Η κυβέρνηση σφυροκοπεί το δικαίωμα στην περίθαλψη, υλοποιώντας πλήρως τις μνημονιακές δεσμεύσεις απέναντι στα αφεντικά της (ΔΝΤ-ΕΕ), επιβάλει για λογαριασμό του ξένου ιδιαίτερα αλλά και ντόπιου κεφαλαίου ένα σύγχρονο εργασιακό και κοινωνικό μεσαίωνα.
Κομμάτι αυτής της βάρβαρης αντιλαϊκής πολιτικής και της ταξικής επίθεσης είναι και η επίθεση που έχει εξαπολύσει και κλιμακώνει στο μέτωπο της Υγείας. Ο βασικός στόχος της επίθεσης είναι η ολοκληρωτική κατεδάφιση και διάλυση όλων των παρεχόμενων υπηρεσιών περίθαλψης. Ένας στόχος που επιβάλλεται από τον σημερινό ταξικό συσχετισμό δύναμης και επιτρέπει στο κεφάλαιο να απαλλάσσει το αστικό κράτος από την «υποχρέωση» να παρέχει στο λαό δωρεάν περίθαλψη. Που απογυμνώνει την υγεία από κάθε έννοια κοινωνικού αγαθού προωθώντας γρήγορα και βίαια την πλήρη εμπορευματοποίησή της.
Έτσι διαμορφώνεται μια νέα εφιαλτική πραγματικότητα, βασικό στοιχείο της οποίας θα είναι ότι αρρώστια ή πάθηση για τα φτωχά λαϊκά στρώματα θα ισοδυναμεί με θάνατο. Γιατί η πρόσβαση στη περίθαλψη θα είναι πλέον απαγορευτική για το λαό, ακόμα και στις βασικές μονάδες υγείας και περίθαλψης που θα παραμείνουν στην ευθύνη του αστικού κράτους προσφέροντας ακριβοπληρωμένες υπηρεσίες. Πόσο μάλλον όταν ανοίγει η πόρτα της ακόμα μεγαλύτερης ιδιωτικοποίησης, ακόμα περισσότερων τομέων του σημερινού συστήματος υγείας, σε τέτοια έκταση και κλίμακα που να ανταποκρίνεται στο γενικότερο φόντο της ερημοποίησης της χώρας και της φτωχοποίησης του λαού.
Έτσι, μετά τη διάλυση και το κλείσιμο νοσοκομείων, το ξεχαρβάλωμα ασφαλιστικών ταμείων, την ανατροπή του… ΕΟΠΥΥ και την ίδρυση του …ΠΕΔΥ, την τρίμηνη κόντρα με τους γιατρούς, τις απολύσεις και διαθεσιμότητες κάθε είδους εργαζόμενου, την απουσία για πάνω από ένα μήνα πολυϊατρείων – συνταγογραφίας – πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τελικά ήρθε η ώρα των φαρμακείων!
Των φαρμακείων άλλα και του φαρμάκου για το λαό…
Όλα όσα προωθούνται εδώ και καιρό σχετικά με τα φάρμακα και τα φαρμακεία έχουν δυο στόχους: την υγεία-περίθαλψη του λαού και τη βιωσιμότητα του φαρμακείου (όπως το ξέραμε μέχρι τώρα). Η επιχείρηση διάλυσης– απορρύθμισης- ξεθεμελίωσης του τομέα του φαρμάκου έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό. Από τότε που …ανακάλυψαν το …πάρτι στην υγεία οι ίδιοι σπιτονοικοκύρηδες και καλεσμένοι), κάθε λίγο και λιγάκι προχωρούν σε νέα μέτρα – νέες ρυθμίσεις – νέες εξαγγελίες! Όλα και πάντα …προς όφελος του λαού!
Έτσι, όλοι οι υπουργοί υγείας κι όλα τα μνημόνια, μετά τις απολύσεις και τις διαθεσιμότητες, έχουν στο στόχαστρο το φάρμακο και τη διακίνησή του! Είναι πολλά τα λεφτά, «Άρη». Η εξωνοσοκομειακή «αγορά» του φαρμάκου, από τα 5 δις, πρέπει να φτάσει φέτος στα 2! Μέσα σε τρία χρόνια έχουν γίνει πολλές, ριζικές και τραγελαφικές αλλαγές (ρυθμίσεις τις λένε).
Το πολυνομοσχέδιο στις 30/3 έπρεπε να περάσει και πέρασε. Αποχαιρετήσαμε τη μορφή του παραδοσιακού Ελληνικού Φαρμακείου όπως την ξέραμε.
