Η ανακοίνωση της Pfizer ότι “50 εκατ. δόσεις θα είναι διαθέσιμες μέχρι το τέλος του χρόνου και περίπου 1,3 δισεκατομμύρια δόσεις μέχρι τα μέσα του 2021” έφερε τη μεγάλη αντιστροφή στα χρηματιστήρια και εγκαινίασε έναν κύκλο μεγάλης ανόδου. Η ανατριχίλα για νέες εκτινάξεις ήδη διατρέχει το σύστημα.
Τα κρίσιμα ερωτήματα που κρύβονται πίσω από τη θριαμβευτική ανακοίνωση, που αφορούν αρχικά την υγειονομική επάρκεια του εμβολίου, είναι πιο πολλά από τις απαντήσεις που προτείνονται: Τι, π.χ., σημαίνει 90 με 95% επιτυχία σε ένα στατιστικό δείγμα 40.000 ατόμων όταν το εμβόλιο θα αρχίσει να κυκλοφορεί στον πραγματικό και ποικίλης υγειονομικής και γενετικής σύνθεσης πληθυσμό; Για πόση χρονική διάρκεια θα είναι η ανοσία που προσφέρει;.. Προβλήματα μικτά, οικονομικά δηλαδή και υγειονομικά, όπως τις συνθήκες μεταφοράς, διανομής και εκτέλεσής του (πρέπει να βρίσκεται σε -70 βαθμούς Κελσίου).
Όσο για τις καθαρά οικονομικές διαστάσεις του εγχειρήματος, η υπεροπτική δήλωση της εταιρείας ότι δεν έχει λάβει για τις έρευνες ούτε ένα δολάριο κρατικής επιχορήγησης είναι… αληθής! Πώς, άλλωστε, αφού το εμβόλιο είναι της γερμανικής εταιρίας BioNTech. Με τη γερμανική εταιρεία η αμερικάνικη Pfizer έχει συνάψει συμφωνία για την ανάπτυξη-διάθεση του εμβολίου.
Η τελευταία το καλοκαίρι του 2020 πήρε 100 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για να το αναπτύξει, ενώ το Σεπτέμβριο η γερμανική κυβέρνηση έδωσε 375 εκατ. ευρώ στην εταιρεία για τον ίδιο λόγο! Μέχρι και η Κίνα έβαλε το χεράκι της με τη σύναψη συμβολαίου ύψους 135 εκατ. δολαρίων από την ομοεθνή Fosun Pharmaceutical της Σαγκάης για την ανάπτυξη και διάθεση του εμβολίου στην αχανή χώρα. Βέβαια το σύστημα των προαπαραγγελιών διακρίνει όλη τη διαδικασία έρευνας, εφαρμογής και τελικά διάθεσης των εμβολίων παραδοσιακά και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν. Από το καλοκαίρι επίσης η Pfizer έχει κλείσει συμβόλαια με την αμερικάνικη κυβέρνηση ύψους 2 δισ. δολαρίων για 100 εκατ. δόσεις, ενώ με το Ηνωμένο Βασίλειο για 40 εκατ. δόσεις και με τον Καναδά για 20 εκατ. δόσεις μέχρι το τέλος του 2021. Ο «αυτοδημιούργητος» Θεσσαλονικιός απλά ψεύδεται.
Η οικονομική γεωγραφία του εμβολίου
Δεδομένου ότι οποιοδήποτε αποτελεσματικό εμβόλιο θα είναι αναπόφευκτα σε περιορισμένη προσφορά όταν "ανακαλυφθεί" και παρασκευαστεί, οι εθνικές κυβερνήσεις έχουν υπογράψει διμερείς συμφωνίες εφοδιασμού με κατασκευαστές, παρέχοντας χρηματοδότηση για κλινικές δοκιμές και προπαρασκευή σε αντάλλαγμα με τις προπαραγγελίες, έλεγε η έκθεση της Deutsche Bank στις αρχές του φθινοπώρου, όταν διαπίστωνε ότι «ο νικητής της μάχης για το εμβόλιο θα "καθορίσει" την πορεία των αγορών». «Ωστόσο, στη μάχη της προπαραγγελίας, οι κυβερνήσεις διεθνώς έχουν καταλήξει με αρκετά διαφορετικά "χαρτοφυλάκια εμβολίων", τοποθετώντας τα αβγά τους σε διαφορετικά καλάθια, δηλαδή έχουν διαφορετικό μείγμα εταιρειών με τις οποίες έχουν προχωρήσει σε συμφωνία για τη διάθεση του εμβολίου, όπως φαίνεται και στα διαγράμματα. Ορισμένες οικονομίες θα μπορούσαν, επομένως, να έχουν ένα σημαντικό προβάδισμα, ανάλογα με το ποιος υποψήφιος θα τα καταφέρει πρώτος, τονίζει η Deutsche Bank, και αυτό θα επηρεάσει αναπόφευκτα και την πορεία των assets–μετοχών, ομολόγων, εμπορευμάτων και κυρίως των νομισμάτων», γράφει σε σχετικό άρθρο στην εφημερίδα «Κεφάλαιο» η Ελευθερία Κούρταλη.
