφωνία με την Τουρκία, τότε η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να αντέξει το (προσφυγικό) βάρος για καιρό».
Όπως επίσης έχουν και τη δική τους σημασία, σε σαφή αντιαμερικάνικη βάση, οι δηλώσεις Σόιμπλε ότι «αν η Γερμανία έκλεινε τα σύνορά της, η Ελλάδα εντός 48 ωρών θα ήταν ένα αποτυχημένο κράτος», ότι «η Γερμανία είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που την στηρίζει» και η προειδοποίηση ότι «είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να μη θεωρηθεί ότι χρησιμοποιεί τη μεταναστευτική κρίση προκειμένου να μην εφαρμόσει ό,τι έχει συμφωνηθεί για την υπέρβαση της κρίσης στην Ευρωζώνη».
Όσο για το πρόβλημα με τις φυγόκεντρες τάσεις, αυτό δεν αφορά τόσο τις χώρες του Βίζεγκραντ, όσο χώρες όπως η Γαλλία και η Αγγλία, αλλά και τάσεις μέσα στην ίδια τη Γερμανία που εκφράστηκαν (και εκφράζονται) και στο εσωτερικό του κυβερνώντος χριστιανοδημοκρατικού κόμματος της Μέρκελ.
• Όλες οι παραπάνω εξελίξεις, τα όσα προηγήθηκαν και ακολούθησαν της σύνοδο κορυφής ΕΕ-Τουρκίας, είναι προφανές ότι γίνονται υπό τη σκιά της ΝΑΤΟΙκής ναυτικής παρουσίας στο Αιγαίο και ό,τι αυτή σηματοδοτεί. Μία κίνηση που θέλει να αποτελέσει σφήνα στη δυνατότητα της Ρωσίας να μετακινεί τα πλοία της προς τη Μεσόγειο, μία κίνηση που συνεχίζει στην κατεύθυνση του ασφυκτικού κλοιού-αποκλεισμού της ρώσικης υπερδύναμης Αλλά και μία κίνηση που, ταυτόχρονα, ασκεί νέες και πιο ασφυκτικές πιέσεις προς τους ευρωπαίους ιμπεριαλιστές. Μία κίνηση-καταλύτης η οποία έχει ήδη σημάνει τη συσσώρευση όλο και περισσότερων νατοϊκών δυνάμεων στο Αιγαίο και η οποία αποδεικνύει ότι η αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών δεν είναι παρά το πρόσχημα για την αναβάθμιση της στρατιωτικής αντιπαράθεσης στην Ανατολική Μεσόγειο.
• Εγκλωβισμένη σε αυτόν τον κυκεώνα των εξελίξεων βρίσκεται η ντόπια άρχουσα τάξη, αλλά και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ. Από τη μια, έχει να αντιμετωπίσει το ζήτημα της απροθυμίας-αδυναμίας της ΕΕ να συμβάλει σε μια στοιχειώδη ανακούφισή της από τον αυξανόμενο εγκλωβισμό προσφύγων στο εσωτερικό της και, από την άλλη, έχει να αντιμετωπίσει τη νέα κατάσταση που διαμορφώνεται στο Αιγαίο από την παρουσία του ΝΑΤΟ. Παρουσία η οποία μπορεί να συμβάλει στη μείωση των προσφυγικών ροών προς τη χώρα, αλλά με βαρύ αντίτιμο: με τη θεώρηση του Αιγαίου ως περιοχής νατοϊκού ελέγχου και όχι ελληνικού, αλλά και με την Τουρκία να απαιτεί νέο, πιο αναβαθμισμένο ρόλο στη διευθέτηση των μεταξύ τους σχέσεων. Ρόλο τον οποίο προετοίμασε και μέσα από τη συνάντηση Τσίπρα-Νταβούτογλου στη Σμύρνη και τις διμερείς συμφωνίες που υπογράφτηκαν.
Και παράλληλα, έχει να αντιμετωπίσει και τις πιέσεις στα λεγόμενα οικονομικά ζητήματα και την εφαρμογή των δεσμεύσεων του τρίτου μνημονίου. Δεσμεύσεις για νέα μέτρα που πρέπει να παρθούν και τα οποία έχουν ήδη καθυστερήσει.
Ήδη, η επιστροφή των «θεσμών» έφερε μαζί της νέες πιέσεις για το φορολογικό (όπως π.χ. μεγάλη μείωση στο αφορολόγητο) και τις ιδιωτικοποιήσεις αλλά, κυρίως, για το μεγάλο «αγκάθι», το ασφαλιστικό. Ειδικά για το τελευταίο, η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει πιέσεις για πολύ χειρότερα μέτρα από αυτά που η ίδια πρότεινε και τα οποία ξεσήκωσαν εργαζόμενους, αγρότες και αυτοαπασχολούμενους. Και μπορεί στον πρώτο γύρο κινητοποιήσεων η κυβέρνηση να κατάφερε να διαχειριστεί τις αντιδράσεις (στηριγμένη στις συνδικαλιστικές ηγεσίες, αλλά και στο ότι το γενικότερο κλίμα περιστράφηκε γύρω από το προσφυγικό) αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα γίνει το ίδιο εάν ξαναέρθουν ακόμη χειρότερα.
Το πώς θα διαχειριστεί η κυβέρνηση αυτές τις πολλαπλές πιέσεις είναι βέβαιο ότι θα κρίνει και την παραμονή της. Και το ότι έχει καθυστερήσει τόσο να καταφέρει να περάσει τα μέτρα που απαιτούνται είναι κάτι που μετράει εναντίον της. Γι’ αυτό και επείγεται και αυτή με τη σειρά της να επιδείξει «έργο». Τόσο προς το εσωτερικό, την ντόπια άρχουσα τάξη, όσο και -κυρίως- προς το εξωτερικό.
Το ότι αυτές συνέπεσαν με τη δοκιμασία της κυβέρνησης στα λεγόμενα εθνικά ζητήματα δεν είναι και ό,τι καλύτερο γι’ αυτήν. Γιατί μπορεί, από τη μια, να καλοβλέπει αυτό που επισημαίνει ο Σόιμπλε, δηλαδή την εκμετάλλευση του προσφυγικού για τη χαλάρωση των πιέσεων στο πεδίο των μέτρων, αλλά, από την άλλη, γνωρίζει ότι αυτό υπονομεύει την αξιοπιστία της ως ικανού και αξιόπιστου διαχειριστή, ενώ παράλληλα την αναγκάζει σε κινήσεις που καθόλου δεν ευχαριστούν την ντόπια άρχουσα τάξη, όπως αυτές που αφορούν τις σχέσεις με την Τουρκία.
• Μέσα σε αυτό το επικίνδυνο και αντιδραστικό τοπίο καλούνται να παλέψουν ο λαός και οι εργαζόμενοι. Τόσο ενάντια στο συνεχιζόμενο πόλεμο στη Συρία και τις επιπτώσεις του, όσο και ενάντια στις νέες πιέσεις για λεηλασία του εισοδήματος και των δικαιωμάτων του.
Η αποκάλυψη του ρόλου των ιμπεριαλιστών και των ανταγωνισμών τους ως της αιτίας για το ματοκύλισμα του λαού της Συρίας και το δράμα των προσφύγων, η καταγγελία της τυχοδιωκτικής πολιτικής των εξαρτημένων χωρών, μαζί και της δικής μας, το δυνάμωμα του αντιπολεμικού-αντιιμπεριαλιστικού κινήματος και η ανάδειξη της αλληλεγγύης και της φιλίας των λαών, είναι τα μόνα στοιχεία που μπορούν να βάλουν φρένο σε αυτήν την κατάσταση.
Είναι αυτά που θα θωρακίσουν το λαό μας από τα κηρύγματα ρατσισμού και ξενοφοβίας που συγκαλύπτουν τους πραγματικούς υπεύθυνους αυτής της δραματικής κατάστασης και κρατούν το λαό δέσμιο της πολιτικής των ιμπεριαλιστών και των υποτακτικών τους.
Είναι στοιχεία που δεν θα επιτρέψουν στην κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ να καρπωθεί τη γνήσια λαϊκή αλληλεγγύη και να την εκμεταλλευτεί για λογαριασμό της, ξεπλένοντας τις σοβαρές δικές της ευθύνες.
Αυτά τα στοιχεία θέλει να αναδείξει και η καμπάνια της Λαϊκής Αντίστασης – ΑΑΣ με εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες σε όλη τη χώρα. Καμπάνια που έχει στόχο να συμπαρασύρει πλατύτερες δυνάμεις στο κίνημα, να θέσει ξανά και αποφασιστικά την αντιπολεμική-αντιιμπεριαλιστική λαϊκή συσπείρωση. Καμπάνια που δεν πρέπει να παραβλέψει κανένα από τα στοιχεία που αναδεικνύει η περίοδος. Που πρέπει να υπερασπιστεί και να αξιοποιήσει την έκφραση της γνήσιας λαϊκής αλληλεγγύης. Που πρέπει να ξανοιχτεί με ένα ιδιαίτερο τρόπο στους χώρους της νεολαίας. Που πρέπει να φτάσει στους χώρους δουλειάς. Και που μπορεί να συμβάλει στη σπουδαία και επείγουσα υπόθεση της συγκρότησης αντιπολεμικού-αντιιμπεριαλιστικού μετώπου των λαών, όχι ως ενός ακόμη καθήκοντος, αλλά ως του κρισιμότερου καθήκοντος για τους λαούς.
