Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι εσωκομματικές διεργασίες στον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες αναμένεται να οδηγήσουν στην εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη νέου προέδρου την Κυριακή 10 του Σεπτέμβρη, με πιθανή την πραγματοποίηση δεύτερου γύρου στις 16 του Σεπτέμβρη. Στο πλαίσιο αυτό διεξήχθη και το Διαρκές Συνέδριο, όπου επικυρώθηκαν και τυπικά οι υποψηφιότητες των πέντε διεκδικητών της προεδρίας του κόμματος και τους δόθηκε η ευκαιρία να εκφράσουν τις θέσεις τους ενώπιον των μελών του ΣΥΡΙΖΑ.
Διαδικασία βγαλμένη από τα αστικά «σαλόνια»
Πριν σημειώσουμε το οτιδήποτε επί της ουσίας του θέματος, αξίζει να παρατηρήσουμε ότι -όπως επισημαίναμε και σε προηγούμενο άρθρο της Π.Σ.- είναι απόλυτα ενδεικτική του αστικού χαρακτήρα αυτού του κόμματος και η ίδια η διαδικασία που ακολουθείται για την ανάδειξη νέας ηγεσίας. Η εκλογή προέδρου προηγείται της εσωκομματικής συζήτησης (που παραπέμπεται για το Έκτακτο Συνέδριο του Νοεμβρίου), τα μέλη περιορίζονται στον ρόλο χειροκροτητή-ψηφοφόρου προσώπων, ενώ ακόμα και το γεγονός ότι ο πρόεδρος αναδεικνύεται απευθείας από τη «βάση» (η γνωστή επίφαση δημοκρατίας που ισχύει στα περισσότερα αστικά κόμματα και ακολουθήθηκε και στην προηγούμενη εκλογή Τσίπρα) τον καθιστά ανεξάρτητη αρχή, πέρα και πάνω από τα οποιαδήποτε συλλογικά όργανα.
Δικαίωμα μέλους και ψήφου μπορεί να έχει φυσικά ο οποιοσδήποτε εγγραφεί μέχρι και την τελευταία στιγμή της πρώτης εκλογικής διαδικασίας, δίνοντας -κατά τα συνήθη αστικά πρότυπα- και σε αυτό το πεδίο τη δυνατότητα να ξεδιπλωθεί η μάχη των πάσης φύσεως μηχανισμών. Το γεγονός ότι αυτό συναντιέται σε ένα παρδαλό μίγμα με τη λειτουργία των διαφόρων «τάσεων», κατάλοιπο της ρεφορμιστικής-ευρωκομμουνιστικής καταγωγής αυτού του κόμματος, που λένε ό,τι θέλουν, αλλά τελικά υπακούνε άνευ όρων σε μια ολιγομελή ηγετική ομάδα, δεν είναι παρά χαρακτηριστικό της ιδιόμορφης πορείας που έχει ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ για την ένταξή του στις δυνάμεις του αστισμού. Αξιοποιείται, μάλιστα, μια χαρά στην κατεύθυνση εξαπάτησης ενός κόσμου, μέχρι του σημείου όμως που δεν βάζει εμπόδια στη λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ ως κόμματος στην υπηρεσία της άρχουσας τάξης και του ιμπεριαλισμού.
Επομένως, δεν μπορούμε να θεωρήσουμε παρά ως προσχηματικές όλες τις αναφορές των υποψηφίων για την ανάγκη μεγαλύτερης εσωκομματικής δημοκρατίας, μιας και αυτές είναι δανεισμένες από τις παμπάλαιες πρακτικές χειραγώγησης των κομμάτων του συστήματος. Εξίσου προσχηματικές είναι και οι αναφορές στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ και φιλικά προσκείμενων σε αυτόν ΜΜΕ στον «πολιτικό πολιτισμό» και το «καλό κλίμα» που είναι ανάγκη να επικρατήσει ενόψει της κάλπης για τη νέα ηγεσία, μιας και κάθε άλλο παρά έλειψαν από το Διαρκές Συνέδριο τα αλληλομαχαιρώματα και οι αντιπαραθέσεις.
