Άρθρο από την Προλεταριακή Σημαία (φύλλο 889)
Δημοσιεύθηκε το σχέδιο θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, που αποφάσισε το πολιτικό του συμβούλιο και τέθηκε σε διαβούλευση ενόψει της προγραμματικής Συνδιάσκεψης του Απριλίου.
Είναι φανερή η ανάγκη για το κόμμα αυτό να αποκτήσει ένα «σχέδιο» για να πολιτευτεί το επόμενο διάστημα και να προετοιμάσει τους όρους για την επάνοδό του στην κυβερνητική εξουσία. Πράγματα και τα δύο εξαιρετικά δύσκολα, καθώς η πρόσφατη διακυβέρνησή του από τη μία έχει σπείρει απογοήτευση και κρίση εμπιστοσύνης σε μεγάλα τμήματα του εργαζόμενου λαού και μεσαίων στρωμάτων, ενώ από την άλλη έδειξε ότι είναι δύσκολη η «οργανική» σύνδεση με το ντόπιο κεφάλαιο και η αποδοχή του στην αστική «κανονικότητα» της εναλλαγής στην διακυβέρνηση.
Η αντιδραστική πολιτική της ΝΔ και η ολομέτωπη επίθεση που κλιμακώνει δείχνει να καλύπτει απόλυτα τις «ανάγκες» ξένου και ντόπιου κεφαλαίου, καθώς και τις επιταγές των αμερικάνων και ευρωπαίων ιμπεριαλιστών και αυτό «σπρώχνει» την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να μετατοπίζεται σε όλο και πιο δεξιές κατευθύνσεις, έτσι ώστε να αποτελέσει έναν πραγματικό πολιτικό «πυλώνα» του συστήματος της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης και της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης.
Μέσα σε μία εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο, που χαρακτηρίζεται από την ολομέτωπη επίθεση του καπιταλιστικού–ιμπεριαλιστικού συστήματος στην εργατική τάξη και τους λαούς, τον επικίνδυνα κλιμακούμενο ανταγωνισμό των ιμπεριαλιστών, την οικονομική και κοινωνική κρίση που προκαλεί η πανδημία, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ καλείται να διαμορφώσει ένα πλαίσιο θέσεων πιο «ρεαλιστικών» για τις σημερινές απαιτήσεις της άρχουσας τάξης και των κυρίαρχων ιμπεριαλιστών. Ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να παραμείνει σε «φιλολαϊκή» τροχιά, υιοθετώντας όλο το παμπάλαιο πρόγραμμα της σοσιαλδημοκρατίας, το οποίο παρουσιάζει ως «νέο» και «πράσινο» (λόγω και της κλιματικής αλλαγής).
Αποδοχή του γενικότερου πλαισίου
Για τα κόμματα που φιλοδοξούν να είναι «πυλώνες» του συστήματος στη χώρα, βασική προϋπόθεση για την αποδοχή τους αποτελεί η αποδοχή, καλύτερα η υποταγή, στο γενικότερο πλαίσιο πολιτικής, οικονομικής και στρατιωτικής εξάρτησης της χώρας από τους ιμπεριαλιστές. Αυτό φρόντισε να το κάνει σαφές ο ΣΥΡΙΖΑ πολύ καιρό πριν αναλάβει την κυβερνητική διαχείριση και πολύ περισσότερο και στον ύψιστο βαθμό στη διάρκεια της διακυβέρνησής του. Σήμερα έρχεται στις «προγραμματικές θέσεις» του να δεσμευτεί με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο σε αυτή την κατεύθυνση. Έτσι λοιπόν ξεκαθαρίζει: «Το πολιτικό μας σπίτι είναι η ΕΕ και η Ελλάδα πρέπει να είναι η γέφυρα ανάμεσα σε αυτή και άλλες σημαντικές χώρες όπως η Κίνα, η Ρωσία και ο Αραβικός Κόσμος» (από τις θέσεις για την εξωτερική πολιτική) και επίσης «… με βασικό κριτήριο την προάσπιση