Πολλά πράγματα πλέον με αυτή την κρίση του κορονοϊού παίρνουν τον χαρακτηρισμό του… ιστορικού. Εξηγώντας βέβαια την επέκταση της πανδημίας, πολλοί ερευνητές και αναλυτές βρίσκουν ότι παρά τις ιδιαιτερότητες και τα μη χαρτογραφημένα χαρακτηριστικά της έχει πολλά κοινά στοιχεία με τις πανδημίες του προηγούμενου και του τρέχοντος αιώνα. Πώς αλλιώς, φυσικά… Για την επιστήμη όμως της οικονομίας τα πράγματα φαίνονται ακόμα περισσότερο πρωτόγνωρα και μοναδικά: «Ιστορικά»!
Ιστορικό ρεκόρ ανόδου, π.χ., των χρηματιστηρίων (τον Φλεβάρη που μας πέρασε), ιστορική και η κάθοδος του Dow Jones σε λιγότερο από ένα μήνα μετά. Ιστορικότερη δε… η μικρή διάρκεια ανάμεσα στο θετικό και στο αρνητικό κρεσέντο! Ξεπέρασε το προηγούμενο… ιστορικό των 75 ημερών διαφοράς στην κρίση του 1987.
Σίγουρα συμβάλλει το γεγονός ότι η υγειονομική κρίση «επιμόλυνε» –για να μιλήσουμε με ιατρικούς όρους- μία παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία με έντονα «υποκείμενα νοσήματα» μιας ύφεσης που ήδη ήταν ορατή και σχεδόν προαναγγελλόταν και «επί… εδάφους» μιας καθολικής αντιπαράθεσης όλων με όλους!
Το τελευταίο βέβαια ιστορικό ρεκόρ είναι η διαπραγμάτευση των τιμών του πετρελαίου σε τιμές κάτω του μηδενός!
Στο κλείσιμο μίας εφιαλτικής συνεδρίασης, η τιμή του αμερικανικού αργού παράδοσης Μαΐου καταβαραθρώθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία κάτω από το 0 δολάριο/βαρέλι, καθώς οι επενδυτές και οι κερδοσκόποι είναι έτοιμοι να πληρώσουν για να ξεφορτωθούν πετρέλαιο ελλείψει δυνατότητας αποθήκευσης. Το συμβόλαιο που εκπνέει στο κλείσιμο της συνεδρίασης της Τρίτης σημαίνει ότι όσοι διαθέτουν πετρέλαιο πρέπει να βρουν το συντομότερο δυνατόν αγοραστές (αυτό σημαίνει αρνητικές τιμές). Η πτώση της τιμής σε αυτή την… ιστορική συνεδρίαση ήταν –ας βρει να καθίσει κάπου ο αναγνώστης- 306% κάτω!
Όμως και τα περίφημα αποθέματα των ΗΠΑ είναι υπερκορεσμένα. Ο Τραμπ στο ξεκίνημα της υγειονομικής κρίσης και όσο εξελισσόταν η αντιπαράθεση της Σαουδικής Αραβίας με τη Ρωσία γύρω από το αν και πόσο θα παριέκοπταν την παγκόσμια παραγωγή πετρελαίου για να στηρίξουν(;) τις τιμές φρόντισε να γεμίσει τις τεράστιες δεξαμενές υγρών καυσίμων των στρατηγικών αποθεμάτων των ΗΠΑ που βρίσκονται σε σφραγισμένες –και προφανώς ειδικά προσαρμοσμένες- σπηλιές στις ακτές του Ειρηνικού. Μέσα σε αυτό τον υπερκορεσμό, τις τελευταίες εβδομάδες, είναι αναγκασμένες οι ΗΠΑ να… πληρώσουν για να βρουν αγοραστές: η τιμή του βαρελιού του αμερικανικού αργού (WTI) έκλεισε στα -37,63 δολάρια. Υπό το φάσμα επιπλέον της πίεσης για πτωχεύσεις-ντόμινο των μικρομεσαίων -κατά βάση- επιχειρήσεων σχιστολιθικού πετρελαίου (και αερίου) …
Άλλο ένα στοιχείο που αποκάλυψε η κρίση. Αν υποθέσουμε πως αναδείχτηκε ο ρόλος της Κίνας ως αποφασιστικού κρίκου της εφοδιαστικής αλυσίδας, από την άλλη αναδείχτηκε ο ρόλος των μεσαίων επιχειρήσεων σχιστολιθικού αερίου ως «προσκόπων» στη μεγάλη επιχείρηση συμπληρωματικής υποκατάστασης του σχιστολιθικού πετρελαίου σε σχέση με το «αργό» που αντλούνταν με τον κλασικό τρόπο των κοιτασμάτων. Αποκαλύπτοντας έναν ακόμη πιθανόν υπερτιμημένο(;) οικονομικό παράγοντα. Θα δείξει…
Έλα όμως που τώρα, με αυτή τη βουτιά των τιμών, θίγονται και οι μεγάλοι παίκτες: όλο το λόμπι των «πετρελαιάδων» του Τέξας και της Αλάσκας που αποτέλεσε –απ’ ό,τι γράφεται ή λέγεται- μία σημαντική βάση στήριξης της εκλογής Τραμπ.