«Καρφιά» και συμφωνίες
Η αναφορά της υποψήφιας Αχτσιόγλου για «μιντιακά και σοσιαλμιντιακά κέντρα» με συνδέσεις στον ΣΥΡΙΖΑ δίνει μια γλαφυρή εικόνα για το πώς εξελίσσεται η αντιπαράθεση στο εσωτερικό του πριν τις εκλογές για την προεδρία. Το ίδιο και οι έμμεσες αιχμές κατά Πολάκη για «έκρηξη τοξικής αρρενωπότητας», καθώς και ενάντια στον εκλεκτό του, Κασσελάκη, για το ότι η πολιτική «δεν είναι παιχνίδι». Αντίστοιχα «καρφιά» κατά του δεύτερου εξαπέλυσε και ο Τσακαλώτος, με αφορμή τις -αντιγραμμένες από το αμερικανικό Δημοκρατικό Κόμμα- προτάσεις του για «αδιαμεσολάβητη σχέση του προέδρου με τους πολίτες».
Από τη μεριά του, ο Κασσελάκης, ως φυτευτό-ανερχόμενο «αστέρι» του αστικού πολιτικού σκηνικού, δεν έχασε την ευκαιρία να καταγγείλει την «αριστερή ορθοδοξία» του κόμματος, δείχνοντας και από πού ήρθε και πού το πάει, καθώς και την «κηδεμονία των μηχανισμών», ενώ λάβρος κατά «των μηχανισμών και των δικτύων» εμφανίστηκε και ο Τζουμάκας. Χαρακτηριστική για το ποιόν του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και η αναφορά Παππά περί της άρνησης παροχής συναίνεσης σε συμφωνία που «υπονομεύει τα εθνικά συμφέροντα» στην τοποθέτησή του για τα ελληνοτουρκικά, κλείνοντας το μάτι σε μερίδες της ντόπιας άρχουσας τάξης που στριμώχνονται από τους όρους της προωθούμενης αμερικανοΝΑΤΟϊκής διευθέτησης και, ταυτόχρονα, χαϊδεύοντας αυτιά σε αντιδραστικά ακροατήρια.
Παρά τις ποικίλες κόντρες και προσωπικές αποχρώσεις, όμως, ο κοινός τόπος όλων των υποψηφίων δεν μπορεί να αποκρυφτεί: όλοι τους συμφωνούν απόλυτα στην κατεύθυνση της ακόμα πιο δεξιάς μετατόπισης του ΣΥΡΙΖΑ, ώστε να συνεχίσει από καλύτερες θέσεις να υπηρετεί το σύστημα της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης και να διεκδικήσει αποτελεσματικά τον ρόλο της «εναλλακτικής» για την άρχουσα τάξη και τον ιμπεριαλισμό, που θα καταφέρει να ενσωματώσει την κυβερνητική φθορά της ΝΔ. Γι’ αυτό και από καμία τοποθέτηση δεν έλειψαν οι αναφορές για την ανάγκη «διεύρυνσης» και απεύθυνσης στο «κέντρο», η υπεράσπιση (και για λόγους συνοχής) των κεκτημένων και του ρόλου του Τσίπρα, η εξύμνηση της περιόδου της αντιλαϊκής διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ το 2015-19, η αποκήρυξη των «αριστερών» βαριδιών.
Σε τελευταία ανάλυση, το πρωταρχικό μέλημα του συνόλου των υποψηφίων δεν είναι τόσο το να πείσει τους ψηφοφόρους ότι αξίζει να ψηφιστεί, όσο το να πείσει τα ξένα και ντόπια κέντρα εξουσίας ότι μπορεί να αναλάβει τα ηνία του ΣΥΡΙΖΑ και να τον θέσει αποτελεσματικά στις υπηρεσίες τους, ως επικεφαλής της αστικής αντιπολίτευσης σήμερα, αλλά και ως πιθανή κυβέρνηση αύριο.
