Του Κλεμέρ Φαμπρίσιο Ρόχας Γκαρσία από πολύ μικρό άρεσε να χορεύει πρώτα μέσα στο σπίτι και αργότερα στους δρόμους της Κινούα, μιας μικρής αλλά ιστορικής πόλης καμιά σαρανταριά χιλιόμετρα μακριά από το Αγιακούτσο. Έφηβος εντάχτηκε στην Κομπανία Λος Ουαρακέρος ντε Κινούα, η οποία κάθε χρόνο παίρνει μέρος στο φημισμένο καρναβάλι του Αγιακούτσο. Η θεωρουμένη ως καλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στο Περού κορυφώνεται ανάμεσα στις 18 και τις 22 Φεβρουαρίου, φόρος τιμής στη Πατσαμάμα. Αυτές τις ημέρες γίνεται η Παρέλαση Παραδοσιακών Χαρακτήρων του Αγιακούτσο, στην οποία πρωταγωνιστούν περισσότερες από εκατό κομπανίες, με μερικές να έχουν περισσότερους από διακόσιες χορευτές! Ξεκινούν από το πάρκο Τζεσούς Ναζαρένο και φτάνουν στην Πλάζα Μαγιόρ, αφού διασχίσουν κεντρικούς δρόμους. Ακολουθούν τον Νιο Καρναβαλόν, τον βασιλιά-καρνάβαλο, εκπρόσωπο του χάους και της σκληρής εξουσίας που στο τέλος θα γίνει παρανάλωμα φωτιάς. Ύστερα από δύο χρόνια ακυρώσεων λόγω της πανδημίας, το καρναβάλι ετοιμάζονταν και πάλι φέτος. Η Κομπανία Λος Ουαρακέρος ντε Κινούα περιμένει από καιρό να έρθει η στιγμή που θα ξαναχορέψει στους δρόμους του Αγιακούτσο. Την κτύπησε όμως μια απρόσμενη και συγκλονιστική απώλεια. Ο 22χρονος Κλεμέρ Φαμπρίσιο Ρόχας, η ψυχή της κομπανίας, σκοτώθηκε στη διάρκεια μιας διαδήλωσης. Μια σφαίρα αστυνομικού έκοψε το νήμα της ζωής του στην περιοχή του αεροδρομίου του Αγιακούτσο, τις ώρες στις οποίες χιλιάδες νεαροί διαδηλωτές προσπαθούσαν να το καταλάβουν. Τώρα κανείς δεν ξέρει τι πρόκειται να γίνει όσο συνεχίζεται το ξέσπασμα της λαϊκής οργής και το λουτρό αίματος στη χώρα και ιδιαίτερα στο νότιο τμήμα της.
Ο Κλεμέρ είχε σχεδιάσει την καθημερινότητα σαν μια αρμονική χορογραφία, έγραψε ένας δημοσιογράφος, ύστερα από ένα χρόνο στο στρατό. Ένας χαρούμενος και δραστήριος νεαρός, το πρωί σπούδαζε μηχανικός αυτοκινήτων και το απόγευμα δούλευε στην οικογενειακή επιχείρηση, ένα πλυντήριο. Όταν έγιναν γνωστά τα γεγονότα στη Λίμα με την καθαίρεση και τη σύλληψη του εκλεγμένου προέδρου Καστίγιο, ο Κλεμέρ, μαζί με άλλους νέους, βγήκαν στους δρόμους. Το Αγιακούτσο έγινε ένα από τα μεγάλα κέντρα της λαϊκής κινητοποίησης. Την Πέμπτη 15 Δεκεμβρίου οι διαδηλωτές επιχείρησαν να καταλάβουν το αεροδρόμιο. Η αστυνομία έριξε στο ψαχνό, με αποτέλεσμα δέκα νεκρούς διαδηλωτές και εξήντα τραυματίες, μεταξύ αυτών ορισμένοι πολύ σοβαρά. Όλοι σχεδόν ήταν κτυπημένοι στο στήθος, το λαιμό ή το κεφάλι. Η σφαγή στο αεροδρόμιο είχε τα περισσότερα θύματα από την αρχή της λαϊκής διαμαρτυρίας μέχρι, πριν μερικές ημέρες, τη μαζική δολοφονία στην Χουλιάκα. Η σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίστηκαν οι διαδηλωτές δεν ήταν τυχαία. Η περιοχή, στη δεκαετία του 1980, αποτέλεσε κοιτίδα του μαοϊκού αντάρτικου, γνωστού ως «Φωτεινό Μονοπάτι» και διατηρεί από τότε ζωντανές τις μνήμες και το κλίμα της αιματηρής σύγκρουσης. Παρά τα δεκαετίες που πέρασαν, συνεχίζει να αντιμετωπίζεται ως κατεχόμενη ζώνη από τις δυνάμεις καταστολής. Η συμπεριφορά απέναντι στους διαδηλωτές ήταν σαν να αντιμετώπιζαν ένοπλες ομάδες. Οργισμένες αντιδράσεις ακολούθησαν τη σφαγή και συνθήματα όπως «Το Αγιακούτσο αιμορραγεί ξανά!» και «Ο στρατός των προδοτών δολοφονεί τον λαό του Αγιακούτσο» ακούστηκαν από χιλιάδες στόματα.
