Άρχισε ακόμα ένα Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου, που έρχεται στο προσκήνιο ξανά για όλους τους λάθους λόγους. Χιλιάδες εργάτες νεκροί, καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων, σκάνδαλο δισεκατομμυρίων και διαφθορά.
Ήταν πριν από 12 χρόνια όταν η FIFA ανακοίνωνε την ανάληψη του Μουντιάλ του 2022 από το Κατάρ, προς έκπληξη μάλλον κανενός. Από τα ρεπορτάζ εκείνων των ημερών προέκυπτε ότι η ανάθεση αυτή ήταν αποτέλεσμα δωροδοκίας εκατομμυρίων στη διοίκηση της ομοσπονδίας και πολλών μελών της εκτελεστικής επιτροπής. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι φάκελοι των υποψηφιοτήτων πρέπει να πληρούν κάποια κριτήρια, που αφορούν κυρίως οικονομικά έσοδα που μπορεί να προκύψουν, όπως και το αν οι αθλητικές εγκαταστάσεις τής εκάστοτε χώρας κρίνονται επαρκείς. Τη στιγμή της ανάθεσης στο Κατάρ δεν είχαν ούτε ένα γήπεδο χτισμένο. Αυτό το κενό στον φάκελο ήρθαν να καλύψουν τα εκατομμύρια εμβασμάτων σε διάφορους αξιωματούχους της FIFA και οι συναντήσεις των εμίρηδων με πολιτικούς ηγέτες, όπως ο Σαρκοζί. Λίγα χρόνια αργότερα όλο αυτό «έκλεισε» με τις συλλήψεις τελικώς πολλών εμπλεκόμενων, μεταξύ αυτών και του Μισέλ Πλατινί, τότε προέδρου της UEFA.
Όταν ήρθε λοιπόν η ώρα να χτιστούν τα γήπεδα που θα φιλοξενούσαν τους αγώνες, είδαμε για ακόμα μια φορά το πραγματικά σκληρό πρόσωπο του συστήματος. Χιλιάδες εργατών αναγκάστηκαν να εργάζονται 12ωρα ημερησίως κάτω από άθλιες συνθήκες για 200 ευρώ το μήνα. Οι εργάτες δούλευαν χωρίς κανένα εργασιακό δικαίωμα, χωρίς δικαίωμα σε απεργία και διαμαρτυρία και χωρίς δικαίωμα να γυρίσουν πίσω στην πατρίδα τους αν δεν εξασφαλίσουν πρώτα άδεια από τον εργοδότη, που σε πολλές περιπτώσεις σημειώνεται ότι τους έπαιρναν διαβατήρια και ταξιδιωτικά έγγραφα.
Πιο συγκεκριμένα, στο Κατάρ χρησιμοποιήθηκε το σύστημα Καφάλα, όπου πλήρωναν ξένους εργαζόμενους να έρθουν στη χώρα, αλλά έπειτα δεν τους άφηναν να φύγουν, ακόμα και αν τους είχαν απλήρωτους για μήνες. Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι το σύστημα Καφάλα καταργήθηκε (αν και για αυτό υπάρχουν έντονες αμφιβολίες) ύστερα από πιέσεις οργανώσεων, μόνο αφότου είχαν ολοκληρωθεί σχεδόν όλα τα έργα. Ταυτόχρονα, οι συνθήκες διαβίωσης ήταν άθλιες, καθώς τους παρείχαν διαμονή στοιβαγμένους σε κοντέινερ χωρίς παράθυρα. Αυτό οδήγησε σε χιλιάδες θανάτων, που υπολογίζονται από περίπου 6.500 έως και 15.000. Κατά μέσο όρο, τουλάχιστον 12 εργάτες την εβδομάδα έχαναν τη ζωή τους. Το περίπου αναφέρεται στο γεγονός ότι το Κατάρ δεν επιτρέπει καμία έρευνα σε σχέση με το θέμα, αναγνωρίζοντας από την πλευρά του μόνο 37 θανάτους, εξ αυτών οι 34 από παθολογικά αίτια και οι 3 από εργατικά ατυχήματα. Είδαμε, λοιπόν, συνθήκες εργασίας και ζωής βγαλμένες από τα πιο τρελά όνειρα του καπιταλιστικού-ιμπεριαλιστικού συστήματος.