των εθνικών συμφερόντων, ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντιμετωπίζει και την συμμετοχή της χώρας στο ΝΑΤΟ, αλλά και τη συζήτηση για την αναγκαιότητα κοινής Ευρωπαϊκής εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής στρατηγικά αυτόνομης από ΝΑΤΟ και ΗΠΑ» (από το ίδιο). Και επειδή από τέτοιες διατυπώσεις υπάρχει ο κίνδυνος να «παρεξηγηθεί» από τους αμερικάνους ιμπεριαλιστές για την επιδιωκόμενη «στρατηγική αυτονομία», δίνει τα διαπιστευτήριά του: «Η ανάπτυξη της συνεργασίας με τις ΗΠΑ αποτελεί σημαντικό στοιχείο της εξωτερικής πολιτικής που προωθήθηκε ενεργά κατά τα χρόνια της διακυβέρνησής μας στην βάση της αμοιβαιότητας και της σύγκλισης συμφερόντων». Βέβαια εκδηλώνει και τις αντιρρήσεις του σε μία πλήρη ευθυγράμμιση στις επιταγές των ΗΠΑ λέγοντας ότι: «Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντιτίθεται στην μετατροπή της Ελλάδας σε «προκεχωρημένο φυλάκιο» στην Μέση Ανατολή και απέναντι στην Ρωσία και την Κίνα με λογικές που ξεπερνούν στο Ευρωπαϊκό πλαίσιο και τις υποχρεώσεις της χώρας». Είναι φανερό ότι η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αρκείται στο ρόλο του «μεντεσέ» για την χώρα, όπως τον προσδιόρισε ο αμερικάνος πρεσβευτής Πάιατ, όπου πάνω της θα «κουμπώνουν» οι αμερικανονατοϊκές βάσεις σε όλη την επικράτεια και θα πρωταγωνιστεί σε «στρατηγικούς άξονες» με αντιδραστικά καθεστώτα, όπως του Ισραήλ και της Αιγύπτου, για την …προάσπιση των εθνικών συμφερόντων πάντα.
Δεν λείπει βέβαια από τις «προγραμματικές θέσεις» η «γκρίνια» προς την ΕΕ, τόσο στο ζήτημα της Τουρκίας και της επιβολής κυρώσεων σε βάρος της, όσο και στο ζήτημα της Βόρειας Μακεδονίας και την αδυναμία της να εξασφαλίσει την σύμφωνη γνώμη της Βουλγαρίας για την ένταξή της στην ΕΕ, καθώς ο «εθνικός στόχος» για την ένταξη της γείτονας χώρας στο ΝΑΤΟ επετεύχθη με την «εμβληματική Συμφωνία των Πρεσπών, το σημαντικότερο επίτευγμα της εξωτερικής πολιτικής» της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όπως οι ίδιοι λένε στις θέσεις τους.
Όλα τα παραπάνω επιγράφονται ως στοιχεία μίας «πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής» που αποτελεί βασική κατεύθυνση της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για τον ρόλο της χώρας στο παγκόσμιο γίγνεσθαι. Η προσπάθεια να καλυφτεί η υποταγή στην ιμπεριαλιστική εξάρτηση με πομφόλυγες περί «πολυδιάστατης» πολιτικής δεν είναι καινούρια , πρώτος διδάξας ο Α. Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ, ήδη από την δεκαετία του ’80 με τις γνωστές απολήξεις, τόσο ως προς την ΕΟΚ όσο και ως προς το ΝΑΤΟ και τις αμερικάνικες βάσεις. Στην σημερινή της εκδοχή, η «πολυδιάστατη» πολιτική που επιχείρησε ο ΣΥΡΙΖΑ την περίοδο της διακυβέρνησής του ήταν μία προσπάθειά του να «ελιχθεί» και να «εκμεταλλευτεί» τις αντιθέσεις ανάμεσα σε ΗΠΑ–ΕΕ, με τα γνωστά αποτελέσματα της πλήρους υποταγής, τόσο στο οικονομικό μνημόνιο όσο και στην ενίσχυση των δεσμών της πολιτικο-στρατιωτικής εξάρτησης. Τέλος, δεν είναι χωρίς σημασία να τονιστεί ότι από όλο το κείμενο των «προγραμματικών θέσεων» απουσιάζει, έστω και ως αναφορά, η προοπτική της Ανεξαρτησίας της χώρας. Πώς θα μπορούσε άλλωστε να υπάρχει διατυπωμένη μία τέτοια προοπτική, όταν ο χώρος αυτός την θεωρεί «εθνικό απομονωτισμό»;
