1. «Παράδοξα» και άλλα στην υπηρεσία των παγκόσμιων στοχεύσεων
2. Η οικονομική πολιτική του Τραμπ. Ασυνεχής… συνέχεια;
1. «Παράδοξα» και άλλα στην υπηρεσία των παγκόσμιων στοχεύσεων
Ο Τραμπ, πριν ακόμα αναλάβει τη διακυβέρνηση των ΗΠΑ στις 20 Ιανουαρίου του 2025, έκανε σαφές πως θα λειτουργήσει ξανά σαν αναθεωρητής, σαν «εμπρηστής», θα τολμούσαμε να πούμε, του status quo.
Αυτό το status quo έχει αναδείξει τις ΗΠΑ στη μεγαλύτερη σήμερα ιμπεριαλιστική δύναμη στον κόσμο, με τη μεγαλύτερη οικονομία και προηγμένη παραγωγική ικανότητα, με το πιο εκτεταμένο δίκτυο βάσεων, που ξεπερνούν τις 850 σε όλα τα μήκη και πλάτη της Γης, επικεφαλής της μόνης υπαρκτής πολιτικοστρατιωτικής συμμαχίας στον κόσμο!
Αυτό χρήζει ερμηνείας και όπως έχουμε περιγράψει από την 10η Συνδιάσκεψη, παράγεται από το γεγονός ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται σε μια πορεία σχετικής αποδυνάμωσης έναντι των βασικών αντιπάλων και ανταγωνιστών τους, της Ρωσίας και της Κίνας, αλλά σε ορισμένα πεδία έναντι και των συμμάχων τους!
Αυτή η αντίφαση, οι ΗΠΑ να είναι μεν πρώτες αλλά να νιώθουν, κυρίως, τη ρώσικη και την κινέζικη ανάσα στην πλάτη τους, έχει ανάψει από την προηγούμενη δεκαετία κόκκινο συναγερμό στα αμερικανικά επιτελεία, παρήγαγε τον διχασμό στο εσωτερικό της αστικής τους τάξης για τους δρόμους αντιμετώπισής της, για τις επιλογές τακτικής και ιεράρχησης στόχων, ώστε να ανατραπεί αυτή η πορεία σχετικής τους υποχώρησης.
Αυτή η αντίφαση και το ξεπέρασμά της έχουν «φορτωθεί» αμετάκλητα πια με το σοβαρότερο στρατηγικό δίλημμα που αντιμετωπίζουν οι ΗΠΑ την τελευταία δεκαετία, δηλαδή α) το εάν είναι εφικτή η επιλογή να μπουν στο στόχαστρο και με τον ίδιο τρόπο οι ιμπεριαλιστές της Ευρασίας -στο οποίο επικάθεται το στρατηγικό αδιέξοδο των ΗΠΑ στην Ουκρανία- και β) τι παραχωρήσεις ρόλων και θέσης θα γίνουν στους Ευρωπαίους και Ιάπωνες ιμπεριαλιστές δεύτερης γραμμής (10η Συνδιάσκεψη, Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, σημεία 16, 22).
Η εκ νέου εκλογή Τραμπ δείχνει ότι αυτή η κόντρα στο εσωτερικό του αμερικανικού κατεστημένου είναι ενεργή! Δείχνει επιπλέον πως, εκτός από την υφαρπαγή της λαϊκής ψήφου στη βάση του αμερικανικού εθνικισμού του MAGA, κάποια κέντρα εξουσίας πρόκριναν ξανά την τραμπική εκδοχή του Ρεπουμπλικάνικου Κόμματος, σαν την ικανότερη για να θέσει πιο αποφασιστικά τους όρους απάντησης και να κινηθεί πιο αποτελεσματικά για την προώθηση των παγκόσμιων επιδιώξεων των ΗΠΑ και μάλιστα στη φάση στην οποία βρισκόμαστε: στη φάση προετοιμασίας για τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο!
Τα «παράδοξα» των δηλώσεων Τραμπ
Τα παράδοξα των δηλώσεων Τραμπ για Γροιλανδία, Καναδά, Παναμά, όπως και η ωμή παρέμβαση του Μασκ (που χαιρετάει ναζιστικά) στις εσωτερικές υποθέσεις όχι μόνο της Γερμανία αλλά και της φίλης και πιστής συμμάχου Βρετανίας, οι επιδοκιμασίες στη Μελόνι και η γενική αναμόχλευση των σχέσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι υπογραμμίσεις της θέλησης των ΗΠΑ «να τα δώσουν όλα»! «Να τα δώσουν όλα» ώστε να ανατραπεί η σχετική τους υποχώρηση και να βρεθούν σε αναβαθμισμένη θέση μπροστά στον μεγάλο Πόλεμο που προετοιμάζεται! Και με το βλέμμα, φυσικά, στην πιο κρίσιμη αναμέτρηση των ημερών μας: τον πόλεμο στην Ουκρανία!