«Στον κόσμο υπάρχουν τέσσερις εποχές, στις Άνδεις πέντε: άνοιξη, καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας και σφαγή!» έχει γράψει ο σημαντικός περουβιανός συγγραφέας και αγωνιστής Μανουέλ Σκόρσα. Για μια ακόμη φορά επιβεβαιώνεται αυτή η γνώμη. Η καθαίρεση και η σύλληψη του εκλεγμένου προέδρου Καστίγιο από το ελεγχόμενο από το βαθύ περουβιανό ολιγαρχικό καθεστώς Κογκρέσο πυροδότησε τις λαϊκές διαμαρτυρίες. Οι κινητοποιήσεις που ξέσπασαν αμέσως μετά την προεδρική ανατροπή και τον διορισμό στην προεδρία της αντιπροέδρου Ντίνα Μπολουάρτε επεκτάθηκαν ιδιαίτερα στο νότιο Περού, με αποκλεισμούς δρόμων και καταλήψεις κτιρίων. Αρεκίπα, Πούνο, Κούσκο, Απουριμάκ, Αγιακούτσο, Ουανκαβελίκα, αλλά και Καχαρμάρκα, Αμαζόνας, Λορέτο, Χουνίν είναι οι επαρχίες -ανάμεσα στις 26- οι οποίες πρωταγωνιστούν στις διαμαρτυρίες. Διαδηλώσεις και συγκρούσεις έγιναν και στη Λίμα, αλλά εκεί φαίνεται πως η νέα κυβέρνηση ελέγχει την κατάσταση. Για μια ακόμη φορά αναδύεται η βαθιά διαίρεση της χώρας, η οποία έχει τις ρίζες της στην αποικιακή εποχή, επιβίωσε μέσα από νέες μορφές σε όλη την περίοδο της λεγόμενης ανεξαρτησίας και συνεχίζει να αναπαράγεται και στα πλαίσια της στρεβλής και εξαρτημένης από τις πολυεθνικές καπιταλιστικής οικονομίας. Μια διαίρεση πάνω στην οποία προστέθηκαν και νεότερες αντιθέσεις. Το αγροτικό ιθαγενικό Περού των Άνδεων και της Αμαζονίας ενάντια στο ολιγαρχικό Περού της παράκτιας ζώνης με έδρα τη Λίμα. Η συνδεδεμένη με το ξένο δυτικό ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο μεταπρατική καπιταλιστική ελίτ ενάντια σε εκείνους τους μεσαίους επιχειρηματίες και τον γραφειοκρατικό κρατικό μηχανισμό που επιδιώκουν την κρατική προστατευτική ανάμιξη στην οικονομία και την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων σε μια πιο ανεξάρτητη εθνική βάση. Η εμφάνιση νέων ανταγωνιστών, όπως η Κίνα, σε ένα πεδίο στο οποίο κυριαρχούσαν παραδοσιακά οι ΗΠΑ και κατά δεύτερο λόγο οι ευρωπαϊκές δυνάμεις. Νέο μεγάλο επίδικο σε αυτή τη διαχρονική, πολύμορφη σύγκρουση η εκστρατεία των εξορυκτικών πολυεθνικών εταιριών, οι οποίες σε συνεργασία με την περουβιανή ολιγαρχία προωθούν τη λεηλασία του ορυκτού πλούτου και την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος.