Η κοινωνική συμφωνία για την πράσινη μετάβαση
Απέναντι στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο του συστήματος, τόσο παγκόσμια όσο και στην χώρα μας, που παράγει κρίσεις και κοινωνικές ανισότητες, η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντιπροτείνει την «κοινωνική συμφωνία για την πράσινη μετάβαση» και την περιγράφει ως εξής: «Η προοδευτική και ριζοσπαστική στροφή επιδιώκει τον οικολογικό και κοινωνικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας με δικαιοσύνη και ασφάλεια που θα δώσει ώθηση στην οικονομία, θα αναβαθμίσει την διεθνή θέση της χώρας, θα αυξήσει και θα μοιράσει δίκαια τον πλούτο, θα ενισχύσει την θέση των εργαζομένων και των μικρομεσαίων στρωμάτων της κοινωνίας». Θα μπορούσαμε κι εμείς να πούμε από την μεριά μας «εδώ ήρθαμε», αλλά δεν αρκεί. Καθώς σήμερα η ολομέτωπη επίθεση της κυβέρνησης της ΝΔ, του ξένου και ντόπιου κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστών, μαζί με τις επιπτώσεις της πανδημίας, δημιουργούν μία εφιαλτική πραγματικότητα για τον εργαζόμενο λαό. Και η απουσία συγκροτημένου εργατικού–λαϊκού κινήματος αντίστασης και διεκδίκησης δίνει την δυνατότητα σε τέτοιους είδους «σχέδια» και «μεταβάσεις» να επηρεάζουν, να αποπροσανατολίζουν, να δημιουργούν ελπίδες και αυταπάτες.
Η βασική αντίληψη που διαπερνάει το σύνολο των «προγραμματικών θέσεων» του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο ζήτημα της μετάβασης είναι ότι: «Αφετηρία του αναπτυξιακού υποδείγματός μας είναι η αρχή ότι η ανάπτυξη για να είναι αποτελεσματική και βιώσιμη πρέπει να είναι δίκαιη… δίκαιη κατανομή του παραγόμενου πλούτου μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου… η ανάπτυξη αφορά όλους και όλοι πρέπει να συμμετέχουν… η τόνωση της ζήτησης μέσω της αύξησης του εισοδήματος των εργαζόμενων αποτελεί βασικό αναπτυξιακό παράγοντα σε όφελος του μεγάλου όγκου των μικρομεσαίων επιχειρήσεων». Επιστροφή της παλιάς «καλής» σοσιαλδημοκρατίας που για όλους έχει και κάτι να προσφέρει και επιζητεί «κοινωνικές συμφωνίες» (κοινωνικό συμβόλαιο το λέγανε παλιότερα) ανάμεσα στις τάξεις, παραμερίζοντας τις ανταγωνιστικές αντιθέσεις τους με σκοπό το «κοινό καλό». Όμως ας ξεκαθαρίσουμε κάτι σημαντικό: Εάν επρόκειτο για θέσεις ενός «ανυποψίαστου» ρεφορμιστικού κόμματος θα μπορούσαμε να μιλάμε για σοβαρά λάθη και αυταπάτες, για μία αντίληψη που θεωρεί την «μετάβαση» σαν μία «ήρεμη βόλτα στο πάρκο». Τα πράγματα με τον ΣΥΡΙΖΑ και τους νέους συμμάχους του, της «Προοδευτικής Συμμαχίας» δεν είναι καθόλου έτσι, το αντίθετο. Υπάρχει πλέον η «γνώση του αντικειμένου», αλλά έχουν πάρει και θέση όταν απαιτήθηκε από τις δυνάμεις του συστήματος μέσα και έξω από την χώρα.