Είναι δηλαδή μια «δήλωση διαρκείας» ότι οι ΗΠΑ για να φτάσουν στον Πόλεμο με στρατηγικά πλεονεκτήματα, θα επιδιώξουν:
- έως και εδαφική επέκταση ώστε να κατακτήσουν το αναγκαίο στρατηγικό βάθος αλλά και εκείνους τους όρους στρατηγικής πυρηνικής αποτροπής έναντι της Ρωσίας αλλά και της Κίνας,
- να ελέγξουν κομβικά σημεία, περάσματα του παγκόσμιου εμπορίου αλλά και των πολεμικών στόλων,
- να κατακτήσουν κρίσιμες στον παγκόσμιο ανταγωνισμό και στους πολεμικούς εξοπλισμούς πλουτοπαραγωγικές πηγές,
- να πολλαπλασιάσουν, να αναβαθμίσουν του εκβιασμούς έναντι των συμμάχων τους με στόχο την ευθυγράμμισή τους στον πολεμικό βηματισμό των ΗΠΑ.
Γι’ αυτό και με τις πρόσφατες δηλώσεις του ο Τραμπ αρνήθηκε να αποκλείσει:
- τη στρατιωτική επέμβαση των ΗΠΑ για την προσάρτηση της Γροιλανδίας (αυτοδιοικούμενου τμήματος της Δανίας, που είναι μέλος της ΕΕ) και της επανάκτησης της Διώρυγας του Παναμά,
- την άσκηση οικονομικής δύναμης (sic), για να μετατραπεί ο Καναδάς σε 51η πολιτεία των ΗΠΑ, χαρακτηρίζοντας μάλιστα την αμερικανο-καναδική μεθόριο ως «τεχνητή διαχωριστική γραμμή» και αναφέροντας ότι οι ΗΠΑ δίνουν 200 δισ. δολάρια τον χρόνο για την ασφάλειά της!
Οι δηλώσεις Τραμπ, που έγιναν σε μια στιγμή που στο εσωτερικό της Γροιλανδίας έχει ανοίξει η συζήτηση για την ανεξαρτητοποίησή της από τη Δανία, έχουν ήδη παράξει αποτελέσματα, με την ελίτ του νησιού να φέρεται έτοιμη να επιδιώξει στενότερους δεσμούς με την Ουάσιγκτον. Γράφεται πως μπορεί να επιλεγεί η λεγόμενη «ελεύθερη σύνδεση», κάτι αντίστοιχο με αυτό που τα Νησιά Μάρσαλ, η Μικρονησία και το Παλάου του Ειρηνικού διατηρούν με τις ΗΠΑ.
Αντίστοιχα στον Καναδά, η απειλή για επιβολή δασμών 25% στις εξαγωγές τους στις ΗΠΑ οδήγησε στην παραίτηση Τρντό, ενώ ανοίγει η συζήτηση για τη μετατροπή του Καναδά από συνταγματική Μοναρχία με βασιλιά τον Κάρολο Α’ της Βρετανίας -ο Καναδάς ανήκει στη Βρετανική Κοινοπολιτεία- σε προεδρική δημοκρατία, σαν πρώτο βήμα για στενότερες σχέσεις με τις ΗΠΑ!
Ακόμα, λοιπόν, κι αν δεν ευοδωθούν τα «παράδοξα», η διοίκηση Τραμπ προκαλεί ήδη ανακατατάξεις και μέχρι στιγμής, ωθεί τις εξελίξεις σε μια κατάσταση μεγαλύτερης πρόσβασης και ελέγχου των χωρών αυτών από τις ΗΠΑ, ενώ για τη χώρα που εκφράζει τις πιο μεγάλες αντιδράσεις (Παναμάς), δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τίποτε. Φυσικά, όπως και από την πρώτη του θητεία γνωρίζουμε, δηλώσεις και πολύ περισσότερο κινήσεις τέτοιου χαρακτήρα μπορεί να γυρίσουν μπούμερανγκ στους εμπνευστές τους. Το ζήτημα της Γροιλανδίας αλλά και του εμπορικού πολέμου ήδη έχουν ενεργοποιήσει τα αντανακλαστικά αλλά και τις δυσαρέσκειες των Ευρωπαίων ιμπεριαλιστών.
Η γεωστρατηγική αξία της Γροιλανδίας και του Καναδά
Είναι αναγκαία μια ανισόμετρη αναφορά στα «παράδοξα» των πρόσφατων δηλώσεων του Τραμπ, ακριβώς για να αναδειχθεί ότι δεν είναι καθόλου… παράδοξα!