Το πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ
Είναι φανερό ότι μετά τη συντριβή του από τη ΝΔ στις εκλογές του Μαΐου-Ιουνίου, ο ΣΥΡΙΖΑ διέρχεται κρίση, η οποία είναι αμφίβολο ότι θα ξεπεραστεί απλώς και μόνο από την αλλαγή του προσώπου που βρίσκεται στην ηγεσία. Το υπόβαθρο του προβλήματος παραμένει: έχει αποκαλυφθεί πλατιά το διαζύγιο που έχει πάρει από το κίνημα και την Αριστερά, αλλά την ίδια στιγμή αδυνατεί να πείσει ότι αποτελεί μια πιο αξιόπιστη συστημική λύση από τη ΝΔ. Οι αυταπάτες που καλλιέργησε όλα τα τελευταία χρόνια για τη δυνατότητα μιας πιο φιλολαϊκής διακυβέρνησης στον καπιταλισμό δέχτηκαν βαριά ήττα και έπαψαν να συγκινούν τα μεσοστρώματα που επένδυσαν σε αυτόν. Την ίδια στιγμή, το διεθνές πλαίσιο καθιστά σαφές ότι δεν υφίστανται περιθώρια διαπραγμάτευσης με τα ιμπεριαλιστικά αφεντικά και, συνακόλουθα, απουσιάζει ο παράγοντας που είχε κάνει μερίδες της ντόπιας εξαρτημένης άρχουσας τάξης να του παράσχουν τη στήριξή τους στο παρελθόν.
Και σαν να μην έφταναν όλα αυτά, οι πρόσφατες βουλευτικές εκλογές επέτρεψαν στο ΠΑΣΟΚ -τον έτερο διεκδικητή της θέσης του δεύτερου πυλώνα του αστικού πολιτικού συστήματος- να τον πλησιάσει σε απόσταση αναπνοής και να τον απειλεί πλέον στα σοβαρά. Έχοντας παραδοσιακά στη διάθεσή του, μάλιστα, ένα ολόκληρο δίκτυο από μηχανισμούς στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης και του εργατοπατερισμού, πράγμα που δεν ισχύει για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Πώς επιλέγει να απαντήσει το πρόβλημά του αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ; Γνωρίζει πολύ καλά ότι βασική παράμετρος για τη μακροημέρευσή του στο πολιτικό σκηνικό είναι η αποδοχή του από τη ντόπια άρχουσα τάξη και τους ιμπεριαλιστές σε ΗΠΑ και Ε.Ε. Από αυτήν εξαρτάται και η όποια δυνατότητα να αποκαταστήσει τις πληγωμένες του σχέσεις με τα μικρά και μεσαία στρώματα της κοινωνικής πυραμίδας και να τους παρουσιαστεί ως εγγυητής της κανονικότητας που έχουν απωλέσει προ πολλού. Δεν έχει άλλη επιλογή, λοιπόν, πέρα από τη συνέχιση της πορείας που έχει χαράξει προς τα δεξιά.
Το «φαινόμενο» Κασσελάκη
Δεν είναι να απορεί κανείς, επομένως, για το από πού ξεφύτρωσε ο Κασσελάκης. Με τη συμβολή του ίδιου του Τσίπρα στην ανάδειξή του, μέσω της τοποθέτησής του στο ψηφοδέλτιο επικρατείας στις τελευταίες εκλογές, καθώς και με την ανοιχτή στήριξη του Πολάκη και άλλων παραγόντων μέσα στο κόμμα, η υποψηφιότητά του εναρμονίζεται απόλυτα με τα χαρακτηριστικά και τις στοχεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Ταιριάζει γάντι στη φυσιογνωμία ενός κόμματος που έδωσε γη και ύδωρ στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό ένας άνθρωπος με πλούσια θητεία σε δεξαμενές σκέψης των ΗΠΑ και σχέσεις με το αμερικανικό κατεστημένο, έχοντας συμμετάσχει εθελοντικά μέχρι και σε προεκλογική εκστρατεία του Μπάιντεν το 2008. Συνάδει πλήρως με την επιδίωξη εμβάθυνσης των σχέσεων με τη ντόπια άρχουσα τάξη η διεκδίκηση της προεδρίας από έναν εφοπλιστή, με προσβάσεις σε «ευαγή» κέντρα του εγχώριου αστισμού, όπως το ίδρυμα Νιάρχος.
