Χρόνο με τον χρόνο τις τελευταίες δεκαετίες, ο τουρισμός μαζί με τις συναφείς οικονομικές δραστηριότητες έφτασε να παράγει, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις, το 25% έως και 30% του ΑΕΠ της χώρας. Ήδη το 2018 (άμεσα ή έμμεσα) συνέβαλε από 25,7% (47,4 δις ευρώ) έως 30,9% (57,1 δις ευρώ) στη δημιουργία του ΑΕΠ. Σημαντικά αυξήθηκε η συνεισφορά στο ΑΕΠ το 2019 και ανάλογη αύξηση αναμενόταν μέχρι πριν δύο μήνες για το 2020.
Χρόνο με τον χρόνο, οι τουριστικές δραστηριότητες γίνονταν ατμομηχανή μιας χώρας σε αποβιομηχάνιση και απαξίωση της αγροτικής παραγωγής. Η ντόπια πλουτοκρατία, πάντα στο πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης, αδυνατούσε σ’ ένα σχεδιασμό προοπτικής και ποτέ ουσιαστικά δεν επεδίωξε μια αυτοδύναμη ανάπτυξη με σχέδιο, με βάρος στον πρωτογενή- δευτερογενή τομέα και τις ιδιαίτερες δυνατότητες της χώρας. Η γενικευμένη κρίση του συστήματος από τη δεκαετία του ’70, σε συνδυασμό με την ένταξη στην ΕΟΚ τότε, τη δεκαετία του ‘80, σηματοδότησε τη μετατροπή της χώρας σε τουριστικό θέρετρο της Ευρώπης με τον λαό της άνεργο, εξαθλιωμένο, να αναγκάζεται σε φτηνό γκαρσόνι ή σε παρόμοιες και συναφείς δουλειές κατά την τουριστική σεζόν.
Η ανατροπή των συσχετισμών σε βάρος της εργατικής τάξης και των εργαζόμενων που επιδεινώθηκε συντριπτικά τις τελευταίες δεκαετίες, έδωσε τη δυνατότητα και την απόλυτη ευελιξία στο κεφάλαιο να λεηλατεί τον πλούτο της χώρας και τον ιδρώτα των εργαζόμενων χωρίς όριο. Να δραστηριοποιείται με γνώμονα το εύκολο και γρήγορο κέρδος, με ασφαλή καταφύγια στις στραβές, στις ελβετικές τράπεζες και πάντα έτοιμο για τυχοδιωκτικές εξορμήσεις στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών σχεδιασμών, όπως το τελευταίο διάστημα.
Έτσι, δίπλα στις παραλίες επεκτείνονταν οι βάσεις των ΗΠΑ και δίπλα στα κοσμοπολίτικα νησιά σχεδιαζόταν ο διάπλους τάνκερ πετρελαίου και LNG, αγωγοί κ.λπ. Το πράγμα έτσι κι αλλιώς κάπου θα μπλόκαρε, όμως παρά την έλλειψη σχεδίου και τις κραυγαλέες αντιφάσεις, η ανάπτυξη των κερδών της πλουτοκρατίας καλά κρατούσε έως προσφάτως. Μεγάλα τα σχέδια και οι φιλοδοξίες, αλλά ο τουρισμός ήταν το μόνο «σίγουρο» με αύξουσα συμμετοχή στο ΑΕΠ.
Κάνοντας άλλωστε, όπως κυνικά δήλωναν από την αρχή της οι εκπρόσωποι της αστικής τάξης, την κρίση χρέους του 2009 ευκαιρία, σάρωναν τα εργατικά δικαιώματα και με δραστικά μειωμένο το εργατικό κόστος μια σειρά τομείς άνοιγαν νέους κύκλους κερδοφορίας, μα πάντα ο τουρισμός παρέμενε η ατμομηχανή. Η ανάκαμψη των κατασκευών, του real estate, της βιομηχανίας τροφίμων και μια σειρά άλλοι κλάδοι στήνονταν με αξιώσεις, ποντάροντας στα 31,3 εκατομμύρια τουριστών του 2019 με στόχους ν’ αυξηθούν τους χειμερινούς μήνες, με θεματικούς τουρισμούς κ.λπ.
