Πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα 29 Απριλίου στο Βερολίνο η συνάντηση της καγκελαρίου της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και του προέδρου της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν με τους ηγέτες των χωρών των δυτικών Βαλκανίων. Όπως ήταν προγραμματισμένο, αρχικά υπήρξε κατ΄ ιδίαν συνάντηση της Μέρκελ με τους πρωθυπουργούς της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας, Ζάεφ και Ράμα αντίστοιχα, και στη συνέχεια με τον πρόεδρο της Γαλλίας. Ακολούθησε δείπνο εργασίας και διευρυμένη συνάντηση με την παρουσία και των έξι ηγετών Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Κροατίας, Κοσόβου, Μαυροβουνίου, Σερβίας και Σλοβενίας.
Τα διακυβεύματα της συνάντησης
Η συνάντηση αυτή είναι κατ΄ αρχάς τμήμα της προσπάθειας του γερμανικού ιμπεριαλισμού να προωθήσει πιο αποτελεσματικά τα ζητήματα που έχουν τεθεί για τα συμφέροντά του στα δυτικά Βαλκάνια. Μια περιοχή που, όπως έχουμε επισημάνει πολλές φορές, έχει βρεθεί ξανά στο επίκεντρο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών. Ιδιαίτερα ανησυχεί την Γερμανία η επαναφορά στο προσκήνιο του ανταγωνισμού ΗΠΑ-Ρωσίας που στριμώχνει την ίδια αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση αρκετά, ενώ και η κινέζικη διείσδυση έχει αρχίσει να γίνεται –έστω στο οικονομικό πεδίο- ενοχλητική. Επιπλέον η διάσταση απόψεων με τη Γαλλία τόσο στο ζήτημα των σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου και της επαναχάραξης των μεταξύ τους συνόρων όσο και στο ζήτημα της «ευρωπαϊκής προοπτικής» των δυτικών Βαλκανίων επιβάλλει στη γερμανική ηγεσία αναζητήσεις πεδίων και τρόπων συμβιβασμού με το Παρίσι, ώστε το κοινό όχημα που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση να λειτουργεί προωθητικά και για την ίδια.
Ξεκινώντας από το τελευταίο, είναι γνωστές οι -κλιμακούμενες μάλιστα- αντιρρήσεις του Παρισιού στη διεύρυνση της ΕΕ με τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων. Μια σοβαρή διάσταση αυτών των αντιρρήσεων εδράζεται στο ότι ο γαλλικός ιμπεριαλισμός απαιτεί να έχει μεγαλύτερο λόγο και ρόλο στις εξελίξεις στην κρίσιμη αυτή περιοχή. Επίσης ανώνυμες δυτικές διπλωματικές πηγές «διαρρέουν» τελευταία πως η πρόταση για «διορθώσεις συνόρων» Σερβίας-Κοσόβου των Αμερικανών υιοθετήθηκε από τη Μογκερίνι έπειτα από προτροπή των Γάλλων. Και πως ρόλο σ’ αυτή τη στάση της Γαλλίας δεν έπαιξε μόνο η ανάγκη του γαλλικού ιμπεριαλισμού να είναι παρών σε μια εξέλιξη που πιθανά θεωρεί αναπόφευκτη, αλλά και πως χρησιμοποιεί το όλο ζήτημα σαν διαπραγματευτικό χαρτί προς τη Γερμανία, διεκδικώντας χώρο και επιρροή στη Βαλκανική χερσόνησο.
Γι’ αυτό και η Γερμανία δεν έκανε τυχαία συνοικοδεσπότη στη συνάντηση αυτή τη Γαλλία. Ενώ, από την άλλη, όχι μόνο δεν κάλεσε τις ΗΠΑ αλλά –σε ένδειξη φανερής δυσαρέσκειας- δεν κάλεσε ούτε την Αυστρία που σαν προεδρεύουσα χώρα στην ΕΕ το προηγούμενο εξάμηνο προώθησε το αμερικανικό σχέδιο της «διόρθωσης συνόρων» στα Βαλκάνια. Μια συνάντηση που μάλιστα είναι προπαρασκευαστική της συνόδου κορυφής της λεγόμενης «Διαδικασίας του Βερολίνου» που θα πραγματοποιηθεί τον Ιούνιο στο Πόζναν της Πολωνίας. Να σημειωθεί πως η «Διαδικασία του Βερολίνου», που ο γερμανικός ιμπεριαλισμός προωθεί από το 2014, κινείται σε πλαίσιο σαφώς ανταγωνιστικό του αμερικανικού «Πρότζεκτ Τριών Θαλασσών» (Βαλτική, Αδριατική, Μαύρη) που θέλει να ενώσει γεωπολιτικά υπό τη σκέπη των ΗΠΑ όλες τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης.
