Ακόμα και χωρίς τα τελευταία στοιχεία που έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας και που κάνουν λόγο για χρησιμοποίηση έως και τεχνητής νοημοσύνης, από την πρώτη στιγμή και βάσιμα θα μπορούσε να εξαχθεί το συμπέρασμα πως η δολοφονία, την Παρασκευή 27 Νοεμβρίου, του Δόκτορα Μοχσέν Φαχριζαντέ, ήταν μια επαγγελματική επιχείρηση που μόνο κράτη και οι μυστικές υπηρεσίες τους -και όχι οποιαδήποτε κράτη- μπορούν να επιτελέσουν.
Ο Φαχριζαντέ, Ιρανός πυρηνικός επιστήμονας, επικεφαλής μάλιστα του τμήματος Έρευνας και Καινοτομίας του υπουργείου Άμυνας του Ιράν, φέρεται να είναι ο «αρχιτέκτονας» του πυρηνικού προγράμματός του. Είναι η πέμπτη δολοφονία πυρηνικού επιστήμονα του Ιράν τα τελευταία δέκα χρόνια, ενώ χρονικά και από άποψη συγκυρίας μπαίνει δίπλα στην δολοφονία του ηγετικού στελέχους της Δύναμης Αλ-Κουντς, της ιρανικής στρατιωτικής δύναμης στη Συρία, που υπάγεται στους «Φρουρούς της Επανάστασης», στρατηγού Κασέμ Σουλεϊμανί.
Μία τυχοδιωκτική και προβοκατόρικη δολοφονία
Είναι ολοφάνερο πως πρόκειται για μια άκρως τυχοδιωκτική και προβοκατόρικη δολοφονία, σε μια παγκόσμια συγκυρία με πολλά ρευστά και μεταβατικά στοιχεία -και όχι μόνο λόγω της αλλαγής σκυτάλης στις ΗΠΑ- και σε μια περιοχή ήδη φορτωμένη με πολύ εύφλεκτο υλικό αλλά και χαίνουσες πληγές.
Η ιρανική ηγεσία «έδειξε» -όχι άδικα- κατ’ αρχήν το Ισραήλ ως τη χώρα που ενορχήστρωσε την δολοφονική αυτή επιχείρηση, ενώ έβαλε στο κάδρο τις ΗΠΑ και την απερχόμενη διοίκηση Τραμπ, προειδοποιώντας πως θα «λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να υπερασπιστεί τον λαό της και να προασπίσει τα συμφέροντά της» σε περίπτωση που ΗΠΑ και Ισραήλ προβούν σε τυχόν τυχοδιωκτικά μέτρα εναντίον του, «ειδικά την εναπομείνασα περίοδο της σημερινής κυβέρνησης των ΗΠΑ στην εξουσία».
Έχει κάθε λόγο η ιρανική ηγεσία να τοποθετείται έτσι, μιας και είναι γνωστό ότι η διοίκηση Τραμπ ανέτρεψε την προσέγγιση ΗΠΑ-Ιράν που είχε προχωρήσει επί Ομπάμα, με πιο χαρακτηριστική την επιλογή απόσυρσης το 2018 από τη λεγόμενη «Συμφωνία για τα Πυρηνικά του Ιράν» του 2015, την JPCOA. Η διοίκηση Τραμπ πριν την απόσυρση και πολύ περισσότερο μετά, κινήθηκε με στόχο τη δημιουργία αντιιρανικού μετώπου. Προσπάθησε να συνδυάσει την αμερικανική στόχευση ενάντια στη συμμαχία του Ιράν με τη Ρωσία αλλά και την Κίνα, με τις ανησυχίες του Ισραήλ και αραβικών καθεστώτων (που φυσικά είναι και ανησυχίες των ΗΠΑ) για την αύξηση της περιφερειακής επιρροής του Ιράν. Έτσι, είχαμε και έχουμε μια διαρκή πίεση προς την Τουρκία, που σημειωτέον καταδίκασε τη δολοφονία Φαχριζαντέ, ώστε να πάψει να συνεργάζεται με τη Ρωσία αλλά και με το Ιράν (διαδικασία της Αστάνα για την Συρία) και να σταματήσει τις ολοένα και πιο ενοχλητικές αποκλίσεις της, που δοκιμάζουν τη στρατηγική υπομονή των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Είχαμε και έχουμε τις συνεχείς -αν και όχι πάντα αποτελεσματικές- παρεμβάσεις των ΗΠΑ προς το Ιράκ για τον περιορισμό της ιρανικής ανάμειξης. Την κλιμάκωση των κυρώσεων ενάντια στο Ιράν, που έχουν στριμώξει την οικονομία του αλλά και τους Ευρωπαίους ιμπεριαλιστές, που μάταια αναζητούν ακόμη οδούς παράκαμψής τους. Τις πρωτοβουλίες για την «ελευθερία στη ναυσιπλοΐα» στον Περσικό Κόλπο. Την πιεστική και ολοένα και πιο αναβαθμισμένη «διαμεσολάβηση» για την σύμπηξη συμμαχίας των αντιδραστικών αραβικών καθεστώτων (Σαουδική Αραβία, Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα) με το Ισραήλ, που προχωρούσε ακόμα και στην τωρινή μεταβατική περίοδο προς τη νέα προεδρία.