Ένα ακόμα σημείο που οφείλουμε να σταθούμε είναι τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έκτος του δικαιώματος στην ίδια τη ζωή και στη δουλειά, υπάρχουν τραγικές διακρίσεις τόσο σε σχέση με το φύλο όσο και με τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις του πρεσβευτή του Μουντιάλ, Καλίντ Σαλμάν, όπου δήλωσε ότι η ομοφυλοφιλία είναι «ζημιά στο μυαλό». Σύμφωνα με την τοπική νομοθεσία, άλλωστε, το να είναι κάποιος ομοφυλόφιλος οδηγεί σε φυλάκιση έως και τρία χρόνια. Επιπλέον, οι διακρίσεις ενάντια στις γυναίκες είναι κανονικότητα, λογίζονται ως κατώτερα όντα, καθώς για να κάνουν πολλά πράγματα που θεωρούνται αυτονόητα (π.χ. έξοδος από τη χώρα) χρειάζονται πρώτα άδεια από άντρα κηδεμόνα. Τα αντίστοιχα παραδείγματα είναι πάρα πολλά.
Γίνεται ξεκάθαρη, πάντως, για ακόμα μία φορά η υποκρισία της FIFA και γενικότερα του συστήματος. Βλέπουμε για πάνω από μια δεκαετία τις καμπάνιες και τα διάφορα σλόγκαν της ομοσπονδίας, όπως το Respect (σεβασμός), που έχει ως στόχο σύμφωνα με τους ίδιους την προάσπιση των ίσων δικαιωμάτων για όλους, ή τα πολύχρωμα περιβραχιόνια των αρχηγών, που δείχνουν τη στήριξη στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Παρόμοια, στο κίνημα BlackLivesMatter έσπευσαν να συμμετέχουν. Είναι δεδομένο, όμως, ότι για αυτούς όλα αυτά μπορούν εύκολα να προσπεραστούν με το κατάλληλο αντίτιμο. Άλλωστε η υποκρισία τους είναι σαφώς μεγαλύτερη από την κοινωνική τους ευαισθησία.
Πλέον, γιατί η συντριπτική πλειοψηφία των ποδοσφαιρόφιλων έχει γυρίσει την πλάτη του σε αυτή τη διοργάνωση, το Κατάρ προσέλαβε μετανάστες από τις γύρω χώρες να παριστάνουν τους φιλάθλους. Κάπως πρέπει αυτό το πράγμα να γίνει γιορτή.
Κλείνοντας, λέγεται συχνά ότι αυτό το Μουντιάλ είναι διαφορετικό από το άλλα. Ίσως να είναι αυτό που ξεφεύγει από τα όρια που θέτουν οι δυτικοί. Διότι το μοτίβο υπάρχει δεκαετίες τώρα και πάει πολλά χρόνια πίσω. H φασιστική Ιταλία είχε φιλοξενήσει το τουρνουά το 1930, ενώ η Αργεντινή το 1978, έχοντας στρατιωτική χούντα. Τότε της είχε ανατεθεί με έναν αρκετά παρόμοιο τρόπο, όταν ο τότε πρόεδρος της FIFA Ζοάο Χαβελάνζε δήλωνε ότι «το ποδόσφαιρο δεν έχει σχέση με την πολιτική». Παρόμοια ήταν η κατάσταση με τη Βραζιλία το 2014, όταν ο λαός διαδήλωνε για τα βασικά δικαιώματα στη ζωή, την ώρα που η χώρα αναλάμβανε και ξόδευε χρήματα για το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Για τη FIFA και τους αξιωματούχους, λοιπόν, η πολιτική δεν χωράει στο ποδόσφαιρο, παρά μόνο όταν εναντιώνεται στην άρχουσα τάξη. Όπως όταν ο Ρόμπι Φάουλερ πανηγύρισε φορώντας μπλούζα υπέρ των απολυμένων λιμενεργατών ή όταν οι οπαδοί της Σέλτικ δείχνουν τη στήριξή τους στην παλαιστινιακή αντίσταση. Τότε σπεύδουν να τιμωρήσουν με κάθε μέσο και να καταδικάσουν την πολιτική στον αθλητισμό.
Ο λαός όμως θα έχει φωνή και στους δρόμους και στα γήπεδα, κόντρα στις επιταγές τους! Θα παλεύει για τα δικαιώματά του στη ζωή και στην εργασία!
Υ.Γ. Η FIFA, που δεν ανησύχησε από τους χιλιάδες νεκρούς εργάτες, «ταρακουνήθηκε» όταν δυο μέρες πριν από το τουρνουά το Κατάρ απαγόρευσε το αλκοόλ. Βλέπετε, ο βασικός χορηγός είναι εταιρεία μπίρας, που προσέφερε 75 εκατομμύρια ευρώ στη διοργάνωση. Τουλάχιστον μένουν πιστοί στις αρχές τους, το χρήμα!
