Αν εξαιρέσουμε μερικές ρωσοτουρκικές διπλωματικές αντεγκλήσεις, όλες οι ειδήσεις που αφορούν τη Συρία για πάνω από μία εβδομάδα περιστρέφονται σχεδόν αποκλειστικά γύρω από το μαρτυρικό Χαλέπι που μετρά εκατοντάδες χιλιάδες εγκλωβισμένους, δεκάδες χιλιάδες εκτοπισμένους και φυσικά αρκετούς νεκρούς και τραυματισμένους από τις μάχες που συνεχίζονται. Όχι μόνο διότι ο έλεγχος της σημαντικότερης μετά τη Δαμασκό πόλης της Συρίας, που αποτελεί ταυτόχρονα και μια από τις στρατηγικές πόλεις/περιοχές της χώρας, δίνει ένα σοβαρό πλεονέκτημα στο γενικότερο συσχετισμό δυνάμεων επί του συριακού εδάφους και για την επικράτηση του ενός ή του άλλου. Οπότε έχει αντικειμενική σημασία η παρουσίαση των ειδήσεων που το αφορούν. Αλλά και γιατί η «Δύση» προσπαθεί μέσω της μονομερούς προβολής του δράματος των αμάχων στο Χαλέπι να πιέσει τη Ρωσία. Αλλιώς ειπωμένο, η τραγωδία για τον πληθυσμό του Χαλεπιού δεν έχει καμία σχέση με τα κροκοδείλια δάκρυα των δυτικών ιμπεριαλιστών και των ενεργούμενών τους στην περιοχή. Αυτά -τα ψεύτικα δάκρυα- αφορούν τον εκνευρισμό τους από το γεγονός ότι η κυβέρνηση Άσαντ, βοηθούμενη από τις σιιτικές ιρανικές δυνάμεις και με την καθοριστική συμβολή των μαχητικών αεροσκαφών του αντίπαλου -στη Δύση- ιμπεριαλισμού (του ρωσικού), έχει καταφέρει, τις στιγμές που γράφονται αυτές οι γραμμές, να ελέγχει πάνω από το 70% του ανατολικού Χαλεπιού, που μέχρι πρότινος βρισκόταν στα χέρια των αντικαθεστωτικών δυνάμεων.
Ρωσοτουρκικές διπλωματικές κόντρες
Πηγαίνοντας πιο πίσω, στα τέλη Νοεμβρίου, ο Ερντογάν σε ομιλία του στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με την εφημερίδα Hurriyet, ανέφερε ότι η Άγκυρα δεν επιθυμεί να καταλάβει συριακά εδάφη, αλλά να εξασφαλίσει ότι θα καταλήξουν «στους πραγματικούς ιδιοκτήτες τους». Επίσης ξεστόμισε το εξής εκπληκτικό: «Μπήκαμε στη Συρία για να βάλουμε τέλος στην κυριαρχία του τυράννου Άσαντ, για κανέναν άλλο λόγο»!
Η ρώσικη διπλωματία εκδήλωσε την έκπληξή της και τη δυσαρέσκειά της με τις δηλώσεις του Ερντογάν, για τις οποίες σημείωσε επιπλέον ότι αντιφάσκουν με προηγούμενες δηλώσεις του για τους λόγους της εισβολής του τούρκικου στρατού στη βόρεια Συρία. Τότε η Τουρκία είχε επικαλεστεί την προστασία των μεθοριακών πληθυσμών της από τις ρουκέτες του Ισλαμικού Κράτους καθώς και την αποτροπή της δημιουργίας αυτόνομης κουρδικής οντότητας στη βόρεια Συρία.
Ουσιαστικά η Άγκυρα διατύπωσε έτσι όλους τους πραγματικούς λόγους (εξαιρώντας φυσικά αυτά περί του Ισλαμικού Κράτους) για τους οποίους εισέβαλε στη Συρία και επιπλέον οριοθέτησε ξανά την αντίθεσή της με τη ρώσικη πολιτική στην περιοχή.