Ο ρόλος του Ισραήλ και το ερωτηματικό για τις ΗΠΑ
Όλα δείχνουν λοιπόν και κατ’ αρχήν πως πρόκειται για μια στοχευμένη ενέργεια του σιωνιστικού-φασιστικού κράτους του Ισραήλ. Η σιωνιστική ηγεσία θεωρεί διαχρονικά το Ιράν σαν εκείνο το κέντρο που όχι μόνο διεκδικεί με αξιώσεις την περιφερειακή ηγεμονία, αλλά μπορεί να υπονομεύσει τη σταθερότητα και να αμφισβητήσει την παρουσία και τον ρόλο του Ισραήλ στην περιοχή. Η τελευταία δεκαετία, μάλιστα, που συνοδεύτηκε, εκτός από τη σημαντική αύξηση της επιρροής της στο Λίβανο μέσω της Χεζμπολάχ, με την οποία το ιρανικό καθεστώς διατηρεί ισχυρούς δεσμούς και σχέσεις, και με το «άπλωμα» της επιρροής του Ιράν πρώτα και κύρια στη Συρία και δευτερευόντως στο Ιράκ αλλά και στην Υεμένη, μετέτρεψε το Ιράν σε «κόκκινο πανί» για την ηγεσία του Ισραήλ. Στα προηγούμενα προστέθηκε η ανασφάλεια και το άγχος της ισραηλινής ηγεσίας για το πώς ακριβώς θα κινηθεί η νέα διοίκηση του αμερικανικού ιμπεριαλισμού σε σχέση με το Ιράν. Με αυτή την προβοκάτσια, το Ισραήλ επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα και σε κάθε περίπτωση να καθυστερήσει και να δυσχεράνει την προοπτική μιας -μικρότερης ή μεγαλύτερης- διαφοροποίησης της νέας διοίκησης, σε σχέση με την πολιτική Τραμπ.
Άμεσα και εύλογα προκύπτει το πολιτικό ερώτημα εάν η ισραηλινή ηγεσία κινήθηκε με αυτόν τον προβοκατόρικο τρόπο και προχώρησε σε μια τέτοιου μεγέθους κίνηση, χωρίς την προτροπή, τη στήριξη ή έστω την ανοχή του κέντρου των ΗΠΑ γύρω από τον Τραμπ.
Η -όχι πλέον- μυστική συνάντηση Πομπέο με τον Νετανιάχου και τον Σαουδάραβα πρίγκηπα διάδοχο του θρόνου, παρουσία μάλιστα του αρχηγού της Μοσάντ, πέντε μέρες πριν την δολοφονία του Φαχριζαντέ, αποτελεί μια όχι αμελητέα ένδειξη. Όπως και η προσπάθεια λίγες μέρες μετά τη δολοφονία, να κλείσει η διαμάχη Σαουδικής Αραβίας και Κατάρ, γεγονός που αν επιτευχθεί θα ισχυροποιήσει το αντιιρανικό μέτωπο και θα λειτουργήσει διλημματικά προς την Τουρκία. Επιπλέον, και η «επιστροφή» του αεροπλανοφόρου USS Nimitz στον Κόλπο, αν και το Πεντάγωνο διαβεβαίωσε πως αυτή συνδέεται με την αποχώρηση αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν, δεν μπορεί παρά να παράγει κι άλλους συνειρμούς και πάντως αυξάνει την ένταση και την πίεση προς το Ιράν. Γενικότερα, τα όσα προαναφέρθηκαν για την πολιτική της διοίκησης Τραμπ έναντι του Ιράν, μπορούν να «κουμπώσουν» αν όχι με την προτροπή, τουλάχιστον με την επίδειξη ανοχής σε μια τέτοια κίνηση.