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδήμων, για να κατανοήσει ότι η «τρελή ιδέα» να γίνει ο Καναδάς η 51η πολιτεία των ΗΠΑ, μόνο τρελή δεν είναι: θα ενοποιούνταν η αμερικανική πολιτεία της Αλάσκα με το υπόλοιπο έδαφος των ΗΠΑ, καθιστώντας τις ΗΠΑ ένα υπερκράτος ολόκληρης της Βόρειας Αμερικής, που θα έφτανε τη Ρωσία σε έκταση, προσδίδοντάς της ένα πολύ μεγάλο στρατηγικό βάθος, αλλά και σημαντικά οικονομικά και παραγωγικά πλεονεκτήματα. Επιπλέον, οι ΗΠΑ, που έχουν στην Αρκτική μέσω της Αλάσκας τη μισή ακτογραμμή (11.200 χλμ.) έναντι της Ρωσίας (19.300 χλμ.), μαζί με τον Καναδά (ακτογραμμή 11.200 χλμ.) και τη Γροιλανδία (2.400 χλμ.) θα την ξεπερνούσαν, αναβαθμίζοντας τη θέση τους στον ανταγωνισμό που εξελίσσεται εκεί!
Όσον αφορά τη Γροιλανδία, το μεγαλύτερο νησί του κόσμου, που βρίσκεται πάνω από τον Αρκτικό κύκλο και ανάμεσα σε ΗΠΑ, Ρωσία και Ευρώπη, έχει αναγνωρισμένη γεωστρατηγική αξία για τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό εδώ και δεκαετίες και προσφέρει σημαντικό γεωπολιτικό πλεονέκτημα στον αμερικανικό στρατό έναντι κυρίως της Ρωσίας.
Με τη Συμφωνία για την Άμυνα της Γροιλανδίας το 1951, οι ΗΠΑ έχουν δημιουργήσει στην αυτοδιοικούμενη αυτή περιοχή της Δανίας μια από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές βάσεις στον πλανήτη. Αυτή περιλαμβάνει σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για βαλλιστικούς διηπειρωτικούς πυραύλους, πολύ κρίσιμο για την Ουάσιγκτον, μιας και η συντομότερη διαδρομή Ευρώπης-ΗΠΑ περνάει πάνω από το νησί. Εδώ και καιρό οι ΗΠΑ κατηγορούνται από τη Ρωσία ότι έχουν αποθηκευμένους στο νησί πυραύλους με πυρηνικές κεφαλές. Ταυτόχρονα στο νησί έχει παρουσία η NORAD, η διμερής στρατιωτική διοίκηση ΗΠΑ-Καναδά, που είναι υπεύθυνη για την αεροπορική και διαστημική άμυνα της Βόρειας Αμερικής και περιλαμβάνει αεροπορικές βάσεις, ραντάρ και σταθμούς επικοινωνίας.
Για τις ΗΠΑ δεν αρκούν αυτά! ΟΙ ΗΠΑ επείγονται να επεκτείνουν τη στρατιωτική τους παρουσία στο νησί και να αναβαθμίσουν την προβολή ισχύος τους στον Ατλαντικό Ωκεανό, με την εγκατάσταση ραντάρ στα νερά που συνδέουν τη Γροιλανδία με την Ισλανδία και τη Βρετανία, νερά που αποτελούν την πύλη εισόδου των ρωσικών και κινέζικων πολεμικών πλοίων σ’ αυτόν. Επιπλέον, μέσω της Γροιλανδίας περνά η συντομότερη θαλάσσια διαδρομή ΗΠΑ-Ευρώπης, που οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές θέλουν να την ελέγχουν και να την επιτηρούν όσο το δυνατόν καλύτερα.
Η γεωστρατηγική θέση της Γροιλανδίας έχει ενισχυθεί λόγω του λιωσίματος των πάγων στην Αρκτική, που έχει δώσει νέους δρόμους για τη ναυτιλία αλλά και τους πολεμικούς στόλους, με την κίνηση των πλοίων στην Αρκτική να έχει αυξηθεί κατά 37%. Ενδεικτικά η θαλάσσια διαδρομή Ευρώπης-Άπω Ανατολής είναι συντομότερη κατά 40% σε σχέση με την παραδοσιακή διαδρομή μέσω της Διώρυγας του Σουέζ.
Σημαντική είναι και η θέση της Γροιλανδίας, όπως φυσικά και του Καναδά, συνολικά στην Αρκτική, όπου ο ανταγωνισμός μεταξύ των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων αγριεύει την τελευταία δεκαετία. Οι ΗΠΑ έχουν εκεί να αντιμετωπίσουν τη ρωσική υπεροπλία με μεγάλο στόλο παγοθραυστικών και λειτουργώντας πάνω από 50 αρκτικές βάσεις, που συμπεριλαμβάνουν αεροδρόμια, σταθμούς ραντάρ, βάσεις πυρηνικών βομβαρδιστικών και εκτόξευσης πυραύλων. Αλλά και η Κίνα έχει οικοδομήσει τον στόλο της σε παγοθραυστικά, έχοντας εντάξει την Αρκτική στον λεγόμενο «Πολικό Δρόμο του Μεταξιού».