Από εκεί και πέρα, το ότι έχει επιλέξει να πολιτεύεται με όρους lifestyle και προσωπικής προβολής προκύπτει αβίαστα από το γεγονός ότι ούτε αυτός ούτε και κανένας από τους υπόλοιπους υποψηφίους δεν μπορεί στην πραγματικότητα να διαφοροποιηθεί στα βασικά ζητήματα από την κυβέρνηση της ΝΔ και να αρθρώσει κάποια διακριτή πολιτική πρόταση. Η επίκληση, άλλωστε, στο σάπιο συστημικό ιδεολόγημα της «αριστείας», κόντρα στην αξίωση των κυβερνώντων να το «μονοπωλούν», δεν αντανακλά παρά τη βαθιά περιφρόνηση για τον λαό που χαρακτηρίζει κάθε αστικό κόμμα.
Καθόλου τυχαία δεν πιστεύουμε ότι είναι, επίσης, η τεράστια προβολή που απολαμβάνει ξαφνικά από τα αστικά ΜΜΕ, παρόλο που μέχρι πρότινος ήταν εντελώς άγνωστος στην πολιτική σκηνή και δεν είχε καμία σχέση με την ελληνική πραγματικότητα. Μένει να φανεί αν πίσω από αυτή βρίσκεται μια πιο συγκεκριμένη στήριξη στο πρόσωπο του Κασσελάκη από κέντρα εξουσίας μέσα και έξω από τη χώρα, καθώς και ο ρόλος που πρόκειται να διαδραματίσει αυτός στο μέλλον.
Το πρόβλημα του συστήματος
Σε κάθε περίπτωση, αν και φαινομενικά το ενδιαφέρον για τα τεκταινόμενα στον ΣΥΡΙΖΑ αναζωπυρώθηκε μετά την ανακοίνωση της υποψηφιότητας Κασσελάκη, κάθε άλλο παρά περνάνε αδιάφορες οι εξελίξεις σε αυτόν στις κάθε λογής δυνάμεις του συστήματος. Με δεδομένη την κρίση του ΣΥΡΙΖΑ, όλα τα ενδεχόμενα για το μέλλον του παραμένουν ανοιχτά, αλλά ένα είναι το σίγουρο: αποτελεί σοβαρό κενό για το σύστημα της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης και ζήτημα προς αντιμετώπιση η έλλειψη δεύτερου πυλώνα στο αστικό πολιτικό σκηνικό. Δεν γίνεται να πορεύεται, ειδικά στις παρούσες συνθήκες της όξυνσης των ταξικών αντιθέσεων και της άγριας επίθεσης, με τη ΝΔ ως μοναδικό κόμμα εξουσίας και με κατακερματισμένη τη λοιπή αστική αντιπολίτευση. Χωρίς αυτό να σημαίνει, βέβαια, ότι τα όσα εξελίσσονται στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ικανά να δώσουν την απάντηση στο πρόβλημα.
Το βέβαιο για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι θα επιχειρήσει στο επόμενο διάστημα, και ανεξαρτήτως του ποιος θα αναδειχτεί στην ηγεσία του, να υπερασπιστεί και να αναβαθμίσει το κεκτημένο όλων των τελευταίων χρόνων: τη συμβολή του στην υπηρέτηση των συμφερόντων του ξένου και ντόπιου κεφαλαίου, στο τσάκισμα των εργατικών-λαϊκών δικαιωμάτων και στο βάθεμα της εξάρτησης της χώρας από τον ιμπεριαλισμό.
Τίποτα, επομένως, δεν έχουν να περιμένουν η εργατική τάξη, ο λαός και η νεολαία από τις εξελίξεις στον ΣΥΡΙΖΑ. Γιατί είναι απολύτως σίγουρο ότι σε όλη την επόμενη φάση θα τον βρουν απέναντί τους, ακόμα και αν αυτός δεν φτάσει ξανά στο σημείο να υπηρετήσει το σύστημα από κυβερνητικές θέσεις. Η λαϊκή οργή δεν έχει ανάγκη από άλλες αυταπάτες! Στην οργάνωση και τη γραμμή της αντίστασης-διεκδίκησης βρίσκεται ο πραγματικός δρόμος που πρέπει να διανυθεί.
