Νεκρός ο 16χρονος Ρομά, ελεύθερος ο αστυνομικός δολοφόνος!
Οργή στις κοινότητες των Ρομά για το έγκλημα και την αδικία
Πλήθος, θρήνος και οργή στην κηδεία του Κώστα Φραγκούλη στo νεκροταφείο στον Εύοσμο Θεσσαλονίκης την Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου. Ο θάνατός του ήρθε ύστερα από χαροπάλεμα οκτώ ημερών, το οποίο συνοδεύτηκε με τις φωτιές της δίκαιης οργής για το αστυνομικό έγκλημα. Λίγες ημέρες μετά, ανακοινώθηκε η απόφαση των δικαστών να αφήσουν ελεύθερο μέσα στη χώρα τον δολοφόνο αστυνομικό, ως μέρος μιας σκηνοθετημένης διαδικασίας με σκόπιμες καθυστερήσεις, μέχρι να καταλαγιάσει η οργή στους συνοικισμούς των Ρομά. Ήταν μια προσπάθεια που χρειάστηκε την καταλυτική βοήθεια των κάθε λογής «τσιγγανοπατέρων» και αρχηγών. Και μετά επιστροφή στα ίδια. Στη σιωπή και τη λάσπη, όπως είπε εύστοχα η νηπιαγωγός Ρόδη Καβούνη. «Θα ξαναγίνουν αόρατοι οι Ρομά!», δήλωσε σε δημοσιογράφους που τη συνάντησαν στην κηδεία.
Η εν ψυχρώ δολοφονία του Κώστα Φραγκούλη, του 16χρονου Ρομά από τον οικισμό της Αγίας Σοφίας στα Διαβατά Θεσσαλονίκης, από αστυνομικό της ομάδας ΔΙΑΣ, προξένησε ένα κύμα οργής στους Ρομά όλης της χώρας και συγκλόνισε πολλούς πέρα από αυτούς. Φωτιές, αποκλεισμοί δρόμων, συγκρούσεις με την αστυνομία. Η κυβέρνηση απάντησε με τον συνηθισμένο τρόπο. Με βία, καταστολή, επιθέσεις σε οικισμούς Ρομά, απειλές και συκοφαντίες, από τη μια. Και από την άλλη, με υποσχέσεις, ταξίματα και ενεργοποίηση των δικτύων επιρροής και των επικεφαλής των οργανώσεών τους, οι οποίοι συνήθως λειτουργούν ως διαμεσολαβητές και εγγυητές της συμμόρφωσης με την κρατική αστική πολιτική κάθε απόχρωσης. Η ανήσυχη ηρεμία επανήλθε στους οικισμούς και τους καταυλισμούς, η οργή της νεολαίας κρύφτηκε από το προσκήνιο μέσα στα γκέτο και η ζωή στο περιθώριο και στον αποκλεισμό πήρε ξανά τον σκληρό καθημερινό δρόμο της. Μέχρι την επόμενη σφαίρα, ως την επόμενη μεγάλη αδικία και την επόμενη έκρηξη οργής.
Για όσα συνέβησαν αυτές τις ημέρες, ύστερα από τη δολοφονία του Κώστα Κάλο Φραγκούλη, γράφτηκαν και ειπώθηκαν πολλά και χρήσιμα. Σημασία έχει να μην ξεχαστούν, αλλά να αποτελέσουν παρακίνηση και υλικό για απόπειρες επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης με τις κοινότητες των Ρομά με το εργατολαϊκό κίνημα και την επαναστατική αριστερά. Τα κείμενα που δημοσιεύονται σε αυτό το μικρό αφιέρωμα αυτή την ανάγκη θέλουν να υπηρετήσουν.
Διαβατά, Οικισμός Αγίας Σοφίας
Αθλιότητα και εγκατάλειψη
Οικισμός Αγίας Σοφίας στη Δυτική Θεσσαλονίκη. Αρκετά μακριά από το κέντρο, σε μια «βολική» απόσταση 10 χιλιόμετρων περίπου, ανάμεσα στις φυλακές των Διαβατών και τις μεταφορικές εταιρείες που με τον καιρό πλήθυναν, δημιούργησε το τότε υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας τον αυτοδιαχειριζόμενο οικισμό Αγία Σοφία. Στα 149 στρέμματα του πρώην στρατοπέδου Γκόνου δημιουργήθηκε ένας πιλοτικός οικισμός, όπου μετεγκαταστάθηκαν 3.000 σκηνίτες Ρομά, οι οποίοι ζούσαν στην κοίτη του Γαλλικού ποταμού, αλλά και σε άλλες περιοχές της Κεντρικής Μακεδονίας και Θεσσαλίας. Από το μακρινό 2000 μέχρι σήμερα, εκπονήθηκαν μελέτες επί μελετών και σχέδια επί χάρτου, έγιναν ελάχιστες και σποραδικές παρεμβάσεις για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, για να επιβεβαιώσουν τελικά το «ουδέν μονιμότερο» της εγκατάλειψης.