Το φαρμακείο είναι πια μόνο εμπορική επιχείρηση.
Γιατί να γίνει όμως αυτό σήμερα; Στην Ελλάδα, ο αριθμός των φαρμακείων και η γεωγραφική κατανομή τους είναι αξιοζήλευτη σε όλο το κόσμο. Η διευκόλυνση της πρόσβασης στο φάρμακο, η ενημέρωση, η πρόληψη είναι απαραίτητα τον 21ο αιώνα.
Η παρατήρηση – άποψη, λοιπόν, ότι τα 11.000 φαρμακεία είναι πολλά, είναι τόσο οξύμωρη όσο και παράλογη, αφού είναι σαφώς ιδιωτικές επιχειρήσεις που συνεισφέρουν στο ΑΕΠ της χώρας και το κράτος οφείλει να ρυθμίσει το πλαίσιο λειτουργίας τους με γνώμονα την προάσπιση της δημόσιας υγείας και την συνισταμένη της σχέσης κόστους- οφέλους (θα λέγαμε τώρα…). Με την απλή λογική, χιλιάδες –οικογενειακές, κατά βάση– επιχειρήσεις δεν αποτελούν καρτέλ στην οικονομία.
Κρατώντας σταθερή την τιμή παραγωγού (πολυεθνικές) και τη χονδρική τιμή διάθεσης (διανομή εταιρειών), κράτος- ΔΝΤ– Τρόικα επιβάλλουν έμμεση μείωση του κέρδους των φαρμακείων και καταργεί τη διατίμηση! Ενώ πολύ απλά, όπως έχει γίνει πολλές φορές, με μια υπουργική απόφαση -σε μια νύχτα- θα μπορούσαν να μειώσουν τις τιμές όσο ήθελαν. Το ζητούμενο, λοιπόν, δεν ήταν η μείωση των τιμών αλλά το νέο «δόγμα» «φαρμακείο = επιχείρηση» και «ασθενής = καταναλωτής».
Η πίεση των πολυεθνικών για ακόμα μεγαλύτερα κέρδη είναι μεγάλη και σταθερή. Όμως, τα ασφαλιστικά συστήματα όλων των χωρών, ακόμα και των πιο προηγμένων, αδυνατούν να αντεπεξέλθουν. Η ανάγκη για χαμηλότερο κόστος για τα ασφαλιστικά συστήματα από τη μία, και μεγιστοποίηση των κερδών από πλευράς των παραγωγών εταιριών από την άλλη, τέμνονται στο κανάλι διανομής του φαρμάκου, που το αποτελούν φαρμακαποθήκες και φαρμακεία. Όχι τυχαία, λοιπόν, σε μια τέτοια χρονική στιγμή και μέσα από την επίθεση που άνοιξε το ΔΝΤ και η Τρόικα στην Ελλάδα, η επίθεση του κεφαλαίου έγινε μετωπικά με τον κλάδο του φαρμάκου.
Η απελευθέρωση της τιμής μόνο στον τελικό κρίκο της αλυσίδας και η διαφορετική μεταχείριση των παραγωγών εξυπηρετεί σαφώς τα συμφέροντα των πολυεθνικών.
Τα ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ, μια κατηγορία φαρμάκων που αποτελεί σήμερα το 11,9% του κύκλου πωλήσεων φαρμάκου, και η τόση φασαρία για το κανάλι διάθεσής τους δείχνουν ότι αυτό που σαφώς επιχειρείται είναι η αναδιανομή του ελέγχου αυτών των σημείων που ονομάζουμε φαρμακεία.
Όλες οι παρεμβάσεις στην αγορά του φαρμάκου τα τελευταία τέσσερα χρόνια έγιναν στο όνομα της πάταξης της κακοδιαχείρισης, της εικονικής συνταγογράφησης, της υπερκοστολόγησης (απ’ όπου κι αν… προέρχονται). Πάντως, όχι στο όνομα της καλυτέρευσης της παροχής υγείας στο λαό ούτε των συνθηκών εργασίας αυτών που εργάζονται στις όποιες δομές υγείας. Και βέβαια ούτε κουβέντα για όσους έφταιξαν και τις αντιλαϊκές πολιτικές που έφτασαν τα πράγματα εκεί που έφτασαν!
