Έχει γεμίσει ο αστικός Τύπος με εκτιμήσεις για τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ. Άλλες επικεντρώνονται στο «φαινόμενο Κασσελάκη», άλλες στις δηλητηριώδεις «αντιπαραθέσεις» των τάσεων και άλλες ψυχολογικοποιούν τις εξελίξεις. Η πλειοψηφία πάντως (φίλων και εχθρών του νέου Προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και πιο ουδέτερων αστών σχολιαστών) δυσκολεύεται να αναφερθεί στο πραγματικό υπόβαθρο της κρίσης που έχει ανακύψει στο κόμμα της, έως σήμερα, αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Θα προσπαθήσουμε να κωδικοποιήσουμε τις βασικές παραμέτρους, οι οποίες αποτελούν την υλική βάση αυτής της θεαματικής μεν, αλλά εξηγήσιμης εξέλιξης, όπως προσεγγίζουμε εμείς τα ζητήματα:
Α) Δεν είναι καθόλου κρυφό ότι το καπιταλιστικό-ιμπεριαλιστικό σύστημα είναι, παγκόσμια, σε βαθιά κρίση. Όλοι οι όροι αναπαραγωγής του είναι μπροστά σε αδιέξοδο και κάθε κίνηση που κάνει οποιοσδήποτε παράγοντας για να «φύγει προς τα εμπρός» και να βρει διαφυγές, απλώς φέρνει την κρίση και τα αδιέξοδα σε ανώτερη σπείρα. Τα πολιτικά ζητήματα και οι άγριες κόντρες ανάμεσα σε διάφορες μερίδες στο εσωτερικό των ιμπεριαλιστικών μητροπόλεων είναι ενδεικτικά της κατάστασης αυτής. Στις ΗΠΑ, ας πούμε, η κόντρα της πολιτικής έκφρασης του ιμπεριαλισμού γίνεται ανάμεσα σε έναν κλόουν και σε έναν άνθρωπο που εμφανώς τα έχει χαμένα. Αυτοί είναι και οι δύο (με τον έναν ή άλλο τρόπο) υπόδικοι! Και ακόμα και αν υποστηρίξει κάποιος ότι ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός έχει όλους τους μηχανισμούς να αντιμετωπίσει το ζήτημα αυτό, ωστόσο το ζήτημα υπάρχει.
Όταν έτσι είναι τα ζητήματα στην πρώτη ιμπεριαλιστική χώρα του πλανήτη, καταλαβαίνει κανείς εύκολα πως τα αδιέξοδα φτάνουν πολλαπλασιασμένα σε μια εξαρτημένη χώρα σαν την Ελλάδα, σε μια περίοδο, ειδικά, που μυρίζει μπαρούτι και για την οποία η διπλή της εξάρτηση αποτελεί επιπλέον παράγοντα πιέσεων και προβλημάτων. Η άρχουσα τάξη της χώρας είναι πάντα (ίσως και πιο πολύ από ποτέ) πρόθυμη να εξυπηρετήσει τα αφεντικά της. Μόνο που τα αφεντικά της είναι πάνω από ένα και η εξυπηρέτηση όλων τους και στη σωστή «δοσολογία» δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.
Β) Στις συνθήκες αυτές, ιδιαίτερα δυσμενής είναι η κατάσταση για έναν χώρο που εν έτει 2023 προσπαθεί να προβάλει το εξευτελισμένο όραμα του «καπιταλισμού με ανθρώπινο πρόσωπο». Δεν είναι τυχαίο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά την ανεκτίμητη προσφορά του στο σύστημα ειδικά την περίοδο 2012-2019 (αλλά και αργότερα), παρέμεινε να μην έχει χωνευτεί από τα κέντρα εξουσίας του συστήματος. Χρησιμοποιήθηκε, προβόκαρε την Αριστερά και την ιδέα της αντίστασης, όμως ακόμα το σύστημα απαιτούσε ακόμα πιο ολοκληρωτική προσαρμογή του. Κι όσο αυτός προσαρμοζόταν, τόσο το σύστημα επέμενε για ακόμα πιο δεξιά στροφή.