Ο απομονωμένος καταυλισμός αποτελείται από λυόμενα σπίτια που έχουν παραχωρηθεί πριν από 20 χρόνια, παράγκες ή αυτοσχέδια καταλύματα. Αυτά που θεωρούνται αυτονόητα και δεδομένα για κάθε άλλη κατοικημένη περιοχή είναι ανεκπλήρωτο όνειρο για τους κατοίκους του καταυλισμού.
Το ηλεκτρικό ρεύμα κόβεται για ώρες και είναι το μόνο που έχουν, αν μπορούν βέβαια να το πληρώσουν. Για υδροδότηση ούτε λόγος, οι κάτοικοι χρησιμοποιούν πιεστικά μηχανήματα που κι αυτά λειτουργούν λίγες ώρες. Οι χωματόδρομοι σε κάποιες πλευρές του οικισμού είναι πλημμυρισμένοι και λασπωμένοι χειμώνα-καλοκαίρι. Η διέλευση απορριμματοφόρου δεν είναι αυτονόητη, ενώ το ανύπαρκτο αποχετευτικό σύστημα δημιουργεί μια αφόρητη και άκρως επικίνδυνη κατάσταση για τη διαβίωση και υγεία των Ρομά.
Το μοναδικό δημόσιο «κτίριο» -κοντέινερ στην πραγματικότητα- που λειτουργεί στον οικισμό, το νηπιαγωγείο, είναι παρατημένο. Για να φτάσει κάποιος στο πλησιέστερο Κέντρο Υγείας πρέπει να διανύσει μεγάλη απόσταση.
Δημιουργήθηκε και συντηρείται ένας φαύλος κύκλος αποκλεισμών: η γκετοποίηση, ο γεωγραφικός, ο κοινωνικός, ο εκπαιδευτικός αποκλεισμός. Ο «αόρατος» οικισμός καθιστά αόρατους και τους ανθρώπους, οι οποίοι όταν διεκδικούν ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης, εισπράττουν τη χλεύη, τον ρατσισμό και την απαξίωση. «Για όλα ευθύνεται το αγύριστο κεφάλι τους» ή ακόμα χειρότερα «έτσι θέλουν να ζουν», «είναι η ράτσα τους αυτή».
Και το γαϊτανάκι της μετακύλησης των ευθυνών καλά κρατεί. Οι Δημοτικές αρχές αλληλοκατηγορούνται με την ΕΥΑΘ και τον ΔΕΔΔΗΕ για το ποιος ευθύνεται για την υδροδότηση, την αποχέτευση, την ηλεκτροδότηση της περιοχής. Το κράτος, σε μια προσπάθεια να αποποιηθεί τις δικές του μεγάλες ευθύνες για την αποτυχία προγραμμάτων για την κοινωνική ένταξη των Ρομά, κατηγορεί τους Δήμους πως δεν καταρτίζουν σωστές και εμπεριστατωμένες μελέτες. Και τα ευρωπαϊκά κονδύλια καταλήγουν σε άλλες… τσέπες. Και όλοι μαζί κατηγορούν τους Ρομά πως καταστρέφουν και κλέβουν κάδους σκουπιδιών, πως χτίζουν άναρχα παραπήγματα, πως κλέβουν ηλεκτρικό ρεύμα.
Η έκθεση που δημοσίευσε ο Οργανισμός Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτυπώνει με αριθμούς την αδιαφορία και την απραξία των ελληνικών κυβερνήσεων. Το 96,6% των Ρομά ζει σε συνθήκες φτώχειας, το 68% ζει σε συνθήκες στέρησης στέγης, το 84% ζει με σοβαρή στέρηση υλικών, ένας στους τρεις δηλώνει άνεργος, ενώ το προσδόκιμο ζωής είναι χαμηλότερο από αυτό του υπόλοιπου πληθυσμού (κατά 9,7 χρόνια για τις γυναίκες και 8,8 χρόνια για τους άνδρες). Αμείλικτοι αριθμοί που αποτυπώνουν μια άδικη και σκληρή ζωή.
