(ήτοι, η ηθική εικόνα μιας χώρας)
του Fausto Arruda*
Δεν θα μπορούσε να υπάρξει καλύτερο αποτέλεσμα από την ταπεινωτική σφαλιάρα που έφαγε από τη Γερμανία η εθνική ομάδα της Βραζιλίας, που να εκφράζει με πιο ξεκάθαρο τρόπο το φιάσκο του σχεδίου του κυβερνώντος κόμματος Εργατικού Κόμματος (PT) να χρησιμοποιήσει το Μουντιάλ ώστε να αποβλακώσει το λαό με πατριωτικές κορώνες τις παραμονές των εκλογών. Πέρα από το επαίσχυντο αποτέλεσμα ενός ποδοσφαιρικού αγώνα, πρόκειται για την ηθική εικόνα μιας χώρας, για το πραγματικό πρόσωπο του αστικό-τσιφλικάδικου κράτους στην υπηρεσία του ιμπεριαλισμού, και της οπορτουνιστικής, αντιλαϊκής και κομπραδόρικης διαχείρισής του. Η ακριβής εικόνα αυτού του αποτελέσματος αντιστοιχεί στη σάπια ουσία αυτού του καθεστώτος.
Εκείνο που πράγματι συνέβη ήταν η σφαγή και η εξαχρείωση μιας ημιφεουδαρχικής χώρας από μια ιμπεριαλιστική χώρα. Και ακόμη χειρότερα, με «αθλητική» κάλυψη, διότι δεν επρόκειτο για πόλεμο αλλά για μια διαμάχη σε αθλητικά πλαίσια. Και είναι σημαδιακό το γεγονός ότι κάτι τέτοιο συνέβη ακριβώς στο πλαίσιο του «Μουντιάλ-Ορόσημου» που διεξαγόταν στη «χώρα του ποδοσφαίρου». Και οι γερμανοί ποδοσφαιριστές είχαν επιπλέον την ευχέρεια να παριστάνουν τους πολιτισμένους, τους μεγαλοπρεπείς και ευσεβείς με τη νίκη τους, να δείξουν κατανόηση, συμπάθεια, ταπεινοφροσύνη, καλοσύνη και ούτω καθεξής.
Όσο γι’ αυτή καθαυτή την ποδοσφαιρική αναμέτρηση, δεν είναι κανένα στρατηγικό απόρρητο το ότι η Γερμανία είχε προετοιμάσει με αντικειμενικότητα την ομάδα της τα τελευταία έξι χρόνια. Αυτό είναι απολύτως εφικτό για το ποδόσφαιρο και πολλά άλλα πράγματα σε μια ιμπεριαλιστική χώρα. Η Βραζιλία, καθ’ ότι είναι ημιφεουδαρχική χώρα, υποταγμένη στη λογική της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας σε όλους τους τομείς, δεν θα μπορούσε στην προκειμένη περίπτωση να πράξει με τον ίδιο τρόπο? δεν θα μπορούσε να κάνει το ίδιο όσο και αν το επιθυμούσαν οι παράγοντες του ποδοσφαίρου, από τη στιγμή που τα πάντα «ρυθμίζονται από τους νόμους της αγοράς», με πρώτους και καλύτερους το ίδιο το κράτος και τις κυβερνήσεις. Και η συγκεκριμένη «ρύθμιση από την αγορά» δεν είναι τίποτα άλλο από την ιμπεριαλιστική κυριαρχία …
Ενώ οι βασικοί παίκτες της εθνικής ομάδας της Γερμανίας αγωνίζονται σε ομίλους της ίδιας τους της χώρας, από τους 23 που αποτελούν το ρόστερ της Σελεσάο της Βραζιλίας, που κλήθηκαν να συμμετάσχουν σε αυτό το Μουντιάλ της FIFA, μόνον τέσσερις αγωνίζονται στη Βραζιλία. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει καν η δυνατότητα σοβαρής προετοιμασίας μιας εθνικής ομάδας, από τη στιγμή που τα σωματεία των δισεκατομμυριούχων της Ευρώπης, όπου παίζουν οι υπόλοιποι 20, δεν αποδέχονται την παραμονή των «ιδιοκτησιών» τους έξω για πολύ καιρό, καθώς – όπως είθισται – ο χρόνος είναι χρήμα… Οπότε, εκείνο που ονομάζεται προετοιμασία των εθνικών τους ομάδων, στην περίπτωση των τριτοκοσμικών χωρών, δεν είναι άλλο από μια σκηνοθεσία προκειμένου να αιτιολογηθούν υπερβολικές δαπάνες, εξ ου και όλος αυτός ο σιχαμερός εγκωμιασμός των «άσων» και όλη αυτή η σαβούρα και λοβιτούρα που εξαναγκάζεται να υποστεί ο λαός μέσα στον βομβαρδισμό και την πραγματική πλύση εγκεφάλου που μεθοδεύουν τα μονοπώλια του Τύπου, που συχνά είναι συνεταιράκια και ενίοτε ιδιοκτήτες ενός επιχειρηματικού κλάδου που τη σήμερον ημέρα έχει γίνει από τους πλέον προσοδοφόρους και επικερδείς.