Από την άλλη, μια τέτοια στάση από το «κέντρο Τραμπ» στη φάση της μετάβασης προς τη νέα διοίκηση, θα δημιουργούσε άσχημα προηγούμενα και θα ήταν πραγματικά παρακινδυνευμένη για τις ισορροπίες στην κορυφή του αμερικανικού ιμπεριαλισμού. Αυτή η επισήμανσή μας φυσικά και δεν παραγράφει καθόλου την εδώ και καιρό εκτίμησή μας για την ασίγαστη διαπάλη στο εσωτερικό της ελίτ, τόσο γενικά για τους δρόμους αντιμετώπισης της σχετικής αποδυνάμωσης των ΗΠΑ, όσο και ειδικά για την ακολουθούμενη τακτική σε σχέση με το Ιράν και τη Μέση Ανατολή. Πάντως και στον βαθμό που υπήρξε, κάτι για το οποίο υπάρχουν ορισμένες ισχυρές αλλά όχι επαρκείς ενδείξεις, μάλλον θα χρειαστεί να περάσει και άλλος πολιτικός χρόνος και να «απαντηθεί» στις κατοπινές εξελίξεις. Στην περίπτωση αυτή, θα ήταν μια σαφής απόδειξη ότι η αντιπαράθεση στο εσωτερικό της αμερικανικής αστικής τάξης έχει αγγίξει το «κόκκινο». Πάντως μία παράπλευρη συνέπειά της στο εσωτερικό των ΗΠΑ είναι πως τίθενται ξανά και μάλιστα με αναβαθμισμένο τρόπο, οι προβληματισμοί για τις «αρρυθμίες» που δημιουργεί η μοναδική στον πλανήτη, τόσο μεγάλη μεταβατική περίοδος που μεσολαβεί από τις εκλογές έως την παράδοση της σκυτάλης από την παλιά στη νέα διοίκηση.
Η οργισμένη αντίδραση του Τζον Μπρέναν, πρώην επικεφαλής της CIA, που χαρακτήρισε τη δολοφονία «εγκληματική και εξαιρετικά επικίνδυνη ενέργεια», αλλά και που συνιστά «ενέργεια κρατικής τρομοκρατίας», δίνει ένα μέτρο της ενόχλησης γενικά του αμερικανικού κατεστημένου και ειδικότερα στέλνει ένα μήνυμα ότι η νέα διοίκηση Μπάιντεν δεν είναι διατεθειμένη να ανεχτεί παρεμβάσεις τέτοιου χαρακτήρα στην προώθηση της πολιτικής της. Ούτε τυχαίο είναι πως οι πολύ σκληρές αυτές δηλώσεις του Μπρέναν συνοδεύτηκαν από την παρότρυνση προς την ιρανική ηγεσία να «αντισταθεί στην παρόρμηση» να προχωρήσει σε αντίποινα και να περιμένει «την επιστροφή υπεύθυνων Αμερικανών ηγετών στη διεθνή σκηνή».
Η νέα διοίκηση των ΗΠΑ μπροστά σε νέα δεδομένα
Ωστόσο, από άποψη ουσίας, η πολιτική της διοίκησης Μπάιντεν σε σχέση με το Ιράν όχι μόνο δεν μπορεί να είναι ίδια με αυτή του Ομπάμα, αλλά όπως ήδη έχει διαφανεί, θα παίρνει σοβαρά υπόψη της τα πεπραγμένα της προηγούμενης προεδρίας, αλλά και το γεγονός πως τόσο παγκόσμια όσο και στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, «το 2020 δεν είναι 2015», όπως συνηθίζουν τελευταία να γράφουν οι αμερικανικές δεξαμενές σκέψης!
Έτσι, ήδη η πλευρά Μπάιντεν δεν μιλάει για μια απλή επαναφορά στη συμφωνία JPCOA του 2015, αλλά βάζει σαν στόχο μια νέα συμφωνία που θα συμπεριλαμβάνει μια σειρά προϋποθέσεων που θα συντείνουν στη μεγαλύτερη συμμόρφωση της ιρανικής ηγεσίας. Μάλιστα, αυτό που βασικά τίθεται είναι να υπάρξει δίπλα στη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα, μια συμφωνία και για το πυραυλικό πρόγραμμα του Ιράν, ζήτημα που αποτέλεσε ένα από τα κύρια θέματα που έθεσε προς το Ιράν η διοίκηση Τραμπ πριν αποχωρήσει μονομερώς από την JPCOA! Επιπλέον, η νέα διοίκηση θα είναι ηλίθια -που δεν είναι- ώστε να μην χρησιμοποιήσει αλλά και να προχωρήσει παραπέρα τα νέα δεδομένα που έχουν παραχθεί στις σχέσεις του Ισραήλ και των αντιδραστικών μοναρχιών του Κόλπου, που ενδυναμώνουν τον επικυριαρχικό ρόλο των ΗΠΑ στην περιοχή, μετά μάλιστα από μια εικοσαετία βαλτωμάτων (Ιράκ) αλλά και σοβαρών και μεγάλων αναστατώσεων του στάτους της περιοχής (αραβικές εξεγέρσεις, επέμβαση Ρωσίας στη Συρία, κλπ). Επίσης, κανείς δεν πρέπει να ξεχνάει πως και για τη νέα διοίκηση το Ιράν είναι ένα από τα πεδία που «σπάει» η περικύκλωση της Ρωσίας, αλλά και η Κίνα δοκιμάζει την αναβάθμιση των «ανοιγμάτων» της και των συμμαχιών της. Άρα η όποια διαφοροποίηση στην τακτική, δεν σημαίνει επ’ ουδενί έναν τερματισμό της πίεσης προς την ιρανική ηγεσία, αλλά επιπλέον σημαίνει πως η επανεκκίνηση του διαλόγου ΗΠΑ-Ιράν και πολύ περισσότερο μια νέα συμφωνία αναμεταξύ τους δεν είναι κάτι που -εάν γίνει- θα γίνει εύκολα και γρήγορα.