Το εμβόλιο των Oxford/AstraZeneca θεωρείται το φαβορί σε αυτήν τη μάχη, με τις περισσότερες κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να έχουν εξασφαλίσει σημαντικές ποσότητες. Εάν διατεθεί επιτυχώς, τα οφέλη του θα διανεμηθούν αρκετά συμμετρικά σε όλες τις περιοχές, πράγμα που σημαίνει ότι τα risk assets διεθνώς θα έχουν παρόμοια "συμπεριφορά" και αντίδραση. Αντίθετα, αν ένα άλλο υποψήφιο εμβόλιο κερδίσει τη μάχη, οι επιπτώσεις θα ήταν πολύ πιο ασύμμετρες "γεωγραφικά". Οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν καμία σημαντική επένδυση σε δυτικές εταιρείες-υποψήφιες για την παρασκευή του εμβολίου, και έτσι ένα εμβόλιο από την Pfizer ή τη Moderna θα ωφελήσει ασύμμετρα τις χώρες του G10.
Αντίθετα, «οι Αναδυόμενες Αγορές θα επωφεληθούν πολύ περισσότερο από ό,τι οι οικονομίες του G10 από ένα κινεζικό εμβόλιο. Οι αναπτυσσόμενες χώρες δεν έχουν υπογράψει καθόλου συμφωνίες εφοδιασμού με Pfizer και Moderna είτε λόγω υψηλού κόστους είτε λόγω άλλων παραγόντων (όπως, π.χ., το κλίμα το οποίο δεν επιτρέπει την ενδεδειγμένη αποθήκευσή του κάτω των -80 βαθμών Κελσίου). Έτσι, ένα επιτυχημένο εμβόλιο από την Sinovac ή κάποιο άλλο κινεζικό εμβόλιο θα ήταν καλύτερα νέα για τις αναδυόμενες αγορές σε σχέση με τις ανεπτυγμένες». Έτσι, καθόλα εξηγήσιμη φαίνεται η «παράξενη» ενέργεια του Αλμπέρτο Μπουρλά να πωλήσει το 62% των μετοχών της εταιρείας της οποίας ηγείται ως επιστημονικός και οικονομικός υπεύθυνος με το που ανακοινώθηκε το ποσοστό επιτυχίας της τρίτης φάσης του εμβολίου: Σε λίγο και άλλοι υποψήφιοι πωλητές θα συνωθούνται στις αγορές και η Pfizer δεν θα το έχει μονοπώλιο!
Καθώς γράφονταν αυτές οι γραμμές, αντίστοιχες άνω του 90% επιτυχείς δοκιμές ανακοίνωνε η Moderna, συνοδευόμενες με τις αντίστοιχες προπαραγγελίες φυσικά, και παράλληλα η ρώσικη φαρμακευτική ανακοίνωνε άνω του 95% επιτυχείς δοκιμές για το δικό της εμβόλιο. Άρα, πούλα τώρα που… γυρίζει!
Η διακλαδική ακτινογραφία των ωφελημένων και μη
Ο τομέας των αερομεταφορών που πλήττεται από την πανδημία φαίνεται να επωφελήθηκε περισσότερο από τα θετικά νέα για τα εμβόλια, καθώς αμέσως μετά τις ανακοινώσεις της Moderna οι μετοχές της United Airlines σημείωσαν άνοδο έως και 8,6%, ενώ η American Airlines και η Delta σημείωσαν άνοδο περίπου 6%. Οι μετοχές του ιδιοκτήτη της British Airways International Airlines αυξήθηκαν 12,2% – ύστερα από αύξηση 40% που πραγματοποιήθηκε μετά την προηγούμενη ανακοίνωση της Pfizer. Σύμφωνα με το CNBC, οι αναλυτές βλέπουν τις εξελίξεις των εμβολίων ως ενθαρρυντικά νέα για τον κλάδο, οι επενδυτές του οποίου ελπίζουν να δουν την αναψυχή και τα επαγγελματικά ταξίδια να επιστρέφουν. Ωστόσο, ο Μπρένταν Σόμπι, αναλυτής των αεροπορικών ταξιδιών, δήλωσε ότι υπάρχουν «ακόμη προκλήσεις για τις αεροπορικές εταιρείες».