Τα συνθήματα «είμαστε η πατρίδα των ποδοσφαιριστών» και «όλοι είμαστε ένας» αποδείχθηκαν τελικώς να είναι η «εθνική ντροπή των ποδοσφαιριστών», και εξέθεσαν με τον πιο ωμό και γελοίο τρόπο ως εθνικό φιάσκο όλο αυτό το «θέαμα» του Εργατικού Κόμματος και του PcdoB (του «κομμουνιστικού» κόμματος της Βραζιλίας), που αποκαλείται «Μουντιάλ-Ορόσημο».
Μετά το βροντερό γιουχάισμα και τις βρισιές που εξαπολύθηκαν ενάντια στη σημερινή διαχειρίστρια της παλιάς κρατικής μηχανής και τους υψηλόβαθμους παράγοντες της FIFA κατά τη διάρκεια του ματς έναρξης του Μουντιάλ, ο κύριος Λουΐς Ινάσιο Λούλα, που αρέσκεται να επιδίδεται σε ποδοσφαιρικές συγκρίσεις προκειμένου να εξηγήσει και να εκθέσει τις πολιτικές του σκέψεις ή τις οπορτουνιστικές του κωλοτούμπες, έβγαλε λογύδριο λέγοντας ότι στο γήπεδο «δεν υπήρχε κανείς με φάτσα φτωχού» εκτός από την κυρία Ρουσέφ. Αγνόησε σκοπίμως τις χιλιάδες εργαζόμενους που απασχολούνταν στην υποδομή, τα γκαρσόνια των πολυτελών θεωρείων, τους υπαλλήλους καθαριότητας και ασφαλείας, χωρίς τους οποίους δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί το «θέαμα».
Η ταπεινωτική ήττα με 7-1 που υπέστη η Σελεσάο από την εθνική ομάδα της Γερμανίας, όπως και ο αξιοθρήνητος αποχαιρετισμός της μετά το 3-0 που επέβαλε η εθνική ομάδα της Ολλανδίας, ανέδειξαν επίσης το γεγονός ότι, μπροστά σε ήττες σε αθλητικές διοργανώσεις, η στάση των Βραζιλιάνων διαφέρει ανάλογα με την τάξη στην οποία ανήκουν. Η πλειονότητα των παριστάμενων στο Μινειράο στον μοιραίο αγώνα κατά της εθνικής της Γερμανίας, τα πλουσιόπαιδα, δηλαδή οι χαρακτηριστικοί οπαδοί που εξέθρεψε και ενθάρρυνε η ίδια η διαχείριση του Εργατικού Κόμματος , την ώρα που η Βραζιλία έφαγε το πρώτο γκολ, αντί να ενθαρρύνουν την ομάδα, δεν έβγαλαν άχνα, δείλιασαν και εγκατέλειψαν την ομάδα στην τύχη της. Και όταν τα γκολ άρχισαν να πέφτουν σαν βροχή πάνω σε μια ήδη διαλυμένη ομάδα, τότε συμπεριφέρθηκαν σαν παιδαρέλια, άρχισαν να κραυγάζουν και να γιουχάρουν τους παίκτες, λες και αυτοί ήταν οι υπαίτιοι της καταστροφής. Να ποιος είναι ο φτηνός πατριωτισμός που πλασάρουν τα μονοπώλια των μέσων επικοινωνίας και η ένοικος του Προεδρικού Μεγάρου…