Τα φαρμακεία ήταν πάντα ένας κρίκος στην αλυσίδα της υγείας με πολλές ιδιαιτερότητες. Ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι περισσότερες οικογενειακές, σκορπισμένες σε όλες τις γειτονιές και αργότερα σε όλα τα χωριά. Κλειστό επάγγελμα, με διάφορα προνόμια που σιγά-σιγά τα καταργούσαν –με σκοπό το κανάλι αυτό διανομής και παροχής υγείας να απευθύνεται σε όλο και πιο μεγάλα κομμάτια του λαού και της χώρας. Άνοιγμα του επαγγέλματος στη μεταπολίτευση, νέοι νόμοι και ρυθμίσεις -και περί συνεταιρισμών- επί ΠΑΣΟΚ, αλλαγές μικρές και μεγάλες κάθε φορά που άλλαζε κυβέρνηση και ιδιαίτερα αν ήθελε να περάσει επιπλέον μέτρα ενάντια στο δικαίωμα του λαού στην περίθαλψη και το φάρμακο. Έτσι φτάσαμε να υπάρχουν 10.000 φαρμακεία, με …αξιοζήλευτη διαστρωμάτωση. Ένα κανάλι διανομής φαρμάκων με πολλές πόρτες –που δεν έκλειναν ποτέ, με σταθερές τιμές σε όλη τη χώρα– κρατική διατίμηση και ποσοστά κέρδους, με σταθερή δουλειά και εισόδημα, μόνιμος πιστωτής του κράτους και των ασφαλιστικών ταμείων, από τους πιο… καλοπληρωτές στην αγορά ΑΛΛΑ ΚΑΙ μόνιμο κανάλι παροχής πρωτοβάθμιας υγείας και …ιατρικής συμβουλής (ό,τι και να γινόταν με νοσοκομεία και γιατρούς), κυματοθραύστης της επίθεσης των κυβερνήσεων στις παροχές υγείας και στο λαϊκό εισόδημα (δανεικά φάρμακα, βερεσέδες, αλλαγές στη συνταγογράφηση, πρώτες βοήθειες). Ήταν αυτό που ήθελαν όλες οι πολυεθνικές και οι ντόπιοι ατζέντηδές τους. Άνοιξαν και γιγάντωσαν την αγορά του φαρμάκου στην Ελλάδα αλλά και σε γειτονικές χώρες –όταν οι συνθήκες το χρειάζονταν και το …απαιτούσαν.
Με το ξέσπασμα της κρίσης, έπρεπε να μαζευτεί η κατάσταση! Το φάρμακο είχε ήδη γίνει εμπόρευμα και τα σημεία πώλησης πάρα πολλά. Η αγορά είναι συγκεκριμένη, οπότε χρειάζεται αναδιανομή! Τα φαρμακεία και οι φαρμακαποθήκες είναι πολλά και ο τζίρος τεράστιος για μια χώρα σαν την Ελλάδα. Η φαρμακευτική δαπάνη έπρεπε να πέσει χωρίς να πέσουν ανάλογα τα κέρδη των πολυεθνικών και των ντόπιων φαρμακοβιομηχάνων. Έτσι ήρθε ο νόμος Λοβέρδου: πιο εύκολο άνοιγμα νέων φαρμακείων, πληθυσμιακά κριτήρια που ευνοούσαν την ίδρυση φαρμακείου σε απομακρυσμένες και ακριτικές περιοχές αλλά και περιορισμοί στην πρόσβαση του λαού στο φάρμακο (λίστες). Ακριτικά νησιά και ορεινά χωριά είδαν επιτέλους φαρμακείο (έφτασαν τις 13.000) και πάρα πολλά κοινόχρηστα φάρμακα έπαψαν να γράφονται από τους γιατρούς. Μετά ήρθε ο ΕΟΠΥΥ, οι συγχωνεύσεις ασφαλιστικών Ταμείων, η ηλεκτρονική συνταγογράφηση κλπ. Οι ίδιοι που έδιναν αβέρτα υψηλές τιμές σε νέα και παλιότερα φάρμακα τις μείωσαν 40% σε μια νύχτα και άλλο τόσο…σε δυο χρόνια (μεσοσταθμικά, ΠΑΝΤΑ). Τα πρώτα «κανόνια», ειδικά σε εταιρείες φούσκες, έσκασαν με το «καλημέρα»! Εκατοντάδες εργαζόμενοι περιμένουν ακόμα να τους… απολύσουν και να τους αποζημιώσουν ( Λαυρεντιάδηδες κλπ).