Έγιναν οργανικό κομμάτι της επίθεσης ενάντια στον εργαζόμενο λαό, ξεπούλησαν υποδομές στο ξένο και ντόπιο κεφάλαιο, έβαλαν υποθήκη τον πλούτο της χώρας. Και έρχονται σήμερα να μιλήσουν για «προοδευτική και ριζοσπαστική στροφή».
Η κατεύθυνση της λεγόμενης «δίκαιης ανάπτυξης» και του «θετικού κοινωνικού αθροίσματος», όπου όλες οι τάξεις και τα στρώματα της κοινωνίας είναι … ευχαριστημένα, δεν αποτελεί πλέον μία ξαναζεσταμένη σούπα για επιστροφή στην «χρυσή τριακονταετία» (1945-1975) της καπιταλιστικής οικονομίας, αλλά μία συνειδητή επιλογή ξεπεράσματος της σημερινής κρίσης του συστήματος με όρους ταξικού συμβιβασμού, που βαφτίζεται «προοδευτική και ριζοσπαστική στροφή». Ουσιαστικά πρόκειται για μία πρόταση σε μερίδες του ντόπιου κεφαλαίου και των μεσαίων στρωμάτων να αρνηθούν το «νεοφιλελεύθερο μοντέλο», καθώς μόνο έτσι θα έχουν μία «βιώσιμη ανάπτυξη» απαλλαγμένη από κρίσεις και υποβάθμιση της θέσης και του ρόλου τους. Ως «αντάλλαγμα» επιζητείται «η αύξηση του εισοδήματος των εργαζομένων», καθώς αυτή θα φέρει «όφελος στον μεγάλο όγκο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων», αλλά και στον «μικρό όγκο» του μεγάλου κεφαλαίου θα προσθέταμε εμείς.
Τα «δυνατά σημεία»
Εκεί που η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ θεωρεί ότι έχει «δυνατά σημεία» στην πολιτική της πρόταση είναι οι κατευθύνσεις για το «καθολικό κοινωνικό κράτος», καθώς και ο τομέας «των δικαιωμάτων και των ελευθεριών» και τα προβάλλει ως βασικά εργαλεία της «πράσινης μετάβασης», καθώς και ως στοιχεία του στρατηγικού του προσανατολισμού για «σοσιαλισμό και δημοκρατία». Είναι αλήθεια ότι κυρίως η πανδημία, τόσο σε διεθνές επίπεδο όσο και στη χώρα μας, ενίσχυσε τις φωνές για τον «αναντικατάστατο ρόλο» των κρατικών δομών και της ανάγκης επιστροφής του «κοινωνικού κράτους», που κατέστρεψε ο νεοφιλελευθερισμός. Ενώ η κλιμάκωση της αστυνομοκρατίας και της φασιστικοποίησης δίνει την δυνατότητα στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ να παρουσιάζεται ως υπερασπιστής των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, «από απόσταση» όμως. Βασική επιδίωξη η εκμετάλλευση της ευαισθησίας και της αγανάκτησης του λαού και ιδιαίτερα της νεολαίας.
Μπορούμε να πούμε όμως με αρκετή βεβαιότητα ότι και τα λεγόμενα «δυνατά σημεία» των θέσεων του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, πέρα από το γεγονός ότι κουβαλούν μέσα τους όλη την αντίληψη της παλιάς «καλής» σοσιαλδημοκρατίας για το «κοινωνικό κράτος», είναι ήδη στον αέρα από την σημερινή πραγματικότητα και τους βασικούς προσανατολισμούς του κόμματος αυτού. Η αποδοχή του γενικότερου πλαισίου της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης, σε συνδυασμό με την αποδοχή του καπιταλιστικού μονόδρομου, δεν αφήνουν περιθώρια παρά μόνο για ακόμη πιο δεξιές μετατοπίσεις σε βάρος των εργαζόμενων και της νεολαίας.
