“Τι είναι χειρότερο, η θεραπεία ή η αρρώστια;”(ερώτημα αμερικάνικης εφημερίδας). Η απάντηση που δίνεται από το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα αντανακλά όλα τα βάρβαρα χαρακτηριστικά που το διακρίνουν. Από τη νέα ευγονική του Τζόνσον στη Βρετανία μέχρι τον κυνισμό του Τραμπ -“η κλειστή οικονομία φέρνει περισσότερο θάνατο”- και από τη συνεχιζόμενη λειτουργία των εργοστασίων στη Βόρεια Ιταλία με τους εκατοντάδες καθημερινά νεκρούς μέχρι την καραντίνα στην Ελλάδα, κοινός τόπος όλων των απαντήσεων είναι η ανάγκη να κρατήσουν ζωντανό το σύστημα.
Το μείγμα της πολιτικής μπορεί να διαφέρει -εξαρτάται και από το “μέγεθος” κάθε χώρας- και σίγουρα υπάρχουν οπτικές που βλέπουν την κατάσταση είτε σαν δημιουργική καταστροφή, είτε σαν ευκαιρία μέτρων για τη δικτατορία του κεφαλαίου. Αλλά τόσο πριν την έλευση του κορωνοϊού όσο και σήμερα, το ζήτημα της υγείας για τους λαούς συνοψίζεται στο: επικίνδυνος ο ιός, θανατηφόρο τον κάνει ο καπιταλισμός. Τα εδάφη και τα έγκατα του συστήματος στο οποίο εξελίσσεται η υγειονομική κρίση, αναδεικνύουν την ταξικότητα της αντιμετώπισης ενός τοξικού ιού.
Η πανδημία δείχνει τη “γύμνια” των δημόσιων συστημάτων υγείας, ακόμη και ισχυρών ιμπεριαλιστικών χωρών. Η στρατηγική επίθεση του κεφαλαίου στα κοινωνικά δικαιώματα έχει αποδυναμώσει όλα τα συστήματα νοσηλείας-περίθαλψης-υγείας σε όλο τον κόσμο. Στο προηγούμενο φύλλο της Π.Σ. υπάρχει αναλυτική αναφορά στις πολιτικές αποδόμησης και συρρίκνωσης των συστημάτων υγείας, από τη Σουηδία μέχρι τις ΗΠΑ και από τη Γαλλία μέχρι τη Βρετανία. Η εξάπλωση του ιού και τα θανατηφόρα αποτελέσματά του προκύπτουν ακριβώς γιατί τα ιατρικά συστήματα πιάνουν τα όριά τους, καθώς αυτά τα όρια έχουν μικρύνει πάρα πολύ. Γι' αυτό και επιλέγεται ποιος θα βγει από τον αναπνευστήρα και ποιος θα σωθεί. Ακόμα και μέσα στην αιχμή της κρίσης εδώ στη χώρα μας, οι επιλογές είναι ο εθελοντισμός αντί για μόνιμες προσλήψεις και η παραχώρηση στο ιδιωτικό κεφάλαιο νέου πεδίου κερδοφορίας με τα πανάκριβα τεστ και τις συμβάσεις-σκάνδαλο για τη χρήση των ΜΕΘ των ιδιωτικών νοσοκομείων.
Η πανδημία φέρνει στην επιφάνεια από τα έγκατα του συστήματος την αναρχία στην οικονομική παραγωγή που απλώνεται σε όλα τα πεδία της κοινωνίας. Αυτή η αναρχία από τη μια αναδεικνύει την αδυναμία του να καλύψει ακόμα και τις στοιχειώδεις ανθρώπινες ανάγκες, οδηγώντας στην εξαθλίωση τους λαούς, παράγοντας που ευνοεί την εξάπλωση της ασθένειας. Από την άλλη, εκφράζει τις ελλείψεις του συλλογικού καπιταλιστή, του κράτους δηλαδή και την παράλυσή του να κάνει μια εκστρατεία αντιμετώπισης του ιού, όταν οι πολιτικές που υιοθετήθηκαν το έχουν κάνει όλο και μικρότερο/λιγότερο για τα κοινωνικά δικαιώματα και πολύ μεγαλύτερο/περισσότερο για την καταστολή και την τρομοκράτηση. Γι' αυτό και βλέπουμε τα μέτρα της καραντίνας και της φασιστικοποίησης.
Η πανδημία γίνεται ακόμη ένα πεδίο ανταγωνισμού ανάμεσα στις βασικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις αναφορικά με τη θεραπεία και το εμβόλιο. Ποιος θα το αποκτήσει; Όχι για να το προσφέρει στους λαούς, αλλά για κερδίσει πόντους στην ενδοϊμπεριαλιστική διαμάχη. Γι' αυτό υπήρχε και η προσπάθεια “κλοπής” του Τραμπ από τους Γερμανούς της φόρμουλας καταπολέμησης του ιού. Γι' αυτό και το “θάψιμο” άλλων προσπαθειών που γίνονται, καθώς αυτές ευνοούν ανταγωνιστές.
Στη βάση αυτών των δεδομένων “αντικοινωνικής συμπεριφοράς”, επιβάλλεται το κλείσιμο στο σπίτι και το κλείσιμο των συνόρων. Παράλληλα, εξελίσσεται και η επιχείρηση εξάπλωσης της “ατομικής ευθύνης”. Για να συγκαλυφθεί η κρατική ανευθυνότητα απέναντι στη ζωή των λαών, ανασύρεται για μια ακόμη φορά το χιλιοειπωμένο/γραμμένο επιχείρημα του ατομικού φταιξίματος. Όπως τα εργατικά “ατυχήματα” αποδίδονται σε “ανθρώπινα λάθη”, αντίστοιχα κι εδώ επιδιώκεται να φορτωθεί ο λαός την ευθύνη για ό,τι του συμβεί. Για να απαλλάσσεται το σύστημα από την απαίτηση διασφάλισης των όρων και προϋποθέσεων για επαγρύπνηση, πρόληψη και αντιμετώπιση της επιδημίας. Και φυσικά για να προβάλλεται και για να εξαπλώνεται το ιδεώδες του καπιταλισμού της ατομικής λύσης. Η κατεύθυνση, δηλαδή, να βλέπεις τον διπλανό σου είτε ως απειλή, ως εστία λοίμωξης, είτε ως ανταγωνιστή στην εξασφάλιση ειδών αυτοπροστασίας.
Αυτή η κατάσταση πραγμάτων εξηγεί και την αδυναμία των καθεστώτων να εμπνεύσουν και να κινητοποιήσουν τους λαούς. Οι “από κάτω” είναι τουλάχιστον δύσπιστοι για τις προθέσεις και τις πράξεις των “από πάνω”. Αυτή η ανεμπιστοσύνη στις καταπιεστικές κυβερνήσεις πρέπει να εξελιχθεί σε συνειδητή αποστοίχιση-χειραφέτηση από αυτές. Κόντρα στο ρεύμα της εθνικής ομοψυχίας και της κοινωνικής ειρήνης, κόντρα στην υποταγή σε ένα σύστημα-τέρας που δεν μπορεί να προστατεύσει τις ζωές των πολλών, απαιτείται να επιμείνουμε να διεκδικούμε την προστασία της ζωή μας και των δικαιωμάτων μας.