Λόγος γίνεται για τις σπάνιες γαίες που έχει η Γροιλανδία στο υπέδαφός της. Ωστόσο, οι απόψεις διίστανται, με ειδικούς να αναφέρουν πως πάνω από τα μισά βρίσκονται βόρεια του Αρκτικού κύκλου, γεγονός που καθιστά την αξιοποίησή τους «πολύ δύσκολη, ακριβή, αν όχι αδύνατη»! Σε κάθε περίπτωση, η όποια αξία έχει η οικονομική της εκμετάλλευση δεν μπορεί καν να συγκριθεί με το κύριο, που είναι η χρησιμοποίηση της γεωστρατηγικής της θέσης στην παγκόσμια σύγκρουση από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό.
Η διώρυγα του Παναμά και η Κίνα
Στο στόχαστρο έχει μπει και η Διώρυγα του Παναμά! Τη Διώρυγα, που είχε κατασκευάσει γαλλοαμερικανική εταιρεία, έλεγχαν από το 1914 έως το 1999 οι ΗΠΑ. Οι Αμερικάνοι ιμπεριαλιστές έκαναν επέμβαση στον Παναμά το 1989, έναν χρόνο πριν λήξει η συμφωνία παραχώρησής της στον Παναμά, όπως αυτό είχε συμφωνηθεί το 1977. Η αμερικανική επέμβαση είχε γίνει με το πρόσχημα της δημοκρατίας (ο Νοριέγκα ήταν δικτάτορας και πράκτορας της CIA), αλλά άλλες ήταν οι πραγματικές αιτίες της επέμβασης και αφορούσαν τον έλεγχο της Κεντρικής Αμερικής, ενώ η επέμβαση είχε σαν αποτέλεσμα την παράταση της κατοχής της από τις ΗΠΑ για άλλα δέκα χρόνια.
Το βασικό ζήτημα που έχει θέσει ο Τραμπ αφορά τον έλεγχο από την κινέζικη COSCO των δύο από τα πέντε λιμάνια που βρίσκονται εκατέρωθεν της διώρυγας. Με δεδομένο ότι από τη Διώρυγα του Παναμά διέρχεται το 3-5% του παγκόσμιου εμπορίου και το 40% των πλοίων που φεύγουν ή πηγαίνουν στις ΗΠΑ, γίνεται φανερή η στρατηγική σημασία που έχει αυτή για τον έλεγχο της εμπορικής κίνησης. Σε μια φάση που οι ΗΠΑ θέλουν να αναβαθμίσουν την παρουσία τους στους ωκεανούς και τα θαλάσσια περάσματα, είναι κρίσιμη η δυνατότητά τους να έχουν στο χέρι τους τη Διώρυγα για τον πολεμικό τους στόλο αλλά και να μπορούν να απαγορεύσουν, αν το θελήσουν, το πέρασμα πλοίων αντίπαλων ή ανταγωνιστών. Ευρύτερα, οι απειλές για επανάκτηση της Διώρυγας του Παναμά εντάσσονται στην προσπάθεια να προβληθεί εκ νέου η αμερικανική ισχύς στην Κεντρική Αμερική και να σταλούν μηνύματα σε Ρωσία, Κίνα και Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές πως οι ΗΠΑ θα κάνουν βήματα επανάκτησης της επικυριαρχίας τους σε όλη την αμερικανική ήπειρο και φυσικά στη Νότια Αμερική.
Οι Ευρωπαίοι, το στρατηγικό δίλημμα και το «Ουκρανικό»
Να ξεκινήσουμε από ένα γεγονός. Η απερχόμενη διοίκηση Μπάιντεν όχι μόνο δεν αναίρεσε την πιο σημαντική προσθήκη της πρώτης διοίκησης Τραμπ, δηλαδή την ένταξη της Κίνας στο στόχαστρο των ΗΠΑ σαν παγκόσμιου ανταγωνιστή, αλλά έκανε κρίσιμα βήματα στην ίδια κατεύθυνση: συμφωνία AUKUS, σχήμα των QUAD, επίσκεψη Πελόζι και καθαρή θέση αναγνώρισης για την Ταϊβάν, ενώ δρομολόγησε διαδικασίες για τον έλεγχο του Στενού της Μάλακα για τον εγκλωβισμό του κινέζικου πολεμικού στόλου. Θα λέγαμε ότι παραμένουν στο ακέραιο, αν δεν έχουν ενταθεί, τα προβλήματα που προκύπτουν από το γεγονός ότι στο στόχαστρο των ΗΠΑ είναι πια εκτός από τη Ρωσία και η Κίνα. Η Ρωσία και η Κίνα έχουν πυκνώσει τις κοινές