Οι Ρομά σε όλη την Ελλάδα μέσα από τους συλλόγους τους διατυπώνουν προτάσεις για τη βελτίωση της ζωής τους, αλλά αυτές, αφού αξιοποιηθούν για τη «φωτογραφία», πέφτουν στο κενό. Ο μόνος τρόπος για να μην είναι παρατημένοι, να μην τους τρώνε τα ποντίκια και οι κατσαρίδες, είναι να αγωνιστούν και να διεκδικήσουν όλα αυτά που κάνουν τη ζωή βιώσιμη και αξιοπρεπή. Μέσα από τη συλλογική πάλη και την αναζήτηση κοινών σημείων και επικοινωνίας με το εργατικό και λαϊκό κίνημα και τις πρωτοπόρες επαναστατικές δυνάμεις μέσα σε αυτό.
«Γύφτοι τα κάναν τα καρφιά!»
Τις τελευταίες ημέρες και μ’ αφορμή τη δολοφονία του ανήλικου Ρομά, από ευθεία βολή περίστροφου αστυνομικού των ΔΙ.ΑΣ., που τον καταδίωκε για 20 ευρώ που δεν πλήρωσε σε βενζινάδικο, γέμισαν τα ΜΜΕ με άρθρα και εκπομπές, όπου αφού με μιάμιση σειρά ξεμπλέκουν με το ίδιο το γεγονός, θυμήθηκαν ξαφνικά και φόρτωσαν όλες τις παραβατικές ή κακουργηματικές συμπεριφορές που μπορεί να γεννήσει η κούτρα τους στους Ρομά. Πρόκειται για μια προσπάθεια συγκάλυψης της πραγματικής ουσίας της υπόθεσης, που είναι η ασύδοτη κλιμάκωση της βίας και της καταστολής στους δρόμους και που απειλεί τη ζωή όλων από τη μια και επιβεβαιώνει τη βαρβαρότητα που εκπορεύεται από την κυβέρνηση και τους κρατικούς μηχανισμούς, από την άλλη.
Ακόμη, πολύ μελάνι χύνεται για να δικαιολογηθούν οι πρωτοβουλίες των αστυνομικών οργάνων σαν αυτές που δολοφόνησαν τον Αλέξη Γρηγορόπουλο και πρόσφατα τον Κώστα Φραγκούλη. Απόψεις όπως «η σφαίρα εξοστρακίστηκε», «ο κλέφτης Ρομά σήκωσε με σκοπό το χέρι του ή πήγε να εμβολίσει τους αστυνομικούς» κυκλοφορούν ευρέως. Το κοινό πληροφορείται για την τσιγγάνικη μαφία, τα ναρκωτικά, τα όπλα και τις ασκήσεις που γίνονται σε νεαρούς Ρομά, για το πώς να ξεφεύγουν από το κυνηγητό των αστυνομικών. Πώς να εκμεταλλεύονται, λέει, με διάφορα τσαλίμια των οχημάτων που επιβαίνουν, τις μηχανικές αδυναμίες των μοτοσυκλετών των ΔΙ.ΑΣ. που υπερθερμαίνονται. Αυτά και άλλα τόσα λέγονται και γράφονται, όταν την ίδια ημέρα με τον πυροβολισμό του νεαρού Ρομά, ο Μητσοτάκης αναγγέλλει 600 ευρώ εορταστικό μπόνους στους αστυνομικούς.
Οι Ρομά βρίσκονται στα κατώτερα στρώματα της κοινωνικής διαστρωμάτωσης και ρατσιστικής προκατάληψης εδώ και αιώνες. Πάντοτε σχεδόν υπό διωγμό, πάντοτε στο περιθώριο, πάντοτε αυτοί που φταίνε, προσπαθούν ανεπιθύμητοι να επιβιώνουν στα γκέτο, όπου αναγκάστηκαν να δημιουργήσουν στα περιθώρια των αστικών κέντρων. Οι Ναζί τους εξόντωναν μαζικά σαν τους κομμουνιστές, τους Εβραίους και τους ομοφυλόφιλους. Όμως οι Ρομά έχουν το δικό τους αξιόλογο πολιτισμικό πρόσωπο, τον δικό τους τρόπο ζωής, τις δικές τους καλλιτεχνικές ανησυχίες και φυσικά δεν έχουν καμιά εμπιστοσύνη σ’ όλους αυτούς τους καλοθελητές που πότε-πότε κόπτονται να τους ενσωματώσουν στην κοινωνία μας, μ’ ότι αυτό συνεπάγεται για τον αστικό περίγυρο του καπιταλισμού, που τους απαξιώνει και τους εκμεταλλεύεται.