Το έδαφος της αντιπαράθεσης γύρω από τις τιμές του πετρελαίου βέβαια προϋπήρξε. Στους δύο τρίτος δεν χωράει, όπως λέει και η παροιμία, όμως στη συγκεκριμένη περίπτωση το ζήτημα δεν είναι αν και ποιος χωράει αλλά ποιο είναι το ζεύγος. Ποιοι ήταν δηλαδή οι δύο στους οποίους ο τρίτος δεν χωρούσε.
Για το χρονικό διάστημα μιας διετίας και εφόσον εδραιώθηκε το σχήμα OΠΕΚ+, δηλαδή η συμμετοχή της Ρωσίας στη διαμόρφωση ποσοτήτων-τιμών, οι τιμές των υγρών καυσίμων –όπως διαπίστωναν εξάλλου τα νοικοκυριά και οι οδηγοί και στη χώρα μας- κρατούνταν σταθερές προς τα πάνω. Το ρωσοσαουδαραβικό ειδύλλιο επεκτάθηκε μάλιστα και σε αμοιβαίες επενδύσεις (και όχι μόνο στον τομέα των καυσίμων). Εμβληματική μάλιστα ήταν η συμμετοχή της Σαουδικής Αραβίας στα τελετουργικά εγκαίνια της εξορυκτικής επιχείρησης στον ρώσικο Βόρειο Πόλο όπου ο σαουδάραβας πρίγκιπας πάτησε το κουμπί.
Από εκείνο το σημείο η Ρωσία, βλέποντας και ιεραρχώντας (και για δικούς της εσωτερικούς λόγους, π.χ., τους ρώσους ολιγάρχες-πετρελαιάδες) ως σημαντική παράμετρο το να διατηρηθούν τα επίπεδα παραγωγής, δεν συναινεί στο προτεινόμενο από τη Σαουδική Αραβία σχέδιο περικοπών της παραγωγής. Να σημειωθεί εδώ πως και πριν από τον κορονοϊό είχε αρχίσει να διαπιστώνεται λόγω της κλασικής καπιταλιστικής κρίσης ότι η παγκόσμια ζήτηση –κυρίως στην Κίνα- είχε αρχίσει να περιορίζεται. Οπότε ξαφνικά το θέατρο των αντιπαραθέσεων αλλάζει και οι ΗΠΑ εμφανίζονται ως… διαιτητές σε μια αντιπαράθεση Σαουδικής Αραβίας–Ρωσίας. Οι Ρώσοι δεν εκτίμησαν καλά τη δυνατότητα των Σαουδαράβων να πλημμυρίσουν με πετρέλαιο τις αγορές. Λάθος τους εκ του αποτελέσματος, γιατί το είχαν ξανακάνει το διάστημα πριν από τη διετία που είχαν πέσει οι τιμές. Τότε η Σαουδική Αραβία, για να διατηρήσει το μερίδιό της στην παγκόσμια αγορά απέναντι στο αμερικάνικο σχιστολιθικό πετρέλαιο, είχε ανεχτεί -αν δεν είχε υποκινήσει- την πετρελαϊκή πλημμυρίδα. Το σενάριο επαναλήφθηκε, εν μέσω μάλιστα της έκρηξης της πανδημίας και καθώς η παγκόσμια ζήτηση λόγω της επιβράδυνσης της παραγωγής έπεφτε δραματικά.
Σε αυτά τα πλαίσια ο σαουδαραβικός εκβιασμός φαίνεται να λειτούργησε και ο ΟΠΕΚ+ οδηγήθηκε σε μια… ιστορική συμφωνία μείωσης της παραγωγής κατά 10 εκατομμύρια βαρέλια παγκοσμίως. Μάλιστα η συμφωνία προέβλεπε μείωση κατά 5 εκατομμύρια βαρέλια και για τις χώρες εκτός OΠΕΚ (ΗΠΑ και Καναδάς), που την υιοθέτησαν στην πρόσφατη σύνοδο των G20, με το Μεξικό να αντιδρά επωμιζόμενο τελικά περικοπές μικρότερες από τις προτεινόμενες.
Ιστορική λοιπόν η συμφωνία καθώς προδιαγράφει το… ιστορικό comeback του ΟΠΕΚ στη διαμόρφωση των τιμών, μόνο που υπό τις συνθήκες… ιστορικής κατάρρευσης της παγκόσμιας ζήτησης (και των τιμών) αυτή η επαναφορά κρίνεται –ήδη- ανεπαρκής!