στρατηγικές ασκήσεις, ενώ, αν και αναβάλλουν για το μέλλον τις αποφάσεις τους για τη σύμπτυξη στρατηγικής συμμαχίας, έχουν αναβαθμίσει τις σχέσεις τους στο επίπεδο της στρατηγικής συνεργασίας. Στις BRICS, που Ρωσία και Κίνα πρωτοστατούν και παρά τις ετερόκλητες δυνάμεις που τις αποτελούν, γίνονται βήματα συγκρότησής τους αλλά και διεύρυνσής τους, με δυνάμεις επαμφοτερίζουσες ή και ΝΑΤΟϊκές. Τι μηνύματα παίρνουν οι ιμπεριαλιστές της Ευρασίας από τις δηλώσεις των ΗΠΑ (Γροιλανδία, Καναδάς, Παναμάς) και πώς αυτό θα επιδράσει στην εξέλιξη των δικών τους σχέσεων;
Ακόμα και με τους Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές, μπορεί η διοίκηση Μπάιντεν να έβγαλε από τις αμερικανο-ευρωπαϊκές σχέσεις την τραμπική «τοξικότητα», αλλά στην ουσία κινήθηκε κι αυτή με τον μοχλό του στρατηγικού εκβιασμού που άσκησε σε Γερμανία αλλά και Γαλλία, ο οποίος τις ανάγκασε να ενταχθούν στον πολεμικό βηματισμό τους ενάντια στη Ρωσία, ενάντια δηλαδή στον στρατηγικό αντίπαλό τους, στον πόλεμο στην Ουκρανία. Ταυτόχρονα, μια χαρά αξιοποίησε τις απειλές του Τραμπ για το ΝΑΤΟ, με τους Ευρωπαίους να έχουν προσαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό στην αμερικανική απαίτηση για το ξόδεμα σε «αμυντικές δαπάνες» του 2% του προϋπολογισμού τους, που τώρα η νέα διοίκηση πιέζει για να γίνει 5%!
Η εξαγγελία μιας νέας φάσης του εμπορικού πολέμου ενάντια κυρίως στην Κίνα, που όμως περιλαμβάνει ξανά την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Καναδά και το Μεξικό, συνδέεται με την πίεση των ΗΠΑ από τα μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα (Κίνας, ΕΕ) σε βάρος τους ή με το γεγονός ότι το Μεξικό εξακολουθεί να είναι δίοδος των κινέζικων και ευρωπαϊκών μονοπωλίων στην αμερικανική αγορά, αλλά είναι σαφής η συσχέτιση αυτών των εξαγγελιών με την κατεξοχήν κρίσιμη διάσταση των επιδιώξεων των ΗΠΑ: τη γεωπολιτική.
Η ωμή παρέμβαση του Μασκ στις ευρωπαϊκές καγκελαρίες, οι προσκλήσεις στην ορκωμοσία προσώπων όπως ο Ορμπάν και η επιδοκιμασία της Μελόνι δεν αφορούν μόνο την επιβολή ενός κλίματος παραπέρα αντιδραστικοποίησης του πολιτικού κλίματος. Αφορούν μια μόχλευση που θέλει να τονίσει τη δυνατότητα των ΗΠΑ να προκαλούν αναταράξεις, αλλά και να επιβάλλει έναντι άλλων σκέψεων, την αναγκαιότητα όχι μόνο της παρουσίας των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ήπειρο αλλά και της πρωτοκαθεδρίας τους, που πρέπει να γίνεται αποδεκτή χωρίς πολλές γκρίνιες και παρεκκλίσεις.
Πολύς λόγος γίνεται για τις κατά καιρούς δηλώσεις Τραμπ όσον αφορά την Ουκρανία. Τις πρώτες -προ μηνών- δηλώσεις για σταμάτημα του πολέμου σε μια μέρα, διαδέχτηκαν πιο… σώφρονες, που μιλούσαν για διαπραγματεύσεις που θα έπαιρναν μήνες, ενώ πια οι δηλώσεις έχουν μετριαστεί και κρύβουν έως και απειλές για κλιμάκωση. Σε κάθε περίπτωση, δεν θα αποφασίσει ο Τραμπ το πώς θα κινηθεί ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός στην πιο κρίσιμη παγκόσμια σύγκρουση και οι σκέψεις του κάθε άλλο παρά θέτουν ζήτημα παραίτησης των ΗΠΑ από αυτήν.
