Ένα πλήθος διατάξεων που αποκαλύπτουν τον αντεργατικό του χαρακτήρα περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας που αναρτήθηκε στα τέλη Αυγούστου. Ανεξάρτητα απ’ τις όποιες τροποποιήσεις αποφασίσει η κυβέρνηση μέχρι την κατάθεσή του προς ψήφιση στη Βουλή, διαδικασία που θα εξαρτηθεί και απ’ τις αντιστάσεις που θα προβάλουν οι εργαζόμενοι, το νομοσχέδιο έχει καθαρό πρόσημο. Κινείται στην κατεύθυνση της απόλυτης υποταγής των εργαζόμενων στο κεφάλαιο, μέσα απ’ την ισοπέδωση των βασικών εργασιακών και συνδικαλιστικών δικαιωμάτων που βρίσκονται μόνιμα στο στόχαστρο του συστήματος. Πατάει στο έδαφος του νόμου Χατζηδάκη, αξιοποιεί ακόμα μία οδηγία της ΕΕ και προστίθεται στο οπλοστάσιο της εργοδοσίας για την εξάπλωση και το βάθεμα του εργασιακού μεσαίωνα. Η ίδια πολιτική που οδηγεί ένα ολοένα μεγαλύτερο μέρος των εργαζόμενων σε εξουθένωση, κατάθλιψη, φτώχεια και απόγνωση, προωθείται κι ενισχύεται. Γι’ αυτό δεν πρέπει να περάσει.
Η πολιτική και συνδικαλιστική δράση αντιμέτωπη με φυλακίσεις και βαριά πρόστιμα
Η παράγραφος που συμπληρώνει το νόμο 4808/21 περί «αστικής ευθύνης» μιας συνδικαλιστικής οργάνωσης που κηρύσσει απεργία και των μελών του διοικητικού της συμβουλίου σε περίπτωση που θεωρηθεί ότι εμποδίζεται κάποια προσπάθεια απεργοσπασίας, έχει τεράστια σημασία. Και πρέπει ν’ αναδειχτεί σε αντίστοιχο βαθμό απ’ την πλευρά του κινήματος, ειδικά έχοντας αποδειχτεί στην πράξη των δύο τελευταίων χρόνων πόσο άμεσα χρησιμοποιήθηκαν οι διατάξεις του νόμου Χατζηδάκη που αφορούν τον περιορισμό της συνδικαλιστικής δράσης.
Η νέα παράγραφος αναφέρεται σε οποιονδήποτε «εμποδίζει» οποιουσδήποτε «εργαζόμενους» που «επιθυμούν να εργαστούν», «ασκεί σωματική ή ψυχολογική βία» ή «συμμετέχει σε κατάληψη χώρων εργασίας ή εισόδων τους» και μάλιστα «κατά τη διάρκεια απεργίας ή ανεξαρτήτως αυτής». Προβλέπει ποινική μεταχείριση, με φυλάκιση τουλάχιστον 6 μηνών και πρόστιμο τουλάχιστον 5.000€, τα οποία διπλασιάζονται «σε περίπτωση υποτροπής».
Η απειλή είναι τόσο γενική που μπορεί ν’ αξιοποιηθεί απ’ το σύστημα και τους κρατικούς μηχανισμούς απέναντι σε πρακτικά οποιαδήποτε κινητοποίηση! Οι δε ποινές που προβλέπονται, σε ατομικό μάλιστα επίπεδο, είναι εξοντωτικές. Για το σύστημα, οι κινητοποιήσεις των εργαζόμενων, του λαού, της νεολαίας αποτελούν σοβαρότατο έγκλημα. Ακόμα και μόνη της αυτή η διάταξη θ’ αρκούσε για να ξεσκεπάσει την κυβερνητική προπαγάνδα γύρω απ’ το νομοσχέδιο που δήθεν «προστατεύει» τους εργαζόμενους. Η μόνη πραγματική προοπτική που έχει για τους εργαζόμενους το σύστημα είναι στυγνή, απεριόριστη εκμετάλλευση και βαριά τιμωρία για όσους την αντιπαλεύουν.