Από την άλλη, το μεγαλύτερο μέρος των φτωχών λαϊκών ανθρώπων, που ούτε κατά διάνοια μπορούσαν να διανοηθούν το ενδεχόμενο να παρακολουθήσουν στο γήπεδο έστω και κάποιο μικρό ματς του Μουντιάλ στην ίδια τους τη χώρα, στεναχωρήθηκαν και ένιωσαν ντροπή για τη συντριβή της ομάδας, αναλογιζόμενοι ότι τα πάντα σε αυτή τη χώρα, όπως και η Σελεσάο, πάνε από το κακό στο χειρότερο. Και ότι μια ήττα σαν κι αυτήν, όσο ταπεινωτική και αν φαίνεται, απέχει πολύ από το να χαρακτηρισθεί τραγωδία που να συγκρίνεται με τον δικό τους Γολγοθά στις ουρές στα νοσοκομεία, όταν έρχονται αντιμέτωποι με τα χάλια της παιδείας, τον καθημερινό αυταρχισμό των κρατικών αρχών, την ξεδιάντροπη διαφθορά, τη βίαιη αντιμετώπιση από την αστυνομία κάθε φορά που διεκδικούν τα δικαιώματά τους, που τους αφαιρούνται ή που καταπατούνται. Σε τελευταία ανάλυση, με όλα όσα οι εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές πέταξαν στα μούτρα της χώρας πριν από ένα χρόνο, με τη συνεπαγόμενη και συνεχιζόμενη άγρια καταστολή από μεριάς των πολιτικών απατεώνων που διαχειρίζονται τη χώρα.
Την αποτρόπαιη δίωξη και ποινικοποίηση του δικαιώματος ελεύθερης διαδήλωσης, με την οποία το σημερινό καθεστώς επισφράγισε τη δράση του την ημέρα του τελικού του Μουντιάλ όταν εξέδωσε 60 εντάλματα σύλληψης, προχώρησε στην απρόσκοπτη εισβολή σε χώρους κατοικίας και απήγαγε 28 νέους με τη χρήση κατασταλτικών μηχανισμών της πολιτικής αστυνομίας.
Οι εξηγήσεις που δόθηκαν για παρόμοια ήττα της Σελεσάο υπήρξαν, κατά το πλείστον, είτε οργισμένες και με συναισθηματική φόρτιση, απλώς με εκτόξευση ύβρεων, είτε αλλιώς, όταν φαίνονταν λίγο περισσότερο ορθολογικές, περιορίζονταν στα όρια (υπαρκτών) σφαλμάτων που αιτιολογούν μια κοινότυπη ποδοσφαιρική ήττα. Ποτέ όμως δεν ανέφεραν τον ποδοσφαιρικό πόλεμο που μαίνεται σε διεθνές επίπεδο. Οι αιτίες και οι λόγοι της ήττας υπερβαίνουν τα πλαίσια του ποδοσφαίρου, ξεπερνούν ακόμη και την ίδια τη μαφία των παραγόντων, τη διακίνηση εισιτηρίων εισόδου στα γήπεδα και την ύποπτη μπίζνα στην οποία έχει μετατραπεί το ποδόσφαιρο, για τον πρόσθετο λόγο ότι υπήρξαν εθνικές ομάδες χωρών βουτηγμένων στον ίδιο βάλτο με τη Βραζιλία οι οποίες δεν εμφάνισαν τόσο γελοίες και αξιοθρήνητες επιδόσεις. Η εξήγηση πρέπει να αναζητηθεί στην ηθική κρίση που μαστίζει τη χώρα, όπου βασιλεύει η ξεδιάντροπη αθλιότητα του δημόσιου βίου, όπου ο καθένας που εξεγείρεται ενάντια σε αυτή την τάξη πραγμάτων στιγματίζεται από το μονοπώλιο του Τύπου και τον μηχανισμό της Δικαιοσύνης σαν εγκληματίας ολκής και καταστέλλεται με δακρυγόνα, πλαστικές σφαίρες, φυλακίσεις και δολοφονίες.