Η Ουκρανία αποτελεί το επίκεντρο του παγκόσμιου ανταγωνισμού, την πιο χαρακτηριστική -έως τώρα- έκφραση της δεσπόζουσας θέσης που έχει η αντίθεση ΗΠΑ-Ρωσίας μεταξύ των ιμπεριαλιστικών αντιθέσεων και ανταγωνισμών. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει παγκόσμια διακυβεύματα και γι’ αυτό η υποχώρηση/παραίτηση/ήττα της μίας πλευράς θα έχει παγκόσμιες συνέπειες. Τα παραπάνω (που εντελώς επιγραμματικά αναφέρουμε μιας και τα έχουμε επισημάνει πάμπολλες φορές) μπορούν να συνοψιστούν στην εξής διαπίστωση: στον πόλεμο στην Ουκρανία δεν μπορεί να ηττηθούν οι ΗΠΑ και δεν μπορεί να μην νικήσει η Ρωσία. Έτσι μπορεί να ερμηνευτεί η ολοένα και μεγαλύτερη στήριξη των ΗΠΑ-Δύσης προς τον πληρεξούσιό τους (καθεστώς Κιέβου) και η διαρκής μετατόπιση των κόκκινων γραμμών προς την ολέθρια κλιμάκωση του πολέμου, όσο και από την πλευρά της Ρωσίας οι πραγματικές απειλές για χρησιμοποίηση πυρηνικών, αν το ΝΑΤΟ εμπλακεί άμεσα στον πόλεμο. Αυτή η διαπίστωση, παράλληλα με το στρατηγικό διακύβευμα, αντανακλά ταυτόχρονα και τα αδιέξοδα και τους εκρηκτικούς κινδύνους που συσσωρεύει η εξέλιξή του, μιας και αυτή κρύβει την πυρηνική τους συντριβή. Ακριβώς λόγω αυτής της διάστασης, στο περιθώριο της σύγκρουσης αυτής και της κλιμάκωσής της αναζητείται ένας προσωρινός συμβιβασμός και αυτό εξέφραζαν οι κατά καιρούς δηλώσεις Τραμπ. Για να υπάρξει, πρέπει να έχει τις πιο αντιθετικές και αντιφατικές προδιαγραφές, ακριβώς για να μη προεξοφλεί την ήττα κανενός από τις δύο πλευρές. Αλλά και για να δίνει στην κάθε πλευρά τη δυνατότητα να επανέλθει με καλύτερους από πριν όρους. Αυτός ο συμβιβασμός, εάν υπάρξει, θα είναι προσωρινός και εύθραυστος και σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορεί να αντιστρέψει την πορεία των εξελίξεων, ούτε και να διαγράψει τη δεσπόζουσα αντίθεση ΗΠΑ-Ρωσίας και τη σημασία και τον ρόλο που παίζει αυτή στην πορεία προς τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο! Χαρακτηριστικό είναι, από την άποψη αυτή, το γεγονός ότι στη Μέση Ανατολή, οι ΗΠΑ, παράλληλα με την αμέριστη στήριξη που δίνουν στο μαντρόσκυλό τους, το Ισραήλ, αλλά και τις επιτυχίες που είχαν σε σχέση με τη Ρωσία και το Ιράν, λειτουργούν στη λογική της αποτροπής ενός ενδεχόμενου ανοίγματος δεύτερου μετώπου, ακριβώς γιατί τόσο για τις ΗΠΑ όσο και τη Ρωσία, η Ουκρανία προηγείται στις παγκόσμιες ιεραρχήσεις τους και η Μέση Ανατολή υπάγεται γεωστρατηγικά στις εξελίξεις του πολέμου στην Ουκρανία.
Αντί επιλόγου
Η φάση της προετοιμασίας για τον Γ’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν είναι μια στιγμή που έρχεται και παρέρχεται, δεν είναι κάτι φευγαλέο και περαστικό, αλλά αποτελεί μια ολόκληρη πορεία διαμόρφωσης των όρων και των προϋποθέσεων εκείνων που θα κάνουν εφικτή την προσφυγή στον γενικευμένο πόλεμο. Η νέα διοίκηση των ΗΠΑ «φωνάζει» σε όλους τους τόνους πως θα κάνει τα αδύνατα δυνατά για να βγει πρώτη στη διαδρομή αυτή. Ανεξάρτητα του τι θα καταφέρουν και τι όχι οι ΗΠΑ, τι αδιέξοδα θα ξεπεράσουν, ποια θα μεγαλώσουν και ποια νέα θα εμφανιστούν, ένα είναι το σίγουρο: ο πλανήτης μπαίνει σε έναν νέο κύκλο, μεγάλων απειλών και κινδύνων. Από τη μεριά της εργατικής τάξης και των λαών, ένα είναι το καθήκον: η συγκρότηση της δικής τους απάντησης έναντι όλων των ιμπεριαλιστών δυναστών, που σπρώχνουν την εργαζόμενη ανθρωπότητα στον όλεθρο.
2. Η οικονομική πολιτική του Τραμπ. Ασυνεχής… συνέχεια;
(του Δ.Μ.)
Υπάρχουν τελικά τα Trabnomics; Όσο υπήρξαν παλιότερα και τα Klintοnomics θα μπορούσε κάποιος -όχι αβάσιμα- να ισχυριστεί…
Η αντίληψη πως οι Πρόεδροι των ΗΠΑ μπορούν να εφαρμόσουν τις δικές τους οικονομικές πολιτικές μάς πάει πιο πίσω στα… Ringanomics και πάει λέγοντας…
Όσον αφορά, όμως, τη δεύτερη διακυβέρνηση Τραμπ μπορούμε με σιγουριά να ισχυριστούμε πως η οικονομική πολιτική, πέρα από τους καθαυτό οικονομικούς στόχους, έχει πολιτικές στοχεύσεις τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό της Αμερικής.