Ταυτόχρονα, μεταξύ της Τουρκίας και της Ρωσίας (και των δυνάμεων του Άσαντ) άνοιξε και ένα δεύτερο διπλωματικό μέτωπο που αφορούσε το θάνατο τεσσάρων τούρκων στρατιωτών στη Βόρεια Συρία. Ο ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε κατηγορηματικά πως ούτε οι ρωσικές ούτε οι συριακές ένοπλες δυνάμεις ήταν υπεύθυνες γι’ αυτή την επίθεση. Ενώ μετά τη συνάντησή του με τον ομόλογό του, υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στην Αλάνια, και συνεχίζοντας τις διπλωματικές πιρουέτες, ανέφερε πως η Ρωσία είναι έτοιμη να συζητήσει με όλες τις πλευρές της σύγκρουσης στη Συρία.
Άσαντ και Ρωσία κερδίζουν έδαφος – οι Δυτικοί ζητούν «καθυστερήσεις»
Σε όλο αυτό το μεσοδιάστημα οι μάχες στο Χαλέπι ήταν φανερό πως έγερναν όλο και περισσότερο προς την πλευρά Άσαντ, ιρανικών πολιτοφυλακών και Ρωσίας. Μέρα τη μέρα, μετά τους πυκνούς βομβαρδισμούς από αέρα, ξηρά και θάλασσα, ακόμα μια συνοικία έπεφτε στα χέρια των κυβερνητικών δυνάμεων.
Η Γαλλία φανερά εκνευρισμένη από τις εξελίξεις, δηλώνει –στα τέλη Νοεμβρίου- πως συγκαλεί για τις 10 Δεκεμβρίου σύσκεψη με τις «ευρωπαϊκές, αραβικές χώρες και τις ΗΠΑ, που στηρίζουν μια πολιτική λύση στη Συρία και αρνούνται αυτή τη λογική του ολοκληρωτικού πολέμου». Ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Μαρκ Ερό συμπλήρωνε πως «ήρθε ο καιρός να ξυπνήσει η διεθνής κοινότητα γιατί μπροστά στα μάτια μας ξεδιπλώνεται μια τραγωδία».
Μιλώντας στη Διάσκεψη για τον Μεσογειακό Διάλογο στη Ρώμη, ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για το Συριακό, Στάφαν ντε Μιστούρα, δήλωνε πως η συριακή πόλη «δεν θα αντέξει τόσο πολύ», παίζοντας το ρόλο του «λαγού» όσον αφορά την επίσπευση των κινήσεων των δυτικών δυνάμεων.
Από την πλευρά του, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωνε ότι η Μόσχα είναι έτοιμη για συνομιλίες με τις ΗΠΑ για πλήρη απόσυρση των αντικαθεστωτικών δυνάμεων από το ανατολικό Χαλέπι, σαν απαραίτητο όρο για τον τερματισμό των βομβαρδισμών. Όμως η άμεση απάντηση των ανταρτών ήταν ότι δεν πρόκειται να παραδοθούν. Ταυτόχρονα η Μόσχα κατήγγειλε πως το ζήτημα της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία γίνεται όλο και πιο πολιτικοποιημένο, προσθέτοντας ότι το μεγαλύτερο μέρος της βοήθειας από τον ΟΗΕ πηγαίνει σε περιοχές που ελέγχονται από τους αντικαθεστωτικούς. Όπως ανέφερε η Μαρία Ζαχάροβα, εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, μόλις το 1% της βοήθειας του ΟΗΕ έχει προορισμό την πόλη Ντέιρ Αλ Ζορ, όπου τουλάχιστον 200.000 άνθρωποι έχουν εγκλωβιστεί από τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτους κι έχουν ανάγκη από προμήθειες.
