Είμαστε εν μέσω μίας απ’ τις μεγαλύτερες μάχες που πρέπει να δώσει ο χώρος των παραστατικών τεχνών τα τελευταία χρόνια. Ο τρόπος που η επίθεση στα σπουδαστικά, επαγγελματικά και εργασιακά δικαιώματα των καλλιτεχνών (ηθοποιών, μουσικών, χορευτών) κορυφώνεται σ’ αυτήν τη φάση με το Προεδρικό Διάταγμα 85/2022, δεν είναι κεραυνός εν αιθρία. Μεθοδεύεται και προετοιμάζεται χρόνια, με χτυπήματα κι επιθετικές κινήσεις των εκάστοτε κυβερνήσεων ώστε να φτάσει το σημείο στο οποίο αμφισβητούνται πλήρως οι σπουδές στις καλλιτεχνικές σχολές (δραματικές, ωδεία, σχολές χορού) και τα επαγγελματικά δικαιώματα που απορρέουν απ’ την ολοκλήρωσή τους.
Απ’ το 1981 κιόλας, όλες οι Δραματικές Σχολές της χώρας, που ήταν υπό την εποπτεία του υπουργείου Παιδείας, μεταφέρθηκαν στην εποπτεία και τον έλεγχο του υπουργείο Πολιτισμού. Τέθηκαν τότε στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και ορίστηκαν ως Ανώτερες, δηλαδή ισότιμες με ΤΕΙ, χωρίς όμως αντιστοίχιση με τις υπάρχουσες ειδικότητες των ΤΕΙ του υπ. Παιδείας. Την ισοτιμία, άρα και τη δυνατότητα απορρόφησης των αποφοίτων στην εκπαίδευση, την έδινε το ΙΤΕ (Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας) μέχρι το 2003 και την «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ. Τότε καταργήθηκε το ινστιτούτο, μέρος του ΙΤΕ, το οποίο έδινε την ισοτιμία, χωρίς ν’ αντικατασταθεί. Μ’ αυτόν τον τρόπο καταργήθηκε στην πράξη ένα επαγγελματικό δικαίωμα των αποφοίτων των Δραματικών Σχολών απ’ το 2003 και μετά.
Παράλληλα, τα εργασιακά δικαιώματα ολοένα και χτυπιούνταν. Με κάθε νέα Συλλογική Σύμβαση Εργασίας στους κρατικούς φορείς του κλάδου, γκρεμίζονταν κομβικές κατακτήσεις που είχαν κατοχυρωθεί σε προηγούμενες ΣΣΕ, μόνιμα στο όνομα της «ευελιξίας», του «εκσυγχρονισμού» και του εκβιασμού ότι μόνο έτσι θα επιβίωναν οι κρατικοί αυτοί φορείς. Αυτή η αρνητική πορεία έδινε τον τόνο και για τον ιδιωτικό τομέα (ελεύθερο θέατρο, ιδιωτικές παραγωγές), όπου, απελευθερωμένη από φραγμούς καθώς εδώ και χρόνια δεν υπογράφονται κλαδικές ΣΣΕ, η εργοδοτική ασυδοσία κυριαρχεί στην ατομική διαπραγμάτευση. Οι απλήρωτες πρόβες, η ανασφάλιστη εργασία, η αμοιβή με ποσοστά ή μεροκάματα πείνας και η άσκηση βίαιων και κακοποιητικών συμπεριφορών απ’ τους εργοδότες αποτελούν την καθημερινότητα των επαγγελματιών καλλιτεχνών, αν τολμήσουν να επιλέξουν να εργαστούν στο επάγγελμά τους.
Όλα αυτά τα χρόνια, η τρομακτική πίεση της ανεργίας κι ο φόβος οδήγησαν σε υποχωρήσεις, ανταγωνισμό και σε μια παγερή σιωπή στη φρικτή πραγματικότητα που διαμορφωνόταν. Η διάλυση, όμως, κάθε ίχνους δικαιώματος είναι στρατηγικός στόχος ενός συστήματος που αναπαράγεται από τη βία του, την εκμετάλλευση και την καταπίεση. Έτσι, κάθε βήμα πίσω των εργαζόμενων των καλλιτεχνικών κλάδων αποτέλεσε ένα βήμα μπροστά για την επίθεση και τη συντριβή των δικαιωμάτων τους.
Η κυβέρνηση της ΝΔ είναι αμετακίνητη κι αποφασισμένη να βαθύνει τον εργασιακό μεσαίωνα χωρίς όρια στο μένος και τη βαρβαρότητά της. Με το ΠΔ 85/2022, επικυρώνει θεσμικά την κατάργηση επαγγελματικών δικαιωμάτων, την αμοιβή στην κλίμακα του ανειδίκευτου εργάτη και την αδυναμία (;) διεκδίκησης ΣΣΕ. Παράλληλα, προωθεί την ιδιωτική τριτοβάθμια εκπαίδευση, μιας και τα κολλέγια που, σε συνεργασία με ξένα πανεπιστήμια, διδάσκουν υποκριτική ξεφυτρώνουν ξαφνικά σαν μανιτάρια.
Η συλλογική πάλη κι ο αγώνας ενάντια στη συντριβή στοιχειωδών δικαιωμάτων των εργαζόμενων καλλιτεχνών, που ειδικά την περίοδο της πανδημίας βρέθηκαν απότομα και για πολύ μεγάλο διάστημα στον αέρα, προβάλλει ως ανάγκη. Οι μαζικές κινητοποιήσεις των τελευταίων 40 ημέρων, οι καταλήψεις των δραματικών σχολών του Εθνικού Θεάτρου, του ΚΘΒΕ και των καλλιτεχνικών σχολείων ενάντια στο ΠΔ 85/2022 είναι η βροντερή απάντηση ότι οι καλλιτέχνες δεν λυγίζουν. Μπροστά στον εμπαιγμό και την αναλγησία της κυβέρνησης, συσπειρώνονται στα αιτήματα πάλης τους, υπερασπίζονται και διεκδικούν τις σπουδές και τη δουλειά τους με όλα τα δικαιώματα κατοχυρωμένα. Τα σωματεία κι οι εργαζόμενοι στο χώρο κλιμακώνουν τον αγώνα προκηρύσσοντας 48ώρη απεργία στις 1 & 2 Φλεβάρη, προγραμματίζοντας νέες κινητοποιήσεις. Σ’ αυτήν την κρίσιμη συγκυρία, αντιλαμβάνονται ότι δεν χωράνε αυταπάτες και ανάθεση του αγώνα σε «σωτήρες». Η σιωπή έσπασε! Τη δύναμη, την επιμονή και τη μαζικότητα αυτού του αγώνα τις τροφοδοτεί το δίκιο του, η γνώση πλέον ότι τον σύμμαχο θα τον βρουν στο συνάδελφο κι όχι στα κυβερνητικά επιτελεία. Όλοι μαζί, με όπλο τις συλλογικές διαδικασίες, δίνουν έναν αγώνα που δεν χωρά προσοντολόγια, δασπαστικές λογικές και περαιτέρω συζητήσεις για κατακερματισμό. Μέχρι να παρθεί πίσω το κατάπτυστο Προεδρικό Διάταγμα και να κατοχυρωθούν πλήρη σπουδαστικά, επαγγελματικά και εργασιακά δικαιώματα!