Οι Ρομά είναι μια αναπόσπαστη μειονότητα του λαού μας, που υφίσταται όπως όλοι μας τις ολέθριες αντιλαϊκές επιπτώσεις της απάνθρωπης πολιτικής του καπιταλιστικού συστήματος και της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης της χώρας. Η αρθρογραφία και οι διάφορες εκπομπές δεν έρχονται μόνο να καλύψουν και να εξωραΐσουν τη δολοφονία του νεαρού Ρομά, αλλά και να ποδηγετήσουν την κοινή γνώμη ενάντια στους Ρομά, που διαδηλώνουν την αγανάκτηση και την οργή τους, με κεντρικό σύνθημα «Δεν ήταν για τη βενζίνη, δεν ήταν για τα λεφτά, οι μπάτσοι πυροβόλησαν γιατί ήτανε Ρομά». Την ίδια ημέρα της δολοφονικής επίθεσης, καλέστηκε διαδήλωση καταγγελίας στη Θεσσαλονίκη, που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή χιλιάδων διαδηλωτών, ενώ διαδηλώσεις διαμαρτυρίας συνεχίζονται πανελλαδικά.
Τελειώνοντας, δεν μπορούμε να μη θυμηθούμε τον μακαρίτη σύντροφο Χρήστο Αθανασίου, που έπαιρνε από τους σκηνίτες Ρομά της Λαμίας καθημερινά τα μικρά παιδιά και τα πήγαινε και τα έφερνε στο σχολείο. Τις προσπάθειές του για τη δημιουργία συλλόγου Ρομά Κεντρικής Ελλάδας, τη συμβολή του στα πολιτιστικά του δήμου και στη δράση του πολιτιστικού συλλόγου στη συνοικία Αγίων Θεοδώρων, που κατοικείται κατ’ εξοχήν από Ρομά. Ο πρόωρος θάνατός του στέρησε από τη Λαμία έναν ακούραστο υποστηρικτή των δικαιωμάτων των Ρομά και έναν μαχητικό αγωνιστή των λαϊκών δικαίων και του εργατικού κινήματος.
Όσο η λαϊκή δυσαρέσκεια κορυφώνεται με πολυπληθείς διαδηλώσεις κι εκδηλώσεις, τόσο οι δοτές μεθοδεύσεις αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης θα αυξάνονται και να μη μας φανεί παράξενο αν ξανακουστεί εκείνο το παλιό μύθευμα για τη σταύρωση του Χριστού, «γύφτοι τα κάναν τα καρφιά!».
Ρομά και εκπαίδευση
Παιδιά ενός κατώτερου θεού!
Μαθητές και μαθήτριες Ρομά. Έννοιες που θεωρούνται ασύμβατες ως προς τις κυρίαρχες αντιλήψεις. Η γραφική, στερεοτυπική εικόνα από έξυπνα, μελαμψά μουτράκια, με σπινθηροβόλο βλέμμα συνδέει αυτά τα παιδιά με τον δρόμο, τα φανάρια, το παιχνίδι, τη φασαρία, όχι όμως με την αυστηρή, πειθαρχημένη σχολική τάξη. Το ιδεολόγημα αυτό αποτυπώνεται σε εκφράσεις του τύπου «αυτοί δεν θέλουν να μαθαίνουν τα παιδιά τους γράμματα, τα βγάζουν στη ζητιανιά, τα παντρεύουν από μικρά…». Οι αυθαίρετες γενικεύσεις αναπαράγουν στερεότυπα και διαιωνίζουν τον κοινωνικό αποκλεισμό των παιδιών Ρομά από την εκπαίδευση.