Γ) Με άλλα λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ βρέθηκε αντιμέτωπος με την κρίση μιας γραμμής που ήθελε να κρύψει πόσο αντιλαϊκή είναι, εξυπηρετώντας το σύστημα του εξαρτημένου καπιταλισμού, που είναι, ήδη, σε διπλή κρίση! Για να ξεπεραστεί αυτός ο φαύλος κύκλος, εκτιμάμε ότι έγινε η καθόλα άκομψη και βίαιη παρέμβαση που προώθησε τον (περαστικό) Κασσελάκη στην θέση του Προέδρου του κόμματος αυτού. Και δεν μας ενδιαφέρει καθόλου η γκροτέσκα πλευρά του ζητήματος -αν και παράγει και αυτή είτε άπειρο γέλιο είτε μια σχετική θλίψη.
Δ) Δεν υποτιμάμε το γεγονός ότι η εξέλιξη αυτή ξεπέρασε κάποια όρια. Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι δεν εκτιμάμε ότι η προεδροποίηση Κασσελάκη αποτελεί μια άνευ προηγουμένου δεξιά τομή στον ΣΥΡΙΖΑ, που τάχα μέχρι πρόσφατα είχε κατιτί αριστερό. Έχει φροντίσει ο προηγούμενος ΣΥΡΙΖΑ (και ο Τσίπρας, για τον οποίο δυσκολευόμαστε να καταλάβουμε γιατί θεωρείται μεγάλος πολιτικός άντρας) να κάνει όλες τις απαραίτητες δεξιές τομές, στις οποίες έχουμε αναφερθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια. Ούτε και βρίσκουμε καμία διαφορά ανάμεσα στις τοποθετήσεις Αχτσιόγλου και Κασσελάκη (της πρώτης όταν ξεκίνησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και του δεύτερου πρόσφατα) περί του «εθνικού κινδύνου να αποστρατιωτικοποιούνται τα νησιά και να στέλνονται τα τεθωρακισμένα στην Ουκρανία» (το αναφέρουμε ενδεικτικά, γιατί είναι κατανοητό ότι ακουμπάει την καρδιά των επιλογών αλλά και των προβλημάτων του συστήματος). Ούτε και μπορεί να κρυφτεί η δυσκολία των διαφωνούντων να περιγράψουν τη δικιά τους «αριστερή» πολιτική πλατφόρμα σε αντίθεση με τον νέο Πρόεδρο.
Ε) Δεν θέλουμε να ρισκάρουμε μια εκτίμηση για το αν ο ΣΥΡΙΖΑ (ή όπως αλλιώς ίσως θα ονομαστεί) διαλυθεί ή όχι. Μπορούμε, όμως, να πούμε καθαρά ότι, για το σύστημα, αποτελεί σοβαρό παράγοντα αστάθειας η ανυπαρξία αντιπολίτευσης με κυβερνητική προοπτική. Όταν λείπει για μεγάλο διάστημα μια τέτοια αντιπολίτευση, δημιουργείται κίνδυνος κοινωνικών εκρήξεων, καθώς δεν μπορεί η κοινωνική οργή να κατασταλεί κάτω από την αναμονή των «επόμενων εκλογών». Άλλωστε, δεν ανακαλύπτουμε την Αμερική. Το πρόβλημα αυτό το παραδέχονται και οι αστικοί κύκλοι.