Με 13.000 φαρμακεία και κρατική δαπάνη 4-5 δις ευρώ (συν άλλο 1 δις τουλάχιστον, από τα άλλα είδη που πουλούσαν τα φαρμακεία), με το 80% να βρίσκεται στις τσέπες των βιομηχάνων, φτάσαμε στο δεύτερο μνημόνιο. Η φαρμακευτική αγορά είχε πάψει προ πολλού να είναι ανθηρή και η πίτα μικραίνει απ όλες τις μεριές. Αναδιανομή εδώ και τώρα! Πρέπει να μείνουν 5-6-7.000 φαρμακεία και μόνο 10 φαρμακαποθήκες! Και όσο πιο λίγοι και …συγκεκριμένοι τα/τις έχουν, τόσο καλύτερα για το σύστημα και τις πολυεθνικές! Με τα αντιλαϊκά μέτρα, το χτύπημα της περίθαλψης αλλά και τη μηδενική ρευστότητα (αφού το κράτος είναι ο μεγαλύτερος «πελάτης» και δεν πληρώνει), τα φαρμακεία έφτασαν τα 11.000 και οι φαρμακαποθήκες τις 200 (πολλές απ’ αυτές μόνο στα χαρτιά). Η κρατική επιχορήγηση ΕΟΠΥΥ (ΠΕΔΥ) θα φτάσει τα 2 δις (2014) και η …βιωσιμότητα των φαρμακείων έχει ήδη χτυπήσει κόκκινο. Ήρθε λοιπόν η ώρα της κρίσης! Όποιος αντέξει άντεξε, και με την είσοδο των πολυεθνικών λιανικής πώλησης στο παιχνίδι, όποιος ζήσει έζησε! Το πολυνομοσχέδιο σήμανε την ώρα.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για το λαό;
Ας τα πάρουμε ένα- ένα.
1. Η αγορά των φαρμακείων δεν είναι μια φτηνή αγορά. Είναι όμως διατιμημένη (πάνω-κάτω), σταθερή και …σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο, στις μεγάλες πόλεις. Το κυριότερο, δεν είναι τραστ! Με την είσοδο των σ/μ, παιχνιδάδικων κλπ. ολιγοπωλίων στο παιχνίδι, και το παραδοσιακό ελληνικό φαρμακείο (με τα όποια καλά του)θα εξαφανιστεί.
2. Ήδη βιταμίνες και συμπληρώματά διατροφής θα αρχίσουν άμεσα να πουλιούνται παντού, χωρίς καμία συμβουλή άλλα και έλεγχο.
3. ΜΗ.ΣΥ.ΦΑ, ένα τεράστιο κεφάλαιο –όχι τόσο οικονομικά αλλά Υγείας. ΜΗ Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, Μη Υποχρεωτικά Συνταγογραφούμενα Φάρμακα, όπως κι αν τα ονοματίσουν, ένα είναι το βασικό: ΜΗ ΑΠΟΖΗΜΙΟΥΜΕΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ, δηλαδή φάρμακα που τα ασφαλιστικά ταμεία (πιθανά και οι ασφαλιστικές εταιρείες) δεν θα τα πληρώνουν στους ασφαλισμένους, ούτε καν …σαν προληπτικά. Και εδώ μιλάμε για απλά, κοινόχρηστα (όπως συνηθίζουν να τα λένε) φάρμακα άλλα δεν παύουν να είναι φάρμακα! Με παρενέργειες, συνέργειες, αντενδείξεις, υπερδοσολογίες κλπ. Και μόνο ότι το 28% των εισαγωγών στα νοσοκομεία των ΗΠΑ (όπου υπάρχει αυτή η απελευθέρωση –και μόνο εκεί) δείχνει τη σοβαρότητα.
Μια άλλη πλευρά είναι ότι τα περισσότερα απευθύνονται στην αυτοθεραπεία (από απλό πονοκέφαλο- συνάχι– βήχα- πυρετό) και θα έχει σαν αποτέλεσμα να μην πηγαίνει κανένας στο γιατρό (δημόσιο η ιδιώτη) για καμία απλή ή «απλή» πάθηση. Άλλο που δεν θέλουν όταν οι μονάδες υγείας είναι ήδη περιορισμένες και υποβαθμισμένες.
Επιπλέον, στην κατηγορία αυτή, κατά καιρούς προστίθενται όλα τα φάρμακα που τους έχει αφαιρεθεί το δικαίωμα να συνταγογραφούνται (κυρίως γιατί οι δικαιούχες φαρμ. εταιρείες δεν πλήρωσαν φόρους ή/και επιστροφή προς το κράτος). Χάος!