Παρ’ ότι είναι της μόδας η εκπαιδευτική πολιτική της συμπερίληψης, πακτωλός χρημάτων απορροφάται από ευρωπαϊκά προγράμματα ένταξης και ενσωμάτωσης, ενώ πενιχρά επιδόματα δίνονται σε Ρομά, για να φοιτούν τα παιδιά στο σχολείο. Ωστόσο, σε όλες αυτές τις προσπάθειες υπάρχει ένα επιφανειακό υποκριτικό ενδιαφέρον και μια βαθύτατη ανύπαρκτη πολιτική βούληση υπεράσπισης του δικαιώματος των παιδιών Ρομά στις σπουδές και στη μόρφωση.
Σε ένα πρώτο επίπεδο, θα μπορούσε να ειπωθεί ότι ανάμεσα στο σχολείο και τα παιδιά όχι μόνο Ρομά, αλλά και άλλων «ευπαθών» κοινωνικών ομάδων -όπως και τα προσφυγόπουλα- υπάρχουν αντιθέσεις που δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν. Καταρχάς, υπάρχει πολιτισμική ασυνέχεια, καθώς το σχολείο προάγει και ενισχύει την κουλτούρα της κυρίαρχης εθνικής ομάδας. Δεν υπάρχει πρόγραμμα σπουδών, τόσο στην τυπική όσο και στην άτυπη εκπαίδευση, που να «χωράει» πολιτισμικά χαρακτηριστικά μειονοτικών ομάδων. Επίσης, τα παιδιά, που πολλά από αυτά ζουν σε οικισμούς, «γκετοποιημένα», έξω από τα όρια του οικισμού νιώθουν ανασφάλεια. Είναι οι «άλλοι» του σχολείου και προσπαθούν να «αμυνθούν» απέναντι στους κυρίαρχους μπαλαμό, μαθητές κι εκπαιδευτικούς. Σχετικά με τη σχολική επίδοση, αυτή είναι η λεγόμενη «αυτοεκπληρούμενη προφητεία» για μαθητές και εκπαιδευτικούς. Δεν περιμένει κανείς τίποτα από αυτά, αλλά και τα ίδια από τον εαυτό τους. Μπορεί να είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις που προχωρούν στη βαθμίδα του Λυκείου. Ως εκ τούτου, παρατηρούνται και υψηλά ποσοστά σχολικής διαρροής.
Ουσιαστικά, οι μαθητές Ρομά προέρχονται από φτωχά κοινωνικά περιβάλλοντα, ζουν πολλές φορές σε άθλιες συνθήκες, χωρίς υποστηρικτικό πλαίσιο και γι’ αυτό είναι απολύτως αναμενόμενο το σχολείο όχι μόνο να είναι αφιλόξενο, αλλά και εχθρικό προς αυτά. Είναι πολύ δύσκολο να ανταποκριθούν στη σχολειοποίηση του νηπιαγωγείου που έχει προωθηθεί, στις αυξημένες ακαδημαϊκές απαιτήσεις του δημοτικού, όταν μάλιστα μεγαλώνουν σε οικογενειακά περιβάλλοντα αναλφάβητων ενηλίκων. Ποια βοήθεια έχουν αυτά τα παιδιά στο σπίτι, στην παράγκα, στο λυόμενο; Και όσο τα γνωστικά κενά εντείνονται, τόσο πιο ξένη γίνεται η μαθησιακή διαδικασία για αυτά. Κι αυτό κορυφώνεται όταν φτάνουν στο Γυμνάσιο, που εκεί προστίθενται οι άπειρες εξεταστικές δοκιμασίες, στις οποίες όσα παιδιά συμμετέχουν -και δεν έχουν εγκαταλείψει- βιώνουν, τι άλλο; Την απόρριψη.
Η αλήθεια είναι ότι έρευνες έχουν καταγράψει τους λόγους για τους οποίους γονείς Ρομά επιθυμούν να πάνε τα παιδιά τους σχολείο. Κι αυτοί οι λόγοι μοιάζουν τόσο πολύ με τους λόγους των μπαλαμό γονέων. «Για να μάθουν γράμματα, να κάνουν φίλους», αλλά και «να μας βοηθήσουν στη δουλειά, εμάς που μείναμε αγράμματοι». Όπως και οι μαθητές Ρομά μοιάζουν τόσο με τους «άλλους». Εκπαιδευτικοί που δουλεύουν σε γυμνάσιο με μαθητές Ρομά, λένε ότι συνεχώς τα παιδιά ρωτάνε: «Πότε, κύριε, θα μας πάτε κι εμάς διδακτική επίσκεψη κάπου;».