Αυτό σημαίνει ότι εκτιμάμε ότι θα γίνουν οι απαραίτητες κινήσεις από τα κέντρα εξουσίας του συστήματος, ώστε να σταθεί κάπως η νέα κατάσταση στα πόδια της. Το αν αυτή η προσπάθεια θα φέρει αποτελέσματα ή όχι, δεν είναι εύκολο να το προβλέψουμε. Μπορούμε, όμως, να «προβλέψουμε» ότι οι ομάδες που θα αποχωρήσουν θα έχουν σοβαρό πρόβλημα. Πρόκειται για στελέχη που το σώμα των απόψεων που τα συγκροτούν δεν τους επιτρέπει να παίζουν με 1 και 2%. Είχαν, έχουν και θα έχουν άλλες φιλοδοξίες. Η αμήχανη συνέντευξη Τσακαλώτου στον Αντένα, αλλά και οι παλινωδίες Αχτσιόγλου αποτυπώνουν, ακριβώς, αυτό το πρόβλημα. Την ίδια κατεύθυνση της στήριξης του «ενιαίου ΣΥΡΙΖΑ» ήρθε να ενισχύσει και η δήλωση Τσίπρα, η οποία έγινε ΜΕΤΑ την αποχώρηση της ομάδας Τσακαλώτου! Μένει, λοιπόν, να δούμε πόσο εκτεταμένες θα είναι αυτές οι αποχωρήσεις, τελικά.
Το σίγουρο είναι ότι στις συνθήκες παρόξυνσης των ανταγωνισμών των ιμπεριαλιστών και βαθιάς κρίσης αναπαραγωγής του συστήματος, τα κέντρα εξουσίας του συστήματος θα φουλάρουν τις μηχανές για να προλάβουν κάτι που δείχνει σχεδόν αναπότρεπτο: την άγρια έκφραση της κοινωνική οργής. Το ότι όλες οι διεργασίες που γίνονται χτυπάνε σε τοίχο, ενώ ο λαός είναι στη γωνία, μπορεί να μας βοηθήσει να φανταστούμε τι θα συμβεί σε περίπτωση που ο λαός βγει στο προσκήνιο. Σε κάθε περίπτωση, η ρευστότητα των συνθηκών είναι τέτοια που Μητσοτάκηδες, Ανδρουλάκηδες, Κασσελάκηδες και Κουτσούμπες θα εκτοξεύονται και θα κατακρημνίζονται με ταχύτητα.
Αυτό το ρευστό (και εκρηκτικό) τοπίο ανεβάζει τις απαιτήσεις για τις δυνάμεις εκείνες, που θέλουν όχι μόνο να συμβάλλουν να βάλει ο λαός τη δική του σφραγίδα στις εξελίξεις, αλλά και να δουλέψουν στην κατεύθυνση της συγκρότησης της εργατικής τάξης και του λαού σε ένα καλύτερο επίπεδο.
Για τις τελευταίες εξελίξεις
Οι παλινωδίες της Αχτσιόγλου βρήκαν επιτέλους στόχο: τη συγκρότηση νέας κοινοβουλευτικής ομάδας δίπλα στον ΣΥΡΙΖΑ. Πάνω σε αυτόν τον στόχο υπερπηδήθηκαν διαφορές ανάμεσα στην ομάδα Τσκαλώτου και τη δική της.
Είναι τραγικό να θεωρούν όλοι αυτοί που υιοθετούν τα πεπραγμένα της κυβέρνησης Τσίπρα κόντρα στην απαξίωση που έδειξε η ομάδα Κασσελάκη και αγανάκτησαν για τον «πατριωτικό» προσδιορισμό του τελευταίου στον ΣΥΡΙΖΑ, ότι θα πείσουν τα λαϊκά στρώματα πως στρέφονται αριστερά και θα εκφράσουν τις λαϊκές απαιτήσεις. Όλα τα κομμάτια που διαχωρίστηκαν από τους νοικοκυραίους του Κασσελάκη εποφθαλμιούν τη λαϊκή ψήφο και την εύνοια των ξένων κέντρων για στήριξη.
Τόσο η πολιτική της Αχτσιόγλου όσο και του Τσακαλώτου δεν μπόρεσαν να διαχωριστούν από την ίδια κατεύθυνση που εξυπηρετεί η κυβέρνηση Μητσοτάκη κι ας προσπάθησαν να τη βαφτίσουν αριστερή πολιτική. Ούτε τώρα θα πείσουν, γιατί απλά στον ίδιο δρόμο θα βαδίσουν με άλλο προσωπείο.