Η ηθική αποσύνθεση, που εκφράζεται με τον σφετερισμό δημοσίων πόρων κατά παράβαση οιασδήποτε αρχής, μιας πρακτικής που ωθεί εδώ και καιρό τους πολιτικούς απατεώνες να ξεπουλούν την πατρίδα και να παραδίδουν τα πάντα στους ιμπεριαλιστές, κατατρώει την κοινωνία μέχρι το μεδούλι. Και δεν μιλάμε για την υποκριτική ηθικολογία που εκδηλώνουν τα μονοπώλια του Τύπου όταν οδύρονται «κατά της διαφθοράς» (στην οποία τα ίδια είναι βουτηγμένα), μιας και το καρκίνωμα αυτό δεν είναι το μεγαλύτερο κακό αλλά απλώς μια απόρροια, αλλά αναφερόμαστε στην αντεθνική και αντιλαϊκή πολιτική υποταγής στον ιμπεριαλισμό, που συνιστά το υπόβαθρο της γενικευμένης κατάρρευσης της χώρας. Η ταπεινωτική ήττα δεν έχει παρά συμβολικό χαρακτήρα, καθώς το ποδόσφαιρο στη χώρα μας έχει χρησιμοποιηθεί, με υπαιτιότητα των ίδιων των μονοπωλίων του Τύπου, σαν όχημα για την άμβλυνση της πολιτικής συνείδησης του λαού, σαν κάτι το εμβληματικό για ολόκληρο τον κόσμο.
Η πλειονότητα των παριστάμενων στο γήπεδο θα συνεχίζει να ρίχνει το φταίξιμο σε ποδοσφαιριστές, σε τεχνική ηγεσία και σε άλλους, που είναι απλώς όργανα. Θα εξακολουθήσουν να σκέφτονται με αυτό τον τρόπο για τον πρόσθετο λόγο ότι αυτή ακριβώς θα είναι η νοοτροπία των πολιτικά αδαών μεσαίων στρωμάτων μιας ημιαποικιακής και ημιφεουδαρχικής χώρας, μέχρις ότου να φουντώσει το επαναστατικό κίνημα του προλεταριάτου, όπως συνέβη κατ’ επανάληψη, και να τα συμπαρασύρει έστω και εν μέρει στον απελευθερωτικό αγώνα.
Το πάρτι και τα θρυλικά πλούτη της FIFA και των αιμοσταγών εκατομμυριούχων διασφαλίστηκαν χάρη στην πολεμική επιχείρηση που έστησε η διαχείριση Ρουσέφ, η οποία οργάνωσε – όπως κοκορεύτηκε την παραμονή της διεξαγωγής του τελικού του Μουντιάλ ο Γενικός Γραμματέας Ασφαλείας του Ρίο – «την μεγαλύτερη επιχείρηση ασφαλείας» όλης της ιστορίας της χώρας. Προκειμένου να εξασφαλίσει τα κέρδη της FIFA, ο διαχειριστικός μηχανισμός PT/PMDB/PCdoB… επιστράτευσε ένοπλες δυνάμεις, Εθνική Δύναμη Ασφαλείας, στρατιωτική και αστική αστυνομία, δημοτικούς αστυνομικούς, όλοι τους υπό την εποπτεία της CIA και του FBI εξασκούμενοι από την κακόφημη Blackwater (που σήμερα αποκαλείται Academi).
Χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι και ακτιβιστές σύρθηκαν σε δίκες από τις ημέρες του Ιουνίου και Ιουλίου 2013, έγιναν απόπειρες ενίσχυσης των αντιλαϊκών νόμων, που δεν εφαρμόστηκαν εξ ολοκλήρου μόνον χάρη στην αντίσταση των μαζών στους δρόμους και στον διεθνή αντίκτυπο των φασιστικών μέτρων της κυβέρνησης, υπήρξαν εισβολές σε σπίτια ακτιβιστών από κουκουλοφόρους αστυνομικούς, κατασχέσεις υπολογιστών, βιβλίων και προσωπικών αντικειμένων ακτιβιστών, ύπουλες δυσφημιστικές εκστρατείες των μονοπωλίων του Τύπου ενάντια στους «βανδάλους» και τους «ταραξίες», εφαρμόστηκαν τακτικές ναζιστικής έμπνευσης για πολιορκία ολόκληρων ζωνών σε πόλεις που φιλοξενούσαν τους αγώνες του Μουντιάλ και μεθοδεύθηκε η περικύκλωση ακτιβιστών ώστε να παρεμποδιστεί το δικαίωμα ελεύθερης διαδήλωσης. Όλα τα παραπάνω ήταν αναγκαία προκειμένου να διασφαλισθεί το «Μουντιάλ-Ορόσημο», μιας και όπως ήδη αναφέραμε τα πάντα ορίζονται από την αγορά και τα εισιτήρια εισόδου για το «θέαμα» είχαν ήδη πουληθεί.