13ωρο, 6ήμερο, ό,τι θέλει η εργοδοσία, ο «κανόνας» που απαιτεί το σύστημα
Με το άρθρο του νομοσχεδίου περί «παράλληλης απασχόλησης», η κυβέρνηση επιδιώκει ν’ αφαιρέσει την αναφορά σε «νόμιμο χρόνο ημερήσιας εργασίας», που ισχύει ως όριο στη δουλειά σε πολλαπλούς εργοδότες από το 1932. Τότε, το εργατικό κίνημα επέβαλλε (όχι μόνο στη χώρα μας) τον αναγκαστικό περιορισμό της «δυνατότητας» του εργάτη να διαθέσει τον εαυτό του όλη μέρα στο κεφάλαιο, γνωρίζοντας ότι στη φύση του καπιταλισμού βρίσκεται η τάση τόσο για απεριόριστη εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης όσο και για συμπίεση του μισθού ώστε να εκβιάζεται ο εργάτης να την «αποδέχεται». Σήμερα, αξιοποιώντας την αποσυγκρότηση αλλά και τους μισθούς πείνας, η κυβέρνηση θέλει να διαλύσει ακόμα περισσότερο την κατάκτηση του 8ώρου και ταυτόχρονα κάνει νόμο τη συνηθισμένη απάντηση της εργοδοσίας απέναντι στη διεκδίκηση αύξησης: «αν δεν σου φτάνει ο μισθός, πιάσε κι άλλη δουλειά».
Ορίζοντας πλέον ως μοναδικό όριο τις 11 ώρες συνεχούς ανάπαυσης, όπως ισχύουν σήμερα, θέλει να κάνει κανόνα το 13ωρο. Και λύνει τα χέρια της εργοδοσίας ακόμα και για απλήρωτες υπερωρίες, αν οι πρόσθετες ώρες γίνονται με σύμβαση σε διαφορετικό εργοδότη (εργολάβοι, θυγατρικές κ.ο.κ.), ειδικά σε χώρους όπως τα εργοτάξια, οι βιομηχανίες, τα ναυπηγεία αλλά και πολλοί του δημοσίου όπου αλωνίζουν οι εργολαβίες.
Σε αντίστοιχη κατεύθυνση κινούνται κι οι διατάξεις για 6η μέρα δουλειάς, στις επιχειρήσεις «συνεχούς λειτουργίας» και σε όσες «είναι δυνατόν να λειτουργούν» 24ωρο Δευτέρα ως Σάββατο με βάρδιες. Χωρίς δεσμεύσεις και με μια προσαύξηση του ημερομισθίου κατά 40%, οι εργοδότες μπορούν ν’ απαιτήσουν από εργαζόμενους που έχουν συμπληρώσει το 5ήμερο να δουλέψουν ακόμα περισσότερο, αρκεί να παρουσιάζεται «απρόβλεπτα ιδιαίτερα αυξημένος φόρτος εργασίας». Ο υπουργός «δικαιολόγησε» τη ρύθμιση με βάση την αδυναμία της ελληνικής βιομηχανίας να βρει εξειδικευμένο προσωπικό. Μόνο που, τόσο αυτή η αδυναμία, όσο κι η αδυναμία σοβαρού προγραμματισμού της παραγωγής, σχετίζονται με τον εξαρτημένο χαρακτήρα της άρχουσας τάξης της χώρας. Ο οποίος σχετίζεται και με την αποβιομηχάνιση, και με την έλλειψη οποιουδήποτε σχεδιασμού, και με τα μεγάλα σκαμπανεβάσματα στην παραγωγή, ακόμα και με τη συχνή μετακίνηση κεφαλαίων απ’ τον έναν κλάδο στον άλλο. Αυτή η «ευελιξία» της άρχουσας τάξης φορτώνεται στους εργαζόμενους, είτε ως ανεργία, είτε ως εργασιακή περιπλάνηση, είτε ως ξέφρενη εντατικοποίηση και ζωή-λάστιχο.