Ένας άλλος τομέας που θα μπορούσε να δει τα κέρδη του να εκτοξεύονται είναι η ιδιοκτησία και τα εμπορικά ακίνητα. Ο τομέας έχει πληγεί σοβαρά από την πανδημία καθώς τα παρατεταμένα lockdown και η τηλεργασία δεν προσέλκυσε το ενδιαφέρον επενδυτών για την ενοικίαση επαγγελματικών ακινήτων και αγορά κατοικιών για τους καταναλωτές αντίστοιχα. Όμως, με την ιδέα ενός βιώσιμου εμβολίου έχει αυξηθεί η προοπτική των εργαζομένων να επιστρέψουν στα γραφεία τους μετά τον μαζικό εμβολιασμό.
Οι μετοχές της Empire State Realty Trust, μιας εταιρείας επενδύσεων σε ακίνητα που εστιάζει στα γραφεία και τα καταστήματα λιανικής στο Μανχάταν, αυξήθηκαν περισσότερο από 37% μετά τις ειδήσεις της Pfizer Οι μετοχές της SL Green, ενός από τους μεγαλύτερους εμπορικούς ιδιοκτήτες της Νέας Υόρκης, σημείωσαν άνοδο σχεδόν 37%. Σε αυτό το πλαίσιο, μεγάλη εταιρεία logistics που είχε την αντίστοιχη εσωτερική ενημέρωση ήδη έχει πραγματοποιήσει επενδύσεις σε τεράστια υπερατλαντικά κέντρα συγκέντρωσης και διάθεσης του εμβολίου της από το καλοκαίρι (αυτό το καλοκαίρι κάποιοι δεν πήγαν… διακοπές, όχι γιατί φοβόνταν τον κορονοϊό).
Στους προσωρινά χαμένους φαίνεται να συγκαταλέγονται όλες οι εταιρείες του διαδικτύου που βασίστηκαν και επωφελήθηκαν από τους ποικίλους και γενικευμένους κατά χώρα και παγκόσμια εγκλεισμούς: Η εταιρεία τηλεδιάσκεψης Ζoom, που έγινε συνώνυμο των τηλεδιασκέψεων και της τηλεργασίας φέτος, υποχώρησε κατά 17,4% αμέσως μετά τις ανακοινώσεις της Pfizer για το εμβόλιο, καθώς οι περισσότεροι επενδυτές εκτιμούν ότι οι εργαζόμενοι θα επιστρέψουν στο γραφείο.
Η διασημότερη πλατφόρμα streaming σειρών και ταινιών, Netflix, είδε τις μετοχές της να μειώνονται κατά 8,6%, Ο γίγαντας του ηλεκτρονικού εμπορίου Amazon, του οποίου οι διαδικτυακές υπηρεσίες αγορών ήταν απαραίτητες για εκατομμύρια ανθρώπους κατά τη διάρκεια της πανδημίας, είδε τις μετοχές της να πέφτουν περίπου κατά 5,1% μετά τις ανακοινώσεις της Pfizer.
Η συνολική εκτίναξη σε αναζήτηση
Πέρα όμως από τη διακλαδική ακτινογραφία ωφελημένων και μη, η ανακοίνωση της Pfizer σε συνδυασμό με το εκλογικό αποτέλεσμα στις ΗΠΑ (εκλογή Μπάιντεν) χρησιμοποιείται συνολικότερα ως εφαλτήριο για μια γιγάντια επανεκκίνηση της παγκόσμιας οικονομίας, που βέβαια δεν είναι καθόλου ενιαία και οι ιεραρχήσεις της υπόκεινται σε έναν ανελέητο ανταγωνισμό όλων εναντίων όλων.
Σε αυτή τη φάση, το ποσοστό ανοσίας που θα παρέχει το εμβόλιο ή καλύτερα τα εμβόλια που θα κυκλοφορήσουν περνάει σε δεύτερη μοίρα μπροστά στην αναγκαιότητα να εμβολιαστεί το καπιταλιστικό – ιμπεριαλιστικό σύστημα με ένα «ποσοστό ανοσίας» ικανό να αντιμετωπίσει την όξυνση της κρίσης του. Αλλά και τούτη η γενική αναγκαιότητα υπόκειται στη διαπίστωση της DB που προαναφέραμε…