Η οριακή εκλογή του Πέδρο Καστίγιο το καλοκαίρι του 2021 ενάντια στην κόρη του ακροδεξιού Φουχιμόρι απηχούσε, με στρεβλό τρόπο, ορισμένες από τις όψεις αυτής της σύγκρουσης. Με καύσιμα τις φοβερές κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες, την παραδοσιακή διαφθορά των πολιτικών και των κρατικών αξιωματούχων, τον πολλαπλασιασμό των αντιθέσεων μέσα στην πολιτική ελίτ και τις καταλυτικές επιπτώσεις της πανδημίας στα φτωχά λαϊκά στρώματα, στον απόηχο της εξέγερσης τον Νοέμβριο του 2020, η οποία πυροδοτήθηκε από την καθαίρεση του προέδρου Μαρτίν Βισκάρα. Και τότε το Κογκρέσο παρενέβη πραξικοπηματικά με κατηγορίες για διαφθορά και διόρισε ως πρόεδρο τον επικεφαλής του σώματος Μερίνο, ο οποίος κακήν-κακώς, μέσα σε πέντε ημέρες, αναγκάστηκε να παραιτηθεί για να κατευναστεί η λαϊκή οργή. Από το 2016 άλλαξαν έξι πρόεδροι, δείγμα της βαθιάς κρίσης που αντιμετωπίζει το ολιγαρχικό καθεστώς και της αδυναμίας του να διαχειριστεί και να ποδηγετήσει τη λαϊκή αγανάκτηση. Ο Καστίγιο, για τον οποίο υπήρξαν προσδοκίες που τροφοδότησε ως συνήθως η ρεφορμιστική αριστερά, ακολούθησε τον συνήθη δρόμο της διάψευσης και του συμβιβασμού. Σχημάτισε τέσσερα διαφορετικά υπουργικά συμβούλια για να κατευνάσει τους επιχειρηματικούς κύκλους, κάθε φορά υιοθετώντας πιο δεξιές θέσεις, απομάκρυνε υπουργούς που θεωρήθηκαν ανεπιθύμητοι από την ολιγαρχία και απομακρύνθηκε πολύ γρήγορα από τα λαϊκά τμήματα που τον στήριξαν εκλογικά. Η πρωτοβουλία του για διάλυση του Κογκρέσου, λίγο πριν την παραπομπή του σε δίκη, ήταν μια οπερετική κίνηση που δεν είχε καμιά ελπίδα επιτυχίας. Αυθημερόν καθαιρέθηκε και συνελήφθη με τις ευλογίες της Ουάσιγκτον, η οποία -στο όνομα της δημοκρατίας!- υποστήριξε, αν δεν συμμετείχε, στη διεξαγωγή του πολιτικού πραξικοπήματος. Ενός πραξικοπήματος το οποίο από την πρώτη στιγμή στράφηκε με δολοφονική μανία ενάντια στις λαϊκές μάζες που βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν. Δυστυχώς για τον λαό και τους ηρωικούς περουβιάνους νέους και νέες, η ανυπαρξία μιας γνήσιας επαναστατικής πρωτοπορίας και οργανωμένης δύναμης, ύστερα από το πλήρες τσάκισμα της κομμουνιστικής αριστεράς, συνεχίζει να πληρώνεται με βαρύ φόρο αίματος και η πέμπτη εποχή του χρόνου να δείχνει ατελείωτη…
Πηγές και προτάσεις
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ιστορίες νεαρών που σκοτώθηκαν στις διαδηλώσεις:
ojo-publico.com/4045/un-memorial-los-adolescentes-y-jovenes-muertos-las-protestas
και αναλυτικές πληροφορίες για την σφαγή στο Αγιακούτσο:
www.convoca.pe/agenda-propia/el-ultimo-adios-asi-disparo-el-ejercito-contra-peruanos-en-ayacucho