Κινείται σίγουρα στο ρεπουμπλικανικό πλαίσιο (λιγότεροι φόροι, κοινωνική και εργασιακή απορρύθμιση κ.λπ.), αλλά έχει και τις δικές της ιδιαιτερότητες με βάση ακριβώς τα παραπάνω (η οικονομία ως πολιτικό και γεωστρατηγικό όπλο).
Σίγουρα ακόμη δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί σημαντικά από τις κεντρικές επιλογές του κεφαλαίου στην καρδιά -μάλιστα- του ιμπεριαλισμού και από την συνέχεια που αυτές οι επιλογές επιβάλλουν, παρά τις συγκυριακές ασυνέχειες (αυτός εξ άλλου είναι ένας από τους βασικούς λόγους που οι Δημοκρατικοί χάνουν πολιτική επιρροή στα εργαζόμενα στρώματα).
Με αυτή την έννοια, η οικονομική πολιτική (αλλά και η γενικότερη πολιτική Τραμπ) θα κινείται σε μία παλάντζα προκλήσεων και… προσαρμογών, ιδιαίτερα σήμερα που υπάρχει και η εμπειρία της πρώτης τετραετίας.
Τα βασικά χαρακτηριστικά της -εξαγγελθείσας- οικονομικής πολιτικής του επιτελείου Τραμπ
- Μείωση φόρων για το κεφάλαιο. Ετοιμάζεται πακέτο φορολογικών ελαφρύνσεων αλλά και φορολογικών κινήτρων για να επιστρέψουν οι αμερικάνικες επιχειρήσεις που έχουν μονάδες παραγωγής στο εξωτερικό, στις ΗΠΑ.
Εκφράζονται φόβοι -και από το ΔΝΤ- ότι θα μειωθούν τα κρατικά έσοδα, αλλά και θα αυξηθεί ο πληθωρισμός.
Επιπλέον, το πακέτο Μπάιντεν (ΙRA) που έδινε φορολογικά και άλλα κίνητρα όχι μόνο για τις αμερικάνικες επιχειρήσεις αλλά και σε ξένες, κυρίως ευρωπαϊκές, να εγκατασταθούν στις ΗΠΑ, πόσο μακριά βρίσκεται από μια τέτοια κατεύθυνση;
- Η αύξηση των δασμών σε αναλογία 10-25-60% (Μεξικό/Καναδάς, ΕΕ, Κίνα) αποτελεί σταθερή αναφορά της οικονομικής πολιτικής του επιτελείου Τραμπ.
Το ΔΝΤ θέτει ερωτήματα πόσο μια τέτοια κατεύθυνση θα θίξει τις εμπορικές και παραγωγικές εφοδιαστικές αλυσίδες παγκόσμια και θα προκαλέσει αντι-δασμούς που θα θίξουν και τις ίδιες τις ΗΠΑ, προκαλώντας ακόμη ένα μεγαλύτερο πληθωριστικό κύμα.
- Η νομισματική πολιτική του Τραμπ έχει να κάνει με την αντιπαράθεσή του με τις αρχές της FED σχετικά με το θέμα των επιτοκίων και γενικότερα ως προς τη χαλάρωση ή όχι της νομισματικής πολιτικής. Ο Τραμπ φαίνεται να ενισχύει την τάση της χαλάρωσης, ακόμη και αν αυτό συνεπάγεται ένα πιο αδύναμο δολάριο. Στη βάση αυτή ενισχύει και τα κρυπτονομίσματα.
Αυτό είναι οπωσδήποτε αντιφατικό με τις απειλές προς τους BRICS να μην υπονομεύουν το δολάριο. Το δολάριο είναι νόμισμά μας και θα το «υπονομεύουμε» εμείς, όταν μας συμφέρει, φαίνεται να λέει το οικονομικό του επιτελείο. Είναι μία άλλη έκδοση του «δικό μας νόμισμα, δικό σας πρόβλημα». Εννοείται πως μια τέτοια κατεύθυνση μόνο αντιπληθωριστική δεν είναι…
Γενικότερα -και αυτή είναι η απεύθυνση και προς τα εργατικά, λαϊκά στρώματα- οι οικονομικοί σύμβουλοι του Τραμπ επιδιώκουν να φανεί ή και ελπίζουν πως αυξάνοντας την προσφορά, δηλαδή ενισχύοντας το κεφάλαιο στο να επενδύσει μέσα στις ΗΠΑ («τίμια» ρεπουμπλικανική και νεοφιλελεύθερη αντιμετώπιση), θα ανοίξουν θέσεις εργασίας. Τώρα γιατί πήγε στραβά και δεν απόδωσε μια τέτοια κατεύθυνση, την προηγούμενη τετραετία ενοχοποιούν γι’ αυτό την πανδημία, τη διάδοχη κατάσταση (Μπάιντεν) κ.λπ.