Τα φάρμακα (ΜΣΦ) αυτά, λοιπόν, υστέρα από πολυήμερες διαπραγματεύσεις, αποφασίστηκε να μείνουν 3 μήνες στα φαρμακεία κι αν δεν φτηνύνουν (χωρίς να πέσουν οι χονδρικές-εργοστασιακές τιμές), να ακολουθήσουν τη τύχη των βιταμινών και συμπληρωμάτων! Αυτό που με μια υπουργική απόφαση –σε μια νύχτα- μπορούσε να γίνει και να πέσουν οι τιμές, όσο κι όπως ήθελαν, το άφησαν στην… ελεύθερη αγορά (και καλά). Κυβέρνηση-ΔΝΤ και Τρόικα απέφυγαν το …φιάσκο με τα βρεφικά γάλατα (οι τιμές έπεσαν για 2 εβδομάδες και μετά ανέβηκαν στα προηγούμενα επίπεδα).
4. Εμπορευματοποίηση και επιχειρηματικότητα. Χωρίς να υπάρχει καμία αυταπάτη και ψεύτικη ελπίδα αν μέχρι τώρα η ελεγχομένη και διατιμημένη αγορά του φάρμακου το έκανε τόσο δυσπρόσιτο και ακριβό για το λαό (τα φάρμακα έπεσαν πάνω από 50% σε λιανικές τιμές αλλά η συμμετοχή των ασφαλισμένων σε ευρώ είναι σταθερή έως και πιο ακριβή), ας φανταστούμε τι έχει να γίνει.
5. Ιδιοκτησιακό. Είμαστε στον καπιταλισμό, καμία αντίρρηση. Με το να μπορεί να ανοίγει ο κάθε φαρμακοποιός 4-5 φαρμακεία, με το να μπορεί ο οποιοσδήποτε να είναι μέτοχος έως 99% σε όσα φαρμακεία θέλει (αρκεί να είναι φαρμακοποιός), με το να μπορεί να συστεγάζεται φαρμακείο με …οποιαδήποτε άλλο κατάστημα, με το να καταργούνται όλα τα τοπογραφικά κριτήρια (αποστάσεις) και με τα πληθυσμιακά κριτήρια να είναι στο παρά πέντε της κατάργησης, τι θα γίνει; Φαρμακεία σε σ/μ, σε παιχνιδάδικα, σε ιδιωτικά νοσοκομεία, σε διαγνωστικά κέντρα…. Ποιος θα βγει κερδισμένος; Ο ασφαλισμένος, ο λαός ή αυτοί που θα δημιουργήσουν αλυσίδες και ολιγοπώλια; Με την κατάργηση του απαραίτητου εμβαδού και των ρυθμίσεων ακόμα και για τις φαρμακαποθήκες, θα μπορεί μέχρι και κάθε φαρμακευτική εταιρεία να ιδρύει καθετοποιημένα φαρμακεία που θα πουλάνε ακόμα και μόνο τα δικά της φάρμακα, που όλο το κέρδος θα είναι μάλιστα δικό τους (εργοστασιακό- χονδρεμπορικό- λιανικό). Άρα ας φανταστούμε τι… εκπτώσεις θα μπορεί να δώσει στο κράτος (ΕΟΠΥΥ-ΠΕΔΥ) σπάζοντας τις συλλογικές συμβάσεις!
Μπροστά σε αυτή τη κατάσταση, πρέπει να έχουμε κάποια πράγματα καθαρά! Η επίθεση στα λαϊκά δικαιώματα και ειδικά στην υγεία είναι ολομέτωπη και ποικιλότροπη.
Οι φαρμακοποιοί και οι εργαζόμενοι στο φάρμακο είναι οι πρώτοι που θα αντιμετωπίσουν τα νέα μέτρα. Μπορεί να είναι ένας συντηρητικός κλάδος αλλά αυτό δε σημαίνει ότι αυτά που προβλέπονται δε θα γίνουν.
Για τη φαρμακευτική βιομηχανία, γιατροί και φαρμακοποιοί αποτελούν –απλά- μέρος του κόστους του προϊόντος (φάρμακο) που θέλουν να περιορίσουν στο 15%. Αυτό από μόνο του θα οδηγήσει σε κλείσιμο χιλιάδες φαρμακεία και σε μονοπωλιακές τιμές και …συμπεριφορές, ενάντια στους ασφαλισμένους. Ο λαός δεν έχει να κερδίσει ούτε λεπτό απ’ όλα αυτά που υπόσχονται. Και να πέσουν οι τιμές και το ποσοστό συμμετοχής παραμείνει 25% (που κι αυτό συζητιέται), το πραγματικό ποσοστό στο …ταμείο (φαρμακείου ή σ/μ) θα είναι 40% -50%-…78%, όπως και τώρα!