Η στάση και οι εξελίξεις στο Ιράν και η «επόμενη μέρα» για τη Μέση Ανατολή
Από την πλευρά της ιρανικής ηγεσίας, η δήλωση του προέδρου Χασάν Ροχανί ότι «το Ιράν θα είναι αυτό που θα επιλέξει πότε θα απαντήσει», τα λέει, νομίζουμε, όλα. Η ιρανική ηγεσία έχει δείξει πως δεν απαντά με το θυμικό και επιπλέον έχει την ανάγκη να δει τις κινήσεις της νέας ηγεσίας στον Λευκό Οίκο και να ανιχνεύσει τα περιθώρια «αλλαγής κλίματος», αν και φαίνεται πως «κρατά μικρό καλάθι». Πάντως, στο ζήτημα μιας νέας συμφωνίας, ο Ροχανί δεσμεύεται στην «αυτόματη» τήρηση των υποχρεώσεών του, όπως προβλεπόταν από τη συμφωνία του 2015, με την προϋπόθεση της άρσης των κυρώσεων από την πλευρά της νέας διοίκησης των ΗΠΑ. Επιπλέον, δείχνει να συζητά τη συμπερίληψη στη νέα ατζέντα των συζητήσεων που μέλλει να ξεκινήσουν, του ζητήματος του περιορισμού του οπλοστασίου προηγμένων πυραύλων της χώρας του.
Βέβαια, η νέα αυτή δολοφονία ενός εμβληματικού αξιωματούχου της, όπως και του Σουλεϊμανί, εγείρει μια σειρά ζητήματα ασφαλείας, που επηρεάζουν τις πολιτικές ισορροπίες και τους συσχετισμούς δύναμης στο εσωτερικό της. Προς το παρόν, όπως δείχνει και η απόφαση της ιρανικής βουλής (που για να ισχύσει πρέπει να επικυρωθεί από τον αγιατολάχ Αλί Χαμεϊνί), που πάρθηκε παρά την αντίθετη γνώμη του «μετριοπαθούς» Ροχανί, για αναστολή των επιθεωρήσεων του ΟΗΕ και την αύξηση του ποσοστού εμπλουτισμού του ουρανίου στο 20%, η δολοφονία έχει πριμοδοτήσει βραχυπρόθεσμα τις δυνάμεις της «σκληρής» γραμμής. Αυτό το γεγονός θα παίξει ρόλο και στις επερχόμενες εκλογές στο Ιράν. Φυσικά δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν θα λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο και μεσοπρόθεσμα ή αντίθετα αν θα δυναμώσει την πλευρά της «συνεννόησης» με τον «σατανά».
Η δολοφονία του Ιρανού επιστήμονα και κρατικού αξιωματούχου δείχνει πως ο κλιμακούμενος ανταγωνισμός των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, με προεξάρχουσα την αμερικανορωσική αντιπαράθεση, ρίχνει νέα εύφλεκτα υλικά στο πυρακτωμένο έδαφος της Μέσης Ανατολής. Ταυτόχρονα, δείχνει πως οι φιλοδοξίες και οι στοχεύσεις των αντιδραστικών τοπικών αστικών τάξεων «επενδύονται» και περιπλέκουν αυτό το πλαίσιο. Αποδεικνύουν, έτσι, και ακόμη μια φορά, πως νέοι μεγάλοι κίνδυνοι συσσωρεύονται και νέα αιματοκυλίσματα απειλούν τους λαούς. Αλλά και πως οι μόνοι που μπορούν να βάλουν φραγμό σε μια τέτοια προοπτική είναι οι λαοί και η συγκρότηση και η ανάπτυξη από μέρους τους και με την ηγεσία της εργατικής τάξης, αντιπολεμικού και αντιιμπεριαλιστικού κινήματος.
Μέσα στην πανδημία ετοιμάζουν τη νέα εποχή δυστυχίας του λαού!
Να αγωνιστούμε για να ζήσουμεκαι να αναμετρηθούμε
με το σύστημα της βαρβαρότητας