Με τις πιθανότητες η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της Συρίας να περάσει υπό τον ολοκληρωτικό έλεγχο του Άσαντ και της Ρωσίας, η Δύση εμφανιζόταν ολοένα και πιο ανήσυχη. Η Γαλλία με τη στήριξη ΗΠΑ και Βρετανίας προώθησε ψήφισμα στον ΟΗΕ για επιβολή επταήμερης κατάπαυσης του πυρός στο Χαλέπι. Η Ρωσία και η Κίνα μπλόκαραν με βέτο –η Ρωσία για έκτη και η Κίνα για πέμπτη φορά το τελευταίο διάστημα- το ψήφισμα.
Επίσης και από τη δική της πλευρά η κυβέρνηση της Συρίας απέρριψε κάθε εκεχειρία στο Χαλέπι εάν πρώτα οι νοτιοανατολικές συνοικίες της πόλης δεν εγκαταλειφθούν «από όλες τις τρομοκρατικές ομάδες της Αλ Κάιντα και του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA)», όπως ανέφερε σε σχετική ανακοίνωση του το συριακό υπουργείο Εξωτερικών.
Μετά και το «ναυάγιο» στον ΟΗΕ έχουν πυκνώσει εν τω μεταξύ τα φραστικά πυρά μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. «Μοιάζει με απόπειρα εξαγοράς χρόνου για τους αντάρτες, προκειμένου να κάνουν μια παύση και να αναπληρώσουν εφεδρείες» ανέφερε ο Λαβρόφ για το ψήφισμα που κατέθεσε η Δύση. Επίσης κατήγγειλε τις ΗΠΑ ότι ακύρωσαν προγραμματισμένη συνάντηση ρώσων και αμερικανών αξιωματούχων με αντικείμενο την κατάρτιση «οδικού χάρτη» απομάκρυνσης των αντικαθεστωτικών από το Χαλέπι, ώστε αμέσως μετά να ανοίξει η συζήτηση για την εκεχειρία. Από την πλευρά του, ο αμερικανός ΥΠΕΞ δήλωσε πως δεν αρνείται τίποτε, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο συνάντησής του με το ρώσο ομόλογό του στο περιθώριο της συνόδου του ΟΑΣΕ. Οι επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας φαίνεται να κινούνται πάνω σε μια θολή γραμμή μεταξύ αποδοχής της κατάληψης του Χαλεπιού από τον Άσαντ και μιας απέλπιδας προσπάθειας να την αποτρέψουν. Και γι’ αυτό δεν πρέπει να φταίει η αλλαγή στο Λευκό Οίκο αλλά μάλλον τα δεδομένα που έχει δημιουργήσει ο ρώσικος ιμπεριαλισμός στο έδαφος της Συρίας γενικά και στο Χαλέπι ειδικότερα.
Επίσης η ρώσικη ηγεσία, μέσω του εκπροσώπου του προέδρου Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ, αφού εξέφρασε τη λύπη της στην «κάτι παραπάνω από χλιαρή» -όπως τη χαρακτήρισε- αντίδραση της «διεθνούς κοινότητας» στο βομβαρδισμό του ρωσικού νοσοκομείου εκστρατείας στο Χαλέπι, σήκωσε τους τόνους κατονομάζοντας ως υπεύθυνους τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες και κατηγορώντας τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και τη Βρετανία πως «έχουν βάψει τα χέρια τους με αίμα Ρώσων». Στην ίδια ανακοίνωση αφήνεται να εννοηθεί πως η άποψη του Κρεμλίνου είναι πως οι Δυτικοί έδωσαν στους αντικαθεστωτικούς τις συντεταγμένες του νοσοκομείου.
Ξαναγυρίζοντας στο ζήτημα του Χαλεπιού, βρισκόμαστε, εκτός απροόπτου μπροστά σε μια νίκη των δυνάμεων της Ρωσίας και του Άσαντ που θα επηρεάσει σημαντικά τις αποφάσεις και τις κινήσεις όλων των ιμπεριαλιστών και των περιφερειακών δυνάμεων το επόμενο διάστημα.
Τ.Σ.
