Στις 20 του Σεπτέμβρη του 1994, ο τότε ηγέτης Γκαιντάρ Αλίεφ, (πρώην ηγετικό στέλεχος του ΚΚΣΕ που μεταλλάχθηκε σε εθνικιστή δικτάτορα) συναντήθηκε με τους διευθύνοντες συμβούλους της Διεθνούς Εταιρίας Εκμετάλλευσης του Αζερμπαϊτζάν μιας πολυεθνικής κοινοπραξίας στην οποία συμμετείχαν δώδεκα πετρελαϊκές εταιρίες για να υπογράψουν το λεγόμενο συμβόλαιο του αιώνα. Για πρώτη φορά, μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση η οποία έδιωξε τους ξένους ιδιοκτήτες του πετρελαίου από το Μπακού, δυτικές εταιρίες επέστρεφαν θριαμβευτικά στα παλιά πλούσια λημέρια. Επικεφαλής η αμερικάνικη Αμόκο και η Μπρίτις Πετρόλεουμ (BP) που στην συνέχεια συνενώθηκαν σε ένα πολυεθνικό κολοσσό. Αγόρασαν κοψοχρονιά τα δικαιώματα στα παλιά και καινούρια κοιτάσματα και έτοιμες εγκαταστάσεις τις οποίες οι σοβιετικοί εργάτες, τεχνικοί και επιστήμονες είχαν σχεδιάσει και κτίσει δουλεύοντας σκληρά για δεκαετίες.
Από τότε τα δυτικά ΜΜΕ έπαψαν να μιλούν για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων και οι διεθνείς στατιστικές υπηρεσίες και οικονομικοί οργανισμοί αγάπησαν το Αζερμπαϊτζάν επειδή – κατ’ αυτούς – απογειώθηκε οικονομικά, αύξησε ιλιγγιωδώς το ΑΕΠ και καταπολέμησε την φτώχεια. Στην πραγματικότητα δεν έγιναν ακριβώς έτσι τα πράγματα. Την μερίδα του λέοντος την άρπαξαν (και συνεχίζουν να το κάνουν) οι πολυεθνικές και η καθεστωτική κλίκα με επικεφαλής τους Αλίεφ (πατέρας και ύστερα ο γιος), οι ανισότητες έγιναν απίστευτες και μόνο ψίχουλα μοιράστηκαν στον πληθυσμό που συνεχίζει, το μεγαλύτερο τμήμα του, να ζει στα όρια της φτώχειας ή κάτω από αυτά. Στο Αζερμπαϊτζάν η καταπίεση, οι πολιτικές διώξεις και η εκλογική νοθεία όχι μόνο δεν σταμάτησαν αλλά ασκούνται συστηματικά. Η οικογένεια Αλίεφ έχει μετατραπεί σε κανονική δυναστεία. Τα συνδικαλιστικά δικαιώματα των εργατών έχουν καταργηθεί πλήρως και τα επίσημα συνδικάτα είναι παραρτήματα του καθεστώτος. Η διαφθορά είναι παροιμιώδης και αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο του δικτατορικού καθεστώτος σε όλα τα επίπεδα.
Οι Αλίεφ καθιέρωσαν την 20 του Σεπτέμβρη ημέρα κρατικής γιορτής, ονομάζοντας την παραπλανητικά, ημέρα των εργατών πετρελαίου! Εργάτες που μπορεί τώρα να είναι προσωρινά αφοπλισμένοι ιδεολογικά και πολιτικά και να δουλεύουν με σκυμμένο το κεφάλι αλλά έχουν μια υπέρ-εκατονταετή ιστορία ταξικών αγώνων για τα δικαιώματα τους και την κοινωνική απελευθέρωση. Το 1903 η μεγάλη εργατική απεργία που απλώθηκε σε πολλές περιοχές της ρώσικης αυτοκρατορίας ξεκίνησε από τους εργάτες πετρελαίου του Μπακού. Από τους πρωταγωνιστές εκείνης της ιστορικής ταξικής μάχης ήταν ένας παράνομος μπολσεβίκος με το ψευδώνυμο Κόμπα. Είχε έρθει στο Μπακού αφού δραπέτευσε από ένα στρατόπεδο της Σιβηρίας ενώ λίγο πιο πριν, το 1901, στο Μπατούμι είχε ηγηθεί μιας ανάλογης απεργίας εργατών πετρελαίου ενάντια στους Ρότσιλντ και την τσαρική αστυνομία.
(*ένα κείμενο λίγο πρόχειρο με αφορμή την διήμερη επίσκεψη του Σαμαρά στα πλαίσια της στενής σχέσης που έχει αναπτυχθεί μετά την απόφαση να περάσει ο αγωγός ΤΑΠ από την Ελλάδα και τα παζάρια για πούλημα της ΔΕΣΦΑ στην αζέρικη Σοκάρ)
π.