Παρόμοια διευκόλυνση προς το κεφάλαιο αποτελεί η μη απαίτηση καταχώρισης αλλαγών στο ωράριο και υπερωριών από τα πριν για όσες επιχειρήσεις έχουν «ψηφιακή κάρτα». Πολύ περισσότερο η προσπάθεια προώθησης της ατομικής «διευθέτησης του χρόνου εργασίας» που επέβαλε ο νόμος Χατζηδάκη και πλέον θα μπορεί να γίνεται με πρωτοβουλία του εργοδότη, χωρίς αίτημα του εργαζόμενου.
Συμβάσεις -σχεδόν- μηδενικών ωρών
Την πλήρη ευελιξία, με τον εργαζόμενο διαθέσιμο όποτε και για όσο θέλει ο εργοδότης χωρίς δέσμευση για συγκεκριμένο μηνιάτικο, θεσπίζει το άρθρο περί «μη προβλεψιμότητας» της εργασίας. Πρόκειται για νομιμοποίηση των κακόφημων «συμβάσεων μηδενικών ωρών», δηλαδή μιας δουλειάς δίχως ωράριο, δίχως κατοχυρωμένο μισθό, δίχως οποιαδήποτε έννοια σταθερότητας. Η υποτιθέμενη προστασία είναι «ένας ελάχιστος αριθμός αμειβόμενων ωρών» (1 ώρα το μήνα;), η γνωστοποίηση των «ωρών και ημερών αναφοράς» που μπορεί να κληθεί για δουλειά ο εργαζόμενος (κάθε μέρα, όλη μέρα;) και η ειδοποίηση με SMS, e-mail, τηλέφωνο ή οτιδήποτε τουλάχιστον 24 ώρες νωρίτερα, «πλην περιπτώσεων που δικαιολογούν αντικειμενικά μικρότερο χρόνο ειδοποίησης» (κάθε περίπτωση;).
Πρόκειται για κατ’ επίφαση συμβάσεις, αφού ο εργοδότης δεν δεσμεύεται σε τίποτα, ενώ ο εργαζόμενος πρέπει να είναι διαρκώς σε ετοιμότητα, να πιάσει (και να σταματήσει) δουλειά μόλις (και αν) πει το αφεντικό. Και στο τέλος του μήνα, ό,τι προέκυψε.
Επέκταση της «δοκιμαστικής περιόδου» για διευκόλυνση των απολύσεων
Σημαντικό είναι και το ζήτημα της «δοκιμαστικής περιόδου», όπου «υπό δοκιμή» τελεί όχι μόνο ο εργαζόμενος αλλά και «η σύμβαση ή η σχέση εργασίας». Τα φιλοκυβερνητικά ΜΜΕ φλυαρούν περί μείωσης της μέγιστης δοκιμαστικής περιόδου στους 6 μήνες, μόνο που κρύβουν ότι η κυβέρνηση επέλεξε το ανώτατο όριο που επιτρέπει η οδηγία της ΕΕ και, το κυριότερο, ότι συνεχίζει η μη καταβολή αποζημίωσης απόλυσης για 12 μήνες, το ζήτημα δηλαδή που είχε συνδεθεί με την καθιέρωση της «δοκιμαστικής περιόδου» το (μνημονιακό) 2010 προκειμένου ν’ ανατρέψει το 2μηνο που ίσχυε.
Η σημαντικότερη ίσως πλευρά είναι η ρητή επέκταση της «δοκιμαστικής περιόδου» και στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, με διάρκεια ως το 1/4 του συνολικού χρόνου. Διευκολύνεται έτσι η απόλυση πριν τη λήξη της σύμβασης, η οποία μέχρι τώρα επιτρεπόταν μόνο με επίκληση «σπουδαίου λόγου». Με βάση τις προβλέψεις του νομοσχεδίου, αρκεί ο εργοδότης να κρίνει «ανεπιτυχή» τον εργαζόμενο για να τον απολύσει κατά τη διάρκεια της «δοκιμαστικής περιόδου», ακόμα κι αν η σύμβαση είναι ορισμένου χρόνου.