Τώρα, η λεγόμενη κρίση του κορωνοϊού σαρώνει παγκόσμια τον τουριστικό κλάδο, με αναμενόμενη πτώση το 2020 της τάξης του 70-80%. Σαρώνονται, επίσης, αερομεταφορές και μια σειρά συναφείς κλάδοι και αυτό ανεξάρτητα από το βάθος, τη διάρκεια και το σχήμα της δοσμένης πια βαθειάς παγκόσμιας ύφεσης. Μια σειρά πλευρές της οικονομικής κρίσης του κορωνοϊού θα δούμε πώς θα εξελιχθούν. Ωστόσο, κάποια πράγματα και κυρίως αυτά που αφορούν τους εργαζόμενους στη λεγόμενη «βαριά βιομηχανία» της χώρας, είναι δοσμένα.
Οι περισσότεροι στη χώρα μας θα έχει τύχει ν’ ακούσουν από πρώτο χέρι την πραγματικότητα της εργασιακής γαλέρας στη λεγόμενη βαριά βιομηχανία. Είναι δοσμένο πως παρότι οι εργοδότες της «βαριάς βιομηχανίας» δεν χαλάρωσαν τα προηγούμενα χρόνια τη στυγνή εκμετάλλευση, παρά την τρελή κερδοφορία τους, τώρα θα θελήσουν να φορτώσουν τις απώλειες κερδών πάλι στις πλάτες των εργαζόμενων. Είναι, επίσης, δοσμένο πως πολλοί απ’ αυτούς θα κλείσουν. Όμως αυτοί που θα μείνουν, θα γίνουν πιο ισχυροί, με βάση τη συγκέντρωση-συγκεντροποίηση και εντείνοντας παραπέρα την εκμετάλλευση ετοιμάζονται από τώρα για νέους κύκλους κερδοφορίας. Αρκετοί θα μετακινηθούν σε άλλες μπίζνες, άλλοι στην ασφάλεια των ελβετικών τραπεζών και οι περισσότεροι έτσι ή αλλιώς θα αιμοδοτηθούν γερά με δανεικά και αγύριστα, που στο τέλος θα πληρώσει ο λαός. Βασικός όρος γι’ αυτούς που θα μείνουν σ’ αυτό τον κλάδο είναι η παραπέρα ένταση της εκμετάλλευσης χωρίς κανένα όριο. Ήδη η κυβέρνηση από την αρχή φρόντισε να παραχωρήσει την εκ περιτροπής εργασία, το part time, την ενοικίαση εργασίας και γενικότερα να θεσμοθετήσει, με ευκαιρία την πανδημία, τον εργαζόμενο λάστιχο και τον «απασχολήσιμο». Όχι ότι υπολείπονταν σε θεσμικό πλαίσιο, όμως τώρα οι εργοδότες στον τουρισμό θα έχουν ό,τι θελήσουν. Το ένα πακέτο μέτρων διαδέχεται το άλλο, σαφώς για τη στήριξη των επιχειρήσεων με βασικό όχημα τη ληστρική εκμετάλλευση του στρατού των ανέργων που ξαναπλημμυρίζει τη χώρα μας.
Άμεσα και έμμεσα, στον τουρισμό σ’ όλη τη χώρα, με όρους σεζόν κυρίως, απασχολούνταν το 2019 πάνω από ένα εκατομμύριο κόσμος. Η μεγάλη τους πλειοψηφία φέτος ή δε θα δουλέψει καθόλου ή θα δουλέψει με άθλιους όρους part time και εξτρατζήδες, για λίγες μέρες ή εβδομάδες, όταν ακριβώς και για όσο χρειαστούν. Αυτή την ελαστικότητα και αυτούς τους μισθούς πείνας ζητούν οι μεγαλοξενοδόχοι και άλλοι του τουριστικού κλάδου, που θα μπορέσουν έτσι να ανοίγουν ανά πάσα στιγμή όσες πτέρυγες χρειαστούν χωρίς περίσσιο κόστος, ρίσκα και καθυστερήσεις. Φυσικά, πλέον στην (σύμφωνα με την ωμή ορολογία του κεφαλαίου χωρίς αντίπαλο) αγορά εργασίας, δε προσφέρονται στους μεγαλοξενοδόχους και Σία μόνο το ένα εκατομμύριο εργαζομένων στη σεζόν. Πολλοί περισσότεροι θα εκλιπαρούν φέτος να δουλέψουν έστω σέρβις, αφού η ανεργία θα φουντώσει στο σύνολο της οικονομίας με δοσμένη τη βαθειά ύφεση, όπως προβλέπεται για τη χώρα με βάση το ειδικό βάρος της «βαριάς της βιομηχανίας».