Γι’ αυτό και η Γερμανία, παράλληλα με την πίεση προς την πλευρά της Γαλλίας, ώστε να δοθεί σε Αλβανία και Βόρεια Μακεδονία ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων μέσα στο 2019, όπως τους είχε υποσχεθεί η ΕΕ, επιχείρησε να πετύχει και έναν συμβιβασμό. Αυτός λέγεται πως επιτεύχθηκε στη βάση το θέμα να μην κλείσει αρνητικά αλλά να ξαναϊδωθεί μετά το πέρας των ευρωεκλογών. Ειδικά για το ζήτημα της Βόρειας Μακεδονίας, η Γερμανία πιέζει αφόρητα τη Γαλλία, με το επιχείρημα –μάλλον σωστό- πως, όπως έδειξε και ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών, η γειτονική μας χώρα κάθε άλλο παρά βαδίζει σε σταθερές τροχιές. Και πως μια αποσταθεροποίηση της Βόρειας Μακεδονίας και γενικότερα μια «απομάκρυνση» χωρών από την ΕΕ αφήνει χώρο σε άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (ΗΠΑ, Ρωσία αλλά και Κίνα) να μεγαλώνουν την επιρροή τους ή και να τις χρησιμοποιούν για να προκαλούν κι άλλες αναταράξεις στο ήδη ασταθές ευρωενωσίτικο εγχείρημα.
Γι’ αυτό και λέγεται επίσης πως Μέρκελ και Μακρόν κατέληξαν να προτείνουν προς τις ηγεσίες της Σερβίας και του Κοσόβου λύσεις που να μην έχουν σαν βάση τις αλλαγές συνόρων αλλά που, π.χ., να εξασφαλίζουν τα κυριαρχικά δικαιώματα της Σερβίας στο βόρειο τμήμα του Κοσόβου με αντάλλαγμα την αναγνώριση της «ανεξαρτησίας» του Κοσόβου από την πλευρά της Σερβίας. Η Γερμανία σ΄ αυτή τη φάση θεωρεί πως οποιαδήποτε διαδικασία «αλλαγής συνόρων» μπορεί να δημιουργήσει ένα καταστροφικό για τα ιμπεριαλιστικά της συμφέροντα ντόμινο στην περιοχή των Βαλκανίων. Και σε κάθε περίπτωση δίνει στις ΗΠΑ που προωθούν αυτή τη διαδικασία μεγάλες δυνατότητες αύξησης της επιρροής και της επικυριαρχίας στην περιοχή. Ούτε λόγος φυσικά για τους λαούς των Βαλκανίων που ίσως χρειαστεί να ξαναπληρώσουν με αίμα τους ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστών!!!
Τα αποτελέσματα της συνάντησης
Η ίδια η Μέρκελ είχε φροντίσει από μέρες πριν από τη συνάντηση να χαμηλώσει τις προσδοκίες γι’ αυτήν. Ο τόνος δίνονταν στην ανάγκη να βρεθούν όλοι μαζί –τα ενδιαφερόμενα μέρη- και να συζητήσουν. Επίσης δήλωσε χαρακτηριστικά πως σ΄ αυτήν τη συνάντηση το θέμα δεν είναι η «ενταξιακή πορεία» των μη ενταγμένων στην ΕΕ χωρών των δυτικών Βαλκανίων.
Παρ’ όλα αυτά, ήταν φανερό πως η ιδιαίτερη συνάντηση με τους πρωθυπουργούς της Βόρειας Μακεδονίας και της Αλβανίας είχε στόχο να εκφράσει τη στήριξη της γερμανικής καγκελαρίας στην «ευρωπαϊκή πορεία» των δύο χωρών και να τους ζητήσει να κάνουν «υπομονή». Η Γερμανία είχε κάθε λόγο να στηρίξει τον Ζάεφ, αφού η ίδια συνέβαλε στην επίτευξη της Συμφωνίας των Πρεσπών έστω και σαν «δεύτερος τη τάξει» -μετά τις ΗΠΑ- ιμπεριαλιστής. Του πρόσφερε στήριξη τόσο λόγω του επικείμενου δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών στη Βόρεια Μακεδονία όσο και κυρίως για να υπάρξει πίεση στην κατεύθυνση υποστήριξης της ενταξιακής πορείας της γειτονικής μας χώρας.