Μόνο θυμό κι αγανάκτηση μπορεί να νιώσει κανείς απέναντι σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που όλα αυτά τα παιδιά τα απαξιώνει και τα αποκλείει. Και μπορεί συνάμα να αποτελεί πρόκληση -αλλά και δυσεπίλυτο γρίφο- για όλους τους εμπλεκόμενους στην εκπαίδευση, μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς. Να αναζητήσουν τρόπους ώστε να υπερασπιστούν το δικαίωμα αυτών των παιδιών να πηγαίνουν στο σχολείο. Είναι κι αυτή μια μάχη που πρέπει να δοθεί!
Χιλιάδες στους δρόμους για τη δολοφονία του 16χρονου
Στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του 16χρονου Ρομά Κώστα Φραγκούλη στις 13 Δεκέμβρη, δεκάδες χιλιάδες νέοι και νέες βγήκαν στους δρόμους των μεγάλων πόλεων της χώρας -σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Γιάννενα, Βόλο, Ξάνθη, Χανιά, Ηράκλειο και αλλού. Καταγγέλλοντας την κρατική δολοφονία, κινητοποιήθηκαν φοιτητικοί σύλλογοι, σχήματα γειτονιών, οργανώσεις της Αριστεράς και συλλογικότητες του αναρχικού/αυτόνομου χώρου.
Η μαζική έξοδος στο δρόμο αποτέλεσε συνέχεια των μεγάλων διαδηλώσεων στις 6 του Δεκέμβρη, ανήμερα της επετείου της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου, μία μέρα μετά τον πυροβολισμό του Κώστα Φραγκούλη στις 5/12.
Στη διάρκεια των ημερών αυτών, κύμα οργής σηκώθηκε και σε ορισμένους από τους μεγαλύτερους καταυλισμούς των Ρομά στη χώρα. Για πάνω από τρεις ημέρες οι Ρομά ξεσπούσαν οργισμένοι κατά των δυνάμεων καταστολής, τόσο στο Δενδροπόταμο και στον οικισμό Αγίας Σοφίας στα Διαβατά Θεσσαλονίκης όπου ζει η οικογένεια του παιδιού, όσο και στην Αθήνα , στο Ζεφύρι, το Μενίδι, τα Λιόσια, το Χαλάνδρι, τον Ασπρόπυργο και αλλού. Πλήθος κόσμου με οργή και οδύνη συγκεντρώθηκε και στην κηδεία του 16χρονου την Πέμπτη 15 Δεκέμβρη στα νεκροταφεία του Ευόσμου στη Θεσσαλονίκη.
Αφενός, υπήρξε ολοφάνερη η ανησυχία του συστήματος για έναν γενικευμένο ξεσηκωμό Ρομά και νεολαίας, φορτισμένο από την γενική λαϊκή δυσαρέσκεια και τη μαυρίλα της φτώχειας, του πολέμου και της καταστολής που έχουν επιβληθεί στη ζωή του λαού. Αφετέρου, οι προκλήσεις δεν σταματον, καθώς το σύστημα στέλνει μηνύματα αδιαλλαξίας και αποφασιστικότητας. Έντονη ήταν η δράση των δυνάμεων καταστολής σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα ενάντια στις διαδηλώσεις, με ΜΑΤ, ΟΠΚΕ, ΔΙΑΣ, χρήση αύρας, προσαγωγές και συλλήψεις στις 13/12. Επιπλέον, η προκλητική απόφαση του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Θεσσαλονίκης να αφεθεί ελεύθερος ο αστυνομικός που κατηγορείται για τη δολοφονία, ρίχνει νέο λάδι στη φωτιά.
Η νεολαία συνεχίζει να στέλνει μηνύματα, ότι δεν τρομοκρατείται και δε σιωπά μπροστά στη φρίκη της δολοφονικής πολιτικής ενός συστήματος που ποδοπατά κάθε της δικαίωμα, ως και την ίδια τη ζωή. Κρίσιμο στοίχημα αποτελεί η πάλη κατά του συστήματος που δολοφονεί, κατά του πολέμου, της φτώχειας και της καταστολής να συνδεθεί με τους χώρους σπουδών, τους χώρους δουλειάς και τις γειτονιές, να αποκτήσει πολιτικό βάθος και συνέχεια στο χρόνο.