Αφού έπεσε η αυλαία της οπερέτας της FIFA, με αίσθημα ανακούφισης η σημερινή διαχειρίστρια της παλιάς κρατικής μηχανής, η οποία μετά βίας συγκρατούσε το κύπελλο του Μουντιάλ, που της έκαψε τα χέρια μέχρι να το σπρώξει στα χέρια των ποδοσφαιριστών της Γερμανίας κάτω από ομοβροντία γιουχαϊσμάτων, υποχρεώθηκε να συγκαλέσει το υπουργικό της προσωπικό για να εξαγγείλει τη συμμόρφωση προς τα συμβόλαια παράδοσης της χώρας μας και τη μεταβίβαση των κερδών από το «Μουντιάλ-Ορόσημο» στη FIFA, αναγγέλλοντας ότι το υπερθέαμα της διοργάνωσης «στέφθηκε με επιτυχία».
Ακόμη και ψευδόμενοι, ακόμη και παριστάνοντας τον πεθαμένο ή τον χαζό, κανένας, μα κανένας από τους οπορτουνιστές της βάρδιας, ούτε αυτοί που επί του παρόντος καταλαμβάνουν τις θέσεις διαχείρισης της παλιάς κρατικής μηχανής, αλλά ούτε και όσοι οραματίζονται να τις καταλάβουν, δεν κατάφεραν να αξιοποιήσουν τη συγκεκριμένη διοργάνωση για να κερδίσουν πόντους και να δημαγωγήσουν. Το «Μουντιάλ-Ορόσημο» ήλθε και απήλθε δίχως να μπορέσει η «αρχηγός» του κράτους να αρθρώσει λέξη στα γήπεδα. Η αδόκιμη επίκληση, από πλευράς της, της κινεζικής λαϊκής παροιμίας ότι «η ήττα είναι η μητέρα όλων των μαχών» δεν ήταν τίποτα άλλο από ακόμη μια μπούρδα που εκστόμισε κάποια η οποία, παρ’ ότι ξεπουλημένη στις αντιδραστικές ιθύνουσες τάξεις, δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να επικαλείται τη λαϊκή σοφία και να προσφεύγει σε κάθε μέσο στο πλαίσιο μιας διεφθαρμένης προεκλογικής φάρσας, δηλώνοντας με υπεροψία ότι θα κερδίσει τις εκλογές. Ένα τέτοιο τερτίπι υπονοεί απλώς και μόνο την παραδοχή της ήττας, όχι με το 7-1, αλλά με το πολιτικό φιάσκο στο οποίο κατέληξε το «Μουντιάλ-Ορόσημο» που διοργάνωσε. Διότι ακόμη και σε περίπτωση που αναδειχθεί νικήτρια της εκλογικής φάρσας, αυτό θα οφείλεται μόνο στο φιάσκο που στοίχισε δισεκατομμύρια στα ταμεία του έθνους.
Η «παταγώδης» ήττα, για να χρησιμοποιήσουμε το επίθετο με το οποίο η κυρία Ρουσέφ χαρακτήρισε το αποτέλεσμα του αγώνα της Βραζιλίας με το Καμερούν, θέλοντας να αντικρούσει τις διαμαρτυρίες, δεν είναι παρά μία ακόμη ένδειξη της βαθιάς κρίσης που ροκανίζει τη χώρα, μιας κρίσης που συγκαλύπτεται συστηματικά από τους διαχειριστές της βάρδιας. Με τον τερματισμό του Μουντιάλ της FIFA θα ξεκινήσει το προεκλογικό τσίρκο με τον συρφετό των απατεώνων πολιτικών να τσακώνονται για τη διαχείριση της παλιάς κρατικής μηχανής. Όποιος και να είναι ο νικητής της εκλογικής κοροϊδίας, οι λαϊκές διαμαρτυρίες θα συνεχίσουν να εκδηλώνονται με περισσότερη πυγμή και πίστη στη δίκαιη υπόθεσή τους. Ζήτω η επανάσταση!
* Το άρθρο του Fausto Arruda δημοσιεύτηκε στην έκδοση Νο 134, του Ιουλίου 2014, της βραζιλιάνικης εφημερίδας “A Nova Democracia”. O καθηγητής Fausto Arruda είναι κοινωνιολόγος και μέλος της συντακτικής επιτροπής της εφημερίδας. Την μετάφραση από τα πορτογαλικά έκανε ο Παντελής Παπαδόπουλος για λογαριασμό της “Προλεταριακής Σημαίας”