Στο άλλο, το κύριο μέτωπο της συνάντησης, των σχέσεων Σερβίας-Κοσόβου, τα προβλήματα ήταν από την αρχή πολλά. Ο Βούτσιτς προσήλθε στη συνάντηση ερχόμενος από το Πεκίνο όπου συμμετείχε στη σύνοδο του «Μια Ζώνη-Ένας Δρόμος» και συναντήθηκε με τους ηγέτες της Κίνας και της Ρωσίας, δήλωσε πως ο Πούτιν τον στηρίζει πλήρως στο θέμα του Κοσόβου και δεν θα επιτρέψει σε κανέναν να βλάψει τη Σερβία! Επίσης δήλωσε πως δεν μπορεί να υπάρξει κανένας διάλογος εάν δεν αρθούν οι δασμοί που έχει επιβάλει η ηγεσία του Κοσόβου στα σερβικά προϊόντα.
Από την άλλη πλευρά ο –θεωρούμενος «πραγματιστής»- πρόεδρος του Κοσόβου Χασίμ Θάτσι προσήλθε δηλώνοντας πως θα ζητήσει από τους Μέρκελ-Μακρόν να πείσουν τον Βούτσιτς να αναγνωρίσει το Κόσοβο, διαφορετικά η συνάντηση θα είναι άχρηστη. Ενώ πρόσθεσε με νόημα πως ο ίδιος βασίζεται στις ΗΠΑ για τον τερματισμό της διαμάχης, επισημαίνοντας την αδυναμία των ευρωπαϊκών χωρών να πάρουν κοινή θέση για το θέμα αυτό! Το άλλο πολιτικό κέντρο στο Κόσοβο, ο πρωθυπουργός Ραμούς Χαραντινά, απέκλεισε το ενδεχόμενο να ανασταλούν οι δασμοί που έχουν επιβληθεί στα σερβικά προϊόντα «είτε στο Βερολίνο είτε σε οποιαδήποτε άλλη σύνοδο»!
Συμφωνία για επανέναρξη του διαλόγου Σερβίας–Κοσόβου, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν υπήρξε. Με τις δηλώσεις τους στο τέλος της Συνόδου ο Μακρόν επέμεινε στην ανάγκη επανέναρξης του διαλόγου Βελιγραδίου–Πρίστινα χωρίς οι ίδιοι (Γαλλία–Γερμανία) να υποδεικνύουν λύσεις. Ενώ η Μέρκελ έδωσε έμφαση στην ευρωπαϊκή προοπτική των δυτικών Βαλκανίων και τόνισε ότι η σταθερότητα της περιοχής είναι προς το συμφέρον ολόκληρης της Ευρώπης. Όμως φαίνεται πως η «ισορροπημένη στάση» που κράτησαν Μέρκελ και Μακρόν στη συνάντηση αυτή (δήλωση Βούτσιτς) και η πίεση (φανερή και υπόγεια) που άσκησαν στις δύο πλευρές έδωσε τη δυνατότητα για ένα νέο ραντεβού την 1η Ιουλίου στο Παρίσι, σε μια συνάντηση λιγότερο διευρυμένη και περισσότερο επικεντρωμένη στο ζήτημα Σερβίας-Κοσόβου.
Με άλλα λόγια, οι δύο ευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις προσπαθούν, μέσα από αμοιβαίους συμβιβασμούς, να ανιχνεύσουν κοινά βήματα προώθησης των ιμπεριαλιστικών τους συμφερόντων στα Βαλκάνια, με στόχο να ανταποκριθούν στον ανταγωνισμό τους με τις ΗΠΑ, τη Ρωσία αλλά και την Κίνα, αλλά και χωρίς να μπορούν να διαγράψουν τις αντιθέσεις και τις διαφοροποιήσεις τους, που ανά πάσα στιγμή μπορούν να εκδηλωθούν και να τις βραχυκυκλώσουν.