- Το επόμενο «στοίχημα» του Τραμπ είναι η «ανάκτηση» του κύρους της αμερικάνικης αυτοκινητοβιομηχανίας, παράλληλα με την απελευθέρωση των εξορύξεων που προανήγγειλε στον λόγο του μετά την ορκωμοσία. Πώς, όμως, θα συνδυαστεί το τελευταίο με την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης (παράδειγμα ο Υπερυπουργός Μασκ), καθώς διαφορετικές μερίδες του κεφαλαίου αναφέρονται στα ίδια πεδία ανταγωνισμού; Αντίστοιχα ερωτήματα γεννιούνται από την κατάργηση (;) της πράσινης οικονομίας, που επί της ουσίας υπαινίχτηκε στον λόγο του.
- Το DOGE και οι περικοπές. Το… επιτροπάτο που θα βρίσκεται κάτω από τη σκέπη του Υπουργείου… Αποτελεσματικότητας του ανεκδιήγητου μεγαλοεπιχειρηματία Μασκ επιδιώκεται -και αυτό μάλλον θα είναι το μόνο πραγματικά υλοποιήσιμο στοιχείο του οικονομικού προγράμματος- να πετσοκόψει 2 τρισ. δολάρια δημόσιων δαπανών από τον κεντρικό κρατικό προϋπολογισμό. Στο στόχαστρο επιδόματα, όροι εργασιακής προστασίας, συνδικαλιστικά δικαιώματα κ.λπ.
Παινεύοντας τον Αργεντίνο Πρόεδρο και τα μέτρα που αυτός παίρνει αυξάνοντας τη φτώχεια, ο Μασκ είχε μιλήσει ακόμη και για κατάργηση του -ομοσπονδιακού- Υπουργείου Παιδείας!
Στη βάση αυτή ενισχύεται και η τάση απορρύθμισης των αγορών, δηλαδή της απελευθέρωσης του πεδίου δράσης του κεφαλαίου με ό,τι αγριότητες ως προς τα δικαιώματα αυτό επιφέρει.
Αξιολογώντας την οικονομική πολιτική του Τραμπ
Το ότι ο Τραμπ θα κάνει όλη τη βρώμικη δουλειά απέναντι στην εργατική τάξη της Αμερικής για λογαριασμό όλων των μερίδων του κεφαλαίου πατώντας πάνω στην εκλογική «συναίνεση» πλατύτερων λαϊκών μαζών από αυτά που επηρέαζαν παραδοσιακά οι Δημοκρατικοί, είναι το μόνο σίγουρο και αναμενόμενο από την πολιτική του οικονομικού του επιτελείου. Με αυτή την έννοια, η ευφορία των «αγορών» έχει κάποια βάση… ταξική. Όμως από κει και πέρα, αρχίζουν τα ζητήματα.
Πρώτο ερώτημα, «ποιου» κεφαλαίου τα συμφέροντα θα εκπροσωπήσει πραγματικά και ποιες μερίδες θα «ρίξει» και φυσικά κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει αδιαμαρτύρητα δεκτό από τους «ριγμένους». Ακόμη και αν είναι πρόδηλες οι προτιμήσεις ακόμη και πριν τον λόγο της ορκωμοσίας.
Το περίφημο τέρας του «πληθωρισμού» θα συνεχίσει να… βρυχάται απ’ ότι δείχνουν οι εξαγγελίες και όχι μόνο δεν θα μειωθεί, αλλά θα αυξηθεί από τις πολιτικές Τραμπ, επηρεάζοντας σαφώς τις λαϊκές και εργατικές μάζες που τον ψήφισαν.
Το σπουδαιότερο, η επενδυτική «απραξία» στο εσωτερικό των ΗΠΑ δεν έχει να κάνει με την τάδε ή τη δείνα οικονομική πολιτική ή μέτρο, αλλά σχετίζεται και αντανακλά τη βαθύτερη κρίση του συστήματος, το τεράστιο ζήτημα της διεκδίκησης και ανακατανομής των αγορών που παραμένει ανοιχτό (και βρίσκεται σε συνέργεια με τη γεωπολιτική αντιπαράθεση).
Σε αυτό το πλαίσιο, η χρήση της οικονομίας ως πολιτικού (πολύ περισσότερο γεωπολιτικού) μέσου εμπεριέχει μεγάλους κινδύνους και ματαιώσεις. Κάθε άλλο παρά για ειρηνική διαδικασία πρόκειται, παρόλο που ο Τραμπ λανσάρεται ως ειρηνοποιός.
Τα πράγματα είναι απείρως πιο δύσκολα από την κυκλοφορία κρυπτονομίσματος με την εικόνα της… Μελάνια (άλλο και τούτο!), την αλλαγή ονόματος του κόλπου του Μεξικού ή τον ανέξοδο «τσαμπουκά» στης γης τους κολασμένους μετανάστες του αμερικάνικου Νότου…