Είναι ήδη κι άλλα πράγματα σίγουρα στο θέμα που συζητάμε και άλλα θα δούμε να ξεδιπλώνονται προκλητικά για τη ζωή των ανθρώπων που είναι αναγκασμένοι να ψάχνουν ένα κομμάτι ψωμί προσφέροντας την εργατική τους δύναμη στους γύπες· όπως οι χοντρές επιδοτήσεις, οι αποζημιώσεις, οι φοροαπαλλαγές, οι απαλλαγές από ασφάλιστρα εργαζόμενων, ΦΠΑ και φυσικά τα δανεικά και αγύριστα για να ξαναχρειαστούν οι τράπεζες και τα ταμεία του κράτους σε λίγο νέα μνημόνια από τον κόσμο της δουλειάς…
Θα κλείσουμε αυτή τη συνοπτική αναφορά σ’ ένα θέμα που αφορά αυτό το άφωνο κομμάτι εργαζόμενων, πολύ κοντινό στην εργατική τάξη. Ναι, είναι άφωνος ο κόσμος των γκαρσονιών. Πρέπει να χαμογελούν και να δέχονται από την παραδοσιακή σφαλιάρα έως και ξυλοδαρμούς. Ναι, συμβαίνουν ακόμη και αυτά και μάλιστα καταγγέλθηκαν στις καλές χρονιές! Τρέμουν την απόλυση νέοι και μεγαλύτεροι άνθρωποι, που περιμένουν μήνες τη σεζόν με τον εμπαιγμό του ταμείου ανεργίας, που τελικά λίγοι παίρνουν και για λίγο καιρό. Και εκβιάζονται χωρίς ουσιαστική συνδικαλιστική οργάνωση και κυρίως ένεκα συνολικότερων πολιτικών συσχετισμών, χωρίς όρους αντίστασης. Όμως αυτοί οι όροι αντίστασης, ξεκινώντας και από τις πιο μικρές εστίες αντίστασης, μπορούν και πρέπει ν’ αρχίσουν να διαμορφώνονται. Η αντίσταση και η πάλη γίνονται ανάγκη ζωής! Όλος αυτός ο κόσμος, δίπλα στους χιλιάδες απολυμένους άλλων κλάδων, πρέπει να διεκδικήσει το δικαίωμα στη δουλειά με αξιοπρέπεια και όχι με όρους εξαθλίωσης. Στη βάση αυτού του δικαιώματος να διατρανώσουν αγωνιστικά την απαίτησή τους για πλήρη ασφαλιστική κάλυψη και ταμείο ανεργίας για όλο τον χρόνο ανεργίας και για όλους τους ανέργους χωρίς προϋποθέσεις.
Με όρους κοινής δράσης, πρέπει να ανοίγουν εστίες αντίστασης και πάλης για δικαιώματα. Δεν βοηθάνε χαρταπιές αιτημάτων, παραταξιακές λογικές και προτασεολογία. Οι συσχετισμοί είναι αρνητικοί και η συγκυρία και η λεγόμενη κρίση λόγω του κορωνοϊού κάνουν τα πράγματα πιο δύσκολα. Ανάμεσα στ’ άλλα, ιδιαίτερα οι εργαζόμενοι στον τουρισμό θα είναι εκτεθειμένοι και υγειονομικά και πρέπει ν’ απαιτήσουν και την εφαρμογή συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας.
Τα δικαιώματα σε ψωμί-δουλειά-υγειονομική ασφάλεια-περίθαλψη δε χαρίζονται, μα είναι τα πιο αναγκαία για τη ζωή των εργαζόμενων και είναι υποχρεωμένοι να τα περιφρουρήσουν. Άμεσα να διεκδικηθούν επιδόματα ανεργίας για όλους, κόντρα στις κυβερνητικές αλχημείες και σταθερά το δικαίωμα στη δουλειά, γιατί η ανεργία είναι εξοργιστικό να χρεώνεται σ’ αυτούς που αγωνιούν για το μεροκάματο και εξοντώνονται σ’ αυτό. Οι εργοδότες, το κεφάλαιο και ο συλλογικός τους εκφραστής το κράτος, έχουν ευθύνη ξεκάθαρα και πρέπει να βρουν αποφασιστικά απέναντι τους εργαζόμενους στον αγώνα τους για ζωή